اتاق بازرگانی ایران شلوغ و پر سر و صداست. پشت تریبون، عباس عراقچی، معاون وزارت امورخارجه ایران قرار دارد و ده ها تاجر و کارخانه دار ایرانی را تشویق می کند که از فرصت بدست آمده از کاهش تحریم های بین المللی استفاده کنند.
تجار ایرانی که سال ها بود از بازار جهانی کنار گذاشته شده بودند، در مورد راه های رسیدن به سرمایه گزارن بالقوه بحث و تبادل نظر کردند.
مسعود دانشمند، تاجر با سابقه می گوید: “چرا هیاتی از تجار ایرانی را به کنگره آمریکا نفرستیم؟”
معاون وزیر، با غیر عملی دانستن این پیشنهاد، گفت: “خوب، در حال حاضر شرایط مناسب نیست.”
با انتخاب شدن حسن روحانی به ریاست جمهوری، یک میانه رو علاقه مند به جذب سرمایه های خارجی، راه برای کسانی مثل آقای دانشمند، باز شده است. آنها قصد دارند نقش ایران را ترمیم کنند و به دوران قبل از انقلاب که ایران تجارت جهانی را به خود جذب می کرد، برگردانند. نقشی که می تواند توسط تجار ترک وطن کرده ای که در استانبول، لندن و لس آنجلس و سایر نقاط جهان زندگی می کنند، تقویت شود.
دانشمند، ۶۷ ساله در مصاحبه ای که در دفترش در مرکز تهران انجام داد، گفت: “افق ها روشن تر و روشن تر شده است.”
گفتگو های اتمی هفته دیگر در وین از سر گرفته می شود. مذاکره کنندگان امیدوارند که بتواند به یک توافق قطعی برسند. ایران توافق کرده است که در برابر برداشته شدن برخی از تحریم ها، دست از برنامه های اتمی اش بردارد.
دولت اوباما با انتقاد شدید در داخل کشور مواجه است، تلاش می کند تا منافع اقتصادی که ایران از این توافق می برد را کوچک بشمارد.
جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا این هفته در سنا گفت: “ما این را کاملا روشن کرده ایم که ایران نباید تجارت اقتصادی بکند. آنها این را قبول کرده اند و زیر توافق خود نمی زنند.”
تردیدی وجود ندارد که تحریم ها اقتصاد ایران را فلج کرده است. قیمت ها افزایش پیدا کرده است، بیکاری وجود دارد و پول رایج، ریال، پنجاه درصد ارزش خود را در سال گذشته از دست داد.
ایران که در طول تاریخ کشور تجار بوده است، در حال حاضر میزبان جامعه تجار ناامید و سرخورده است.
محمد کردستانی، ۶۰ ساله، صاحب مغازه فرش فروشی در بازار تهران، می گوید: “مردم قدرت خرید خود را از دست داده اند.” او مانند سایر بازاریان اذعان دارد که روند فروش، کند شده است.
او می گوید: “انبار من پر از فرش است و مغازه هم همینطور است. من هیچ گزینه ای بجز فروش فرش هایم ندارم یا اینکه دست از کار بکشم. هر سال وضع کار خراب تر می شود.”
روحانی در ماه اوت سال گذشته رئیس جمهور و جایگزین محمود احمدی نژاد، شد. برخورد احمدی نژاد طوری بود که افراد بسیاری را در داخل و خارج از ایران، دور کرد. روحانی بر روی اقتصاد ایران متمرکز شده است و تلاش می کند تا تحریم ها را بردارد.
روحانی در ماه ژانویه، در نشست سالانه داوس شرکت کرد و با نخبگان تجارت جهان دیدار کرد. او برای فرصت های سرمایه گذاری در ایران تبلیغ کرد و با فروشندگان اروپایی نفت دیدار کرد و گفت که ایران تمایل دارد به توافق قطعی اتمی برسد و در نتیجه تحریم ها برداشته شود.
ماه گذشته، ایران میزبان مدیران ارشد فرانسوی بود که این اتفاق بعنوان مهم ترین بازدید یک هیات تجاری در بیش از یک دهه، قلمداد شد.
دانشمند، صادر کننده محصولات پتروشیمی و وارد کننده مواد غذایی از اروپا، برزیل و آرژانتین است. اما به مدت دوسال به دلیل تحریم ها تمی توانست فعالیت داشته باشد.
وی گفت محدودیت ایران از دستیابی به سیستم بانکی، تجارت با کشورهای جهان را فلج کرد و خسارت های زیادی به آن وارد کرد.
او می گوید: “بازار صادرات و واردات از بین رفت” او پیراهن سفید پوشیده است و کراوات قرمز و سیاه زده است. کراوات نزد مقامات ارشد مذهبی ایران، یک مد غربی است و مورد پسند نیست.
برداشته شدن برخی از تحریم ها هم تجار جهانی ایران را راضی کرده است. او می گوید: “اجاره کشتی ها و بیمه کردن آنها برای حمل مواد غذایی، دارو و تجهیزات مهندسی، آسان شده است.”
یکی از تاثیرات توافق اتمی آسان شدن صادرات دارو و تجهیزات پزشکی به ایران بود. اما محدودیت های بانکی به قوت خود باقی است.
جمشید عدالتیان، ۵۷ ساله، که نوشیدنی انرژی زای داینامو را تولید می کند، می گوید: “اگر فقط تحریم های بانکی برداشته شود، می توانیم مواد خام و لوزام یدکی ماشین های تولید نوشیدنی را تهیه کنیم.”
تجار و مقامات رسمی ایران امیدوارند که برداشته شدن تحریم ها منجر به سرازیر شدن پول نقد به این کشور بشود. به گفته رسانه های ایران، میلیارد ها دلار سرمایه ایران در بانک های سوئیس مانده و در انتظار اجازه ترخیص است.
تحریم ها منجر به کسادی کار همه نشده است.
کسانی که متخصص دور زدن تحریم ها برای تهیه تجهیزات یدکی هواپیما، دارو، غذا و لوازم کامپیوتری هستند، کارشان رونق دارد. تحریم ها برای اعضای سپاه پاسداران که تجارت های چند میلیارد دلاری داشتند، راهگشا بود.
عراقچی، در اتاق بازرگانی ایران به صراحت اعلام کرد: “مشکل اصلی ما کسانی هستند که از تحریم ها سود می برند. هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی.” این حرف منجر به تشویق شدید حضار شد.
فرماندهان سپاه اکثرا از سیاست های اقتصادی روحانی ناراضی هستند و تلاس می کنند تا نشان بدهند که مذاکراتی اتمی در نهایت منجر به سقوط حکومت می شود. به نظر می رسد که سیاست های رئیس جمهور مورد حمایت رهبر ایران، آیت الله علی خامنه ای است.
دانشمند می گوید: “به نظر می رسد که بدنه نظام می خواهد که از شر تحریم ها راحت شود. اگر اینطور باشد، کسانی که از تحریم ها سود می برند، بزودی از کار بیکار می شوند.”
دانشمند می گوید: “هیات های تجاری همواره در معذوریت هستند. اما اگر تجار آمریکایی می توانستند به ایران بیایند و با همتایان ایرانی خود مذاکره کنند، یا هیاتی از تجار بخش خصوصی به آمریکا می رفت، می شد که این پتانسیل ها را دید.”
لس آنجلس تایمز، ۱۵ مارس
