در خبرها آمده بود که “حضور محسوس ماموران امنیتی و انتظامی مانع از ادای احترام اعضا و همفکران نهضت آزادی ایران نسبت به مقام آیت‌الله سید محمود طالقانی شد”.
این خبرها که به تعدادی عکس نیز مزین و مستند شده بود بیانگر دور جدیدی از برخورد مقام های اطلاعاتی و امنیتی با احزاب وگروه ها و حتی اعضای تشکل های سیاسی است که در انتخابات مجلس هشتم، راه و روش دیگری را برگزیدند و حرف های جدیدی را در عرصه ی سیاسی کشور مطرح کردند.
اخبار منتشر شده به ظاهر ساده و از نظر برخی از شخصیت های حقیقی وحقوقی درون و حتی بیرون نظام می تواند امری عادی تلقی گردد، و یا حتی با دیده ی شک و تردید به آن نگاه شود؛ “جلوگیری از یک اقدام سیاسی به بهانه ی یک فریضه ی مذهبی”.
خبر به ظاهر “ساده” است، چون چیزی جز این نیست که “اعضا و همفکران نهضت آزادی ایران که در سالگرد تاسیس این تشکل سیاسی صبح جمعه بیست‌وهفتم اردیبهشت‌ماه 1387 به بهشت‌زهرا رفته بودند تا با قرائت فاتحه نسبت به مقام آیت‌الله طالقانی از بنیانگذاران نهضت آزادی، ادای احترام کنند، با توجه به حضور ماموران مسوول موفق به انجام این کار نشدند.این برخورد تند و همراه با توهین نیروهای امنیتی و انتظامی در حالی انجام شد که مقام‌های امنیتی با برگزاری مراسم سالگرد نهضت آزادی ایران مخالفت کرده بودند. همان‌گونه که سال گذشته نیز از برگزاری کنگره این تشکل سیاسی ممانعت به عمل آورده بودند”.
خبر اما از نظر افراد قائل به تئوری توطئه یا جریان های سیاسی مشکوک به چنین فعالیت های قانونی می تواند “پیچیده” باشد، چون حکایت از یک اقدام سیاسی دارد که در لفافه ی مذهبی پیچانده شده است: “این ها عمدا در تلفن های خود این برنامه را اعلام کرده اند، چون می دانستند که تلفن هایشان شنود می شود و از اجرای برنامه شان جلوگیری می گردد تا بتوانند بر اساس این برخوردها مظلوم نمایی کرده و جوسازی سیاسی نمایند و فضای افکار عمومی را به سمت و سوی خود بکشانند.”
خبر چه “ساده” باشد و اقدام چه “پیچیده”، اما دارای پیش زمینه و پیشینه ی خاصی است و پیامدی که به راحتی نباید از آن گذشت. پیش زمینه ی آن تشدید آشکار حرکت های ایذایی علیه نهضت آزادی ایران طی یک سال اخیر است و پیشینه ی خاص آن جلوگیری از مراسم سنتی این گروه که تا کنون آزادانه در حسینه ارشاد یا مکان های مشخص نسبتا راحت انجام می شد. بنظر می رسد که تغییربنیانی این رفتارها و برخوردهای واکنشی را باید در جایی دیگر دید؛ تحرک های سیاسی فعال و مواضع به اصطلاح آوانگارد اخیر این حزب ملی- مذهبی که بنیانگذاران آن چهره هایی با همین صبغه ی مذهبی - ملی هستند؛ آیت الله سید محمود طالقانی، مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی. افرادی که تا کنون از برگزاری مراسم سالگرد وفات دو غیر روحانی آن در حسینیه ارشاد جلوگیری به عمل آمده و مراسم سالگرد آیت الله طالقانی نیز در ماه های آینده احتمالا به سرنوشت مشابهی دچار خواهد شد.
اصلی ترین و مهمترین حرکت سیاسی نهضت آزادی ایران را باید مشارکت دببرکل آن در هیات نظارت بر انتخابات آزاد، سالم و منصفانه دید و تلاش مستقیم این حزب در جهت مطرح کردن و جا انداختن ضرورت نظارت بین المللی بر انتخابات ایران. اقدامی که از یک سو از جانب احزاب و گروه های اصلاح طلب شرکت کننده در انتخابات مجلس هشتم با سکوت و بی اعتنایی، یا حتی برخورد تند سیاسی مواجه شد و از سوی دیگر از جانب حکومت بهانه ای شد برای انتقام جویی حاوی پیام آشکار، از طریق بستن فضا برای فعالیت های سیاسی - مذهبی غیررسمی این گروه پر سابقه.
نگاهی به این گونه رفتارهای حکومتی طی چند ماه گذشته می تواند دربردارنده ی دلایل و مستندات لازم برای نشان دادن صحت این ادعاها باشد. از کنار برنامه های سیاسی و مذهبی که بگذریم و تنها به مراسم سالگرد وفات بنیانگذاران نهضت آزادی بسنده کنیم، آن گاه شاهد مواردی این چنین خواهیم بود:
1- مراسم سیزدهمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان دبیرکل فقید نهضت آزادی ایران و نخست‌وزیر دولت موقت که قرار بود طبق روال هر ساله درنیمه ی اول بهمن‌ماه 1386در حسینیه ارشاد برگزار شود به دلیل مخالفت نهادهای امنیتی لغو شد.
2- به همین ترتیب از برگزاری مراسم ششمین سالگرد درگذشت دکتریدالله سحابی نماینده تهران در اولین دوره مجلس پس از انقلاب و رئیس سنی این دوره از که قرار بود اواخر فروردین‌ماه 1387در همین محل انجام شود به دلیل مخالفت های رسمی نهادهای اطلاعاتی - امنیتی ممانعت به عمل آمد.
3- مخالفت‌ها و ممانعت ها تنها به برگزاری مراسم رسمی در حسینیه ارشاد محدود نشد، بلکه ماموران امنیتی- انتظامی دایره ی حضور خود را به امامزاده عبدالله- مدفن مرحوم سحابی- گسترش دادند و خانواده و نزدیکان دکتر یدالله سحابی را که چون دیگر مردم برای قرائت فاتحه به این مکان رفته بودند زیر نظر گرفتند. حضوری که عکس های منتشره در آن زمان نشان داد تعداد ماموران حکومتی از نفراتی که برای مراسم در امام زاده عبدالله حاضر شده بودند فراتر بوده است. در آن زمان همچنین درخبرها آمد که مهندس عزت‌الله سحابی، فرزند آن مرحوم خطاب به ماموران گفته است: “ به مقام‌ها بفرمایید وقتی شما جمعیت 40 نفره‌ای را که خودتان قبول دارید اهل سلامت هستند اینگونه می‌پایید، دشمنانی را که اطراف ما هستند چگونه می‌پایید؟”
اکنون به این مجموعه باید اقدام برای جلوگیری از ادای احترام و قرائت فاتحه بر سر مزار آیت الله طالقانی را نیز افزود، روش و منشی که معلوم نیست دامنه ی آن با افزایش میزان نارضایتی عمومی و تشدید بحران های منطقه ای و بین المللی در ماه های آینده تا کجا کشیده خواهد شد و چه احزاب و گروه های دیگری را نیز پس از “ملی- مذهبی ها” و “نهضت آزادی ایران” در بر خواهد گرفت. اقدامی که پیه آن نه تنها به تن احزابی چون “جبهه ملی”، “حزب ملت ایران” و…، بلکه احزاب به اصطلاح درون حکومت نیز کشیده شده است. احزابی رسمی چون “جبهه مشارکت ایران اسلامی”، “سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی” که چند سالی است حتی برای برگزاری کنگره ی سالانه خود، به جز یک مسجد خاص، جایی برای تجمع و تشکیل جلساتی در این سطح در اختیار ندارند. تازه این برخوردها تا زمانی بوده است که آنان شاهد برخوردهای حذفی شدید در انتخابات مجلس هشتم نبوده اند. سیاستی که باعث شد به جز افراد انگشت شمار خاص، هیچ نامزدی از میان اعضا و هواداران شاخص این دو جریان عمده مجوز عبور برای ورود به مجلس نیابند.
برخورد جدید با اعضای نهضت آزادی حاوی این هشدار جدی به شخصیت های حقیقی و حقوقی اصلاح طلب و تحول خواه است که دایره ی محدودیت های و حرکت های ایذایی نهادهای اطلاعاتی - امنیتی- انتظامی و انتقام جویی های حکومتی چنان وسیع شده است که حیطه ی پوشش آن تنها مراسم رسمی سیاسی و مذهبی را دربرنمی گیرد، بلکه هر گونه تجمعی حتی بر سر مزار شخصیت های مورد احترام جامعه از این پس ممنوع یا با مشکلات عدیده مواجه خواهد شد.
بی تفاوتی و سکوت در برابر این رفتار و روش می تواند دامنه ی برخوردها را هرچه بیشتر گسترش داده و سرعت چنین حرکت های غیرقانونی را با تشدید بحران های داخلی و خارجی هرچه بیشتر سازد.