این مشکلات پایان ناپذیر است
“شبنم قلی خانی” از جمله ی بازیگرانی است که در این سالها بیشتر به خاطر حضورش در تلویزیون معروف حضور ایرانی ها شده است. وی که یکی از بازیگران اصلی نمایش “کا” ست، در تهران پاسخگوی خبرنگار روز شده است. با قلی خانی درباره ی مهاجرت جدید هنرپیشگان تلویزیون به تئاتر گفتیم و مشکلات دیرینه ی هنر نمایش در ایران را دگر بار از زبان او شنیدیم… این گفت و گو را در ادامه از پی بگیرید…
این روزها موج جدیدی از ورود بازیگران سینما و تلویزیون به تئاتر شکل گرفته است گفت و گو را اگر موافقید با همین موضوع آغاز کنیم… نظر شما در این باره چیست؟
بله. اتفاقا به نظر من این موضوع خوش یمن است و می توان آن را به فال نیک گرفت. به نظر می آید بسیاری ازبازیگران تلویزیون و سینما حضور بر صحنه تئاتر را برای خود لازم می دانند و می خواهند از این طریق تجارب جدیدی به دست بیاورند. به هرحال در تئاتر مقوله بازیگری نگاه دقیق وپیچیده تری را می طلبد که ما هرگز در تصویر آن رادرک نمی کنیم.
درکنار این مقوله استقبال مردم از تئاترهایمان هم بیشتر می شود.
خب این هم هست. به هرحال مسئولان باید کاری کنند که مردم به سالن ها بیایند و تئاتر ببینند. البته حتی اگر مسئولین به دلیل ترس فراگیری که ازهمواره از تئاتر وجود داشته نخواهند چنین کنند باز هم این همکاری ها بین اجتماع تئاتر و تصویر به وجود می آید.
شما از جمله بازیگرانی هستید که هم در تئاتر وهم در تصویر مشغول به کار هستید. سوال من در باره ی دستمزدهایی است که به این دو گونه ی کار هنری پرداخت می شود. دستمزدهایی که گاه حتی قابل قیاس با یکدیگر هم نیستند…. شما ریشه ی این موضوع را در کجا می دانید؟
البته باید بگویم الان با توجه به این قوانین جدیدی که می بینم وضعیت تئاتر نسبت به گذشته رشد داشته است اما هرگز قابل قیاس با تصویر نیست. به هرحال همان نگاه مهجوری که مدیران ما نسبت به مقوله های فرهنگی دارند در مورد کالای هنری هم مدنظر است. ارزش تئاتر در اذهان آن ها به شدت کمتر از مقوله تصویر است و دلیل این امر هم عدم پوشش گسترده تبلیغاتی است. یعنی یک مدیر با خود فکر می کند که مثلا فلان تئاتر تا چه اندازه مشتری وتماشاگر دارد؟ یا چقدر باید برای بلیط آن قیمت گذاری کند. همین باعث ضد تبلیغ می شود. یعنی آن مدیر تا چنین فکری به ذهن خود راه می دهد تبلیغات منفی را شروع کرده است. این گونه است که سرمایه گذار پا پس می شکد ویا مردم اطلاع کافی ندارند ودرنهایت سالن ها خالی از تماشاگرانند.
اما تبلیغ شفاهی هم می تواند برای یک تئاتر حتی بدون ستاره ی سینما و یا تلویزیون هم مفید واقع شود.
البته. اصلا برای تبلیغ یک فعالیت فرهنگی بهترین نمونه کیفیت است. شما بهترین های سینمای جهان را هم که با خود به سالن بیاوری وقتی کار خوبی نباشد تماشاگری نمی آورد.
برگردیم به “کا”. چه شد که این نمایش را انتخاب کردید؟
نمایش بکری بود. تا به حال چنین شخصیتی را بازی نکرده بودم. مهم ترین دلیل من در قبول این نمایش هم همین ها بود واینکه دوست داشتم در تئاتر باشم.
سابق براین تئاتر هم بازی کرده بودید؟
بله. من برای اولین بار در نمایش “آنتیگونه” (کار حامد محمدطاهری) در سال 76 در تئاتر بازی کردم. پس از آن هم “خواستگاری” چخوف را کارگردانی و بازی کردم که آن هم در باشگاه ایرانیان دبی اجرا شد. بنابراین “کا” سومین کار بازی‌ام در تئاتر است. درتمام این مدت هم کارهایی را تمرین می کردیم اما درمرحله بازبینی رد می شدند.
با توجه به تعلیقی که درنوع شخصیت پردازی این زن وجود دارد، برای شکل دهی به فاکتورهای اصلی این شخصیت چه کردید؟
تنها درچند مورد خاص گره هایی برایم به وجود آمد که خوشبختانه نویسنده با حضور در تمرینات آن ها را حل کرد. اما طراحی عمل وانتخاب عکس العمل هایی که با همکاری های گروهی ترتیب دادیم تا بدین جا پیش رفیتم که حتی می توان این زن روحی باشد که از کالبد مرد بیرون آمده وسرکشی می کند. این زن در شکل راه رفتن و سخن گفتن با یک فرد معمولی تفاوت دارد و این اختلاف تنها به دلیل فضای حاکم بر روایت و داستان است.
چه مدتی این نمایش را تمرین کردید؟
شاید یک ماه و نیم تمرین داشتیم که البته بسیار طاقت فرسا بود. زبان خاص این نمایش وانتخاب فرم فیزیکی که تا به حال هیچ یک از ما تجربه آن را نداشتیم باعث می شد انرژی زیادی از ما خرج شود. درهمین شب های اجرا هم بیش از آنچه در تمرین تصور می شد انرژی می گذاریم. دلیل آن هم این است که نسبت به تمرینات دکور و تماشاگر هم به ما اضافه شده و صداهای ما را در حین اجرا پنهان می کنند و تو به عنوان بازیگر باید قوی تر از تمرینات اجرا کنی.
فکر می کنید بازهم در تئاتر حضور داشته باشید؟
قطعا. از همه دوستانم در تصویر هم دعوت می کنم که اگر واقعا همکاران تئاتری ما رضایت داشتند از آن ها در کارهایشان استفاده کنند. اما نمی دانم بی احترامی های مدیران درمورد تئاتر تا به کی ادامه خواهد داشت. سالن های نامناسب، امکانات ضعیف و عدم پرداخت به موقع حقوق تئاتری ها دراین کشور تمام نشدنی است.