شروین امیدوار
در جریان انتخابات اخیر گروهی از خبرنگاران در تهران، مشهد، و شیراز به دستور مقامات اجرایی از ستادهای اجرایی انتخابات اخراج شدند. محمود احمدی نژاد نیز دیروز هنگام بازدید از ستاد انتخابات کشور گفت: “نمره بعضی خبرگزاری ها در اطلاع رسانی انتخابات بیست و نمره برخی از خبرگزاری ها و رسانه ها نیز ده است”. وزیر کشور وی هم به صراحت از خبرگزاری فارس خواست تا خبرنگارش را عوض کند. مصطفی پور محمدی دیروز نیز بار دیگر خبرنگاران را عناصر نامطلوب معرفی کرد و گفت: “خبرنگاران تردید ایجاد می کنند”.
ماجرای برخورد های تند و مانع تراشی بر سر کار خبرنگاران در جریان انتخابات اخیر از روزهای ثبت نام داوطلبان شروع شد. در آن هنگام مجتبی ثمره هاشمی، مشاور ارشد احمدی نژاد به محض ورود به وزارت کشور و جانشینی علی جنتی، اعلام کرد خبرنگاران، بر خلاف سه دهه گذشته، حق حضور در محل ثبت نام نامزدان شوراها و خبرگان در وزارت کشور را ندارند. این دستور با انتقاد و اعتراض همه رسانه ها و خبرنگاران مواجه شد تا جایی که برخی از رسانه های جناح راست نیز آن را ابهام آمیز خواندند. پاسخ همه انتقادات، استدلال ثمره هاشمی بود که هدف از “ممنوع الورود کردن خبرنگاران برقراری عدالت” است.
مقامات وزارت کشور در ادامه استدلال عجیب خود تاکید کردند که خبرنگاران با عکس ها و گزارش هایی که از جریان ثبت نام نامزدان انتخاباتی منتشر می کنند، عدالت را زیر پا می گذارند و به تبلیغ پیش از موعد برای برخی از نامزدها می پردازند.
صدای انتقاد خبرنگاران و رسانه ها به جایی نرسید. دستور، دستور مجتبی ثمره هاشمی بود؛کسی که متن دستخط او به احمدی نژاد بر پاره کاغذی، چند روز قبل توسط سایت های خبری منتشر شد.
در هفته های گذشته و با نزدیک شدن به انتخابات به روال معمول رسانه های رسمی کشور اعم از خبرگزاری ها و روزنامه ها خبرنگاران خود را برای حضور در ستاد انتخابات به این ستاد معرفی کردند. خبرنگاران اما وقتی از پله های زیر زمین وزارت کشور پایین رفتند بر خلاف تمام انتخابات های قبلی به جای ورود به ستاد انتخابات به اتاقی دیگر در مجاورت این ستاد منتقل شدند. به گفته خبرنگاران پیش از ورود به این اتاق، نوشته ای بر تابلویی نصب بود که به خبرنگاران اطلاع می داد حق ورود به ستاد انتخابات را ندارند، اطلاعیه های ستاد انتخابات و اخبار مربوط توسط خود ستاد به آنها ارائه می شود و… تنها خبرنگاران صدا و سیما امکان ورود به ستاد انتخابات را درهفته های اخیر داشتند. اعتراض و انتقاد خبرنگاران تنها یک پاسخ داشت: این دستور رییس ستاد انتخابات کشور، مجتبی هاشمی ثمره و تصمیم مستقیم شخص اوست.
وزیر و خبرنگار
یکی دو روز مانده به انتخابات، خبرگزاری فارس که خود در شمار رسانه های جناح راست است، در گزارشی کوتاه با عنوان”سکوت رسانه‌ای وزارت کشور در فضای انتخاباتی” نوشت: “وزارت کشور در آستانه برگزاری انتخابات، در اقدامی بی‌سابقه، به «سکوت خبری» رو آورده است”. این خبرگزاری همچنین با یادآوری اینکه “سیاست اطلاع‌رسانی وزارت کشور پس از شروع به کار دولت نهم، مشی «انقباضی» به خود گرفته و از همین‌رو در مقاطع مختلف با انتقاد رسانه‌ها مواجه شده است” تاکید کرد که ادامه این عملکرد در مواقع حساس، صدمات جبران ناپذیری را متوجه منافع ملی می‌کند.
این انتقاد و سئوالی که پیشتر عطا افشاری خبرنگار فارس از وزیر کشور درباره زریبافان، پرسیده و جواب وزیر را هم منتشر کرده بود، کافی بود تا پورمحمدی دستور ممنوع الورود کردن خبرنگار فارس به ستاد انتخابات را صادر کند؛ دستوری که در ادامه به ممنوع الورود شدن خبرنگاران و عکاسان این خبرگزاری به وزارت کشور و استانداری تهران نیز تسری یافت. اعتراض فارس به این اقدام وزیر کشور باعث شد تا پور محمدی، در جمع خبرنگاران رسما اعلام کند: “ما خواستار تغییر خبرنگار فارس هستیم”.
وزیر کشور به خبرنگاران دیگری که از او درباره علت ممنوع الورود کردن خبرنگار فارس پرسیدند، گفت: “این تصمیم شورای اطلاع رسانی وزارت کشور است که اجازه ندهد خبرنگار فارس که مقررات را رعایت نکرده در ستاد انتخابات حضور یابد”. او بدون اشاره به اینکه منظورش کدام مقرارت است افزود: “ما به خبرنگاران احترام می‌گذاریم اما این بدان معنی نیست که اگر کسی مقررات را رعایت نکرد، پلیس دستش را نگیرد و بازداشتش نکند… هر جاکسی اگر به اخلاق حرفه ای عمل نکند با کمال معذرت با او برخورد می شود”.
برخورد با خبرنگاران اما به خبرگزاری فارس محدود نشد، و در روز انتخابات و دو روز گذشته نیز خبرهای دیگری از اخراج خبرنگاران از ستادهای انتخاباتی و شعبات شمارش آراء انتشار یافت.
یک روز بعد از آنکه خبرگزاری ایسنا خبر تجمع گروهی از بسیجیان مخالف دخالت بسیج خراسان در انتخابات را منتشر کرد، خبرنگار این خبرگزاری از ستاد اتخابات خراسان رضوی اخراج شد. در دو روز گذشته نیز که وزارت کشور بر خلاف ادوار گذشته از انتشار نتایج شمارش آراء خودداری کرده و اخبار اعتراض های گسترده نسبت به تدارک تقلب و تغییر نتایج انتخابات به نفع حامیان دولتمنتشر شده، دیگر خبرنگاران نیز مورد غضب مجریان قرار گرفته اند. از جمله خبرگزاری مهر خبر داد که فرماندار شیراز با حضور در جمع خبرنگاران به آنها گفته: “خبرنگاران نباید وارد سایت شمارش آراء شوند و ما تا ساعتی دیگر نتایج شمارش آراء خبرگان را اعلام می کنیم”. این خبرگزاری همچنین نوشت: “از واپسین ساعات شب گذشته تاکنون با وجود صدور کارت برای خبرنگاران از ورود آنان به سایت شمارش آرای شهرستان شیراز جلوگیری شده است”.
اندکی بعد خبر رسید که خبرنگاران صداوسیما از طرح هر پرسشی از مسئولان درباره سلامت انتخابات ممنوع شده اند. این بار البته دستور از وزارت کشور نبود که خود مسئولان صدا و سیما به خبرنگارانش دستور داده که به هیچ وجه درباره تقلب، ابهام آمیز بودن عدم انتشار نتایج شمارش آراء و هر سئوالی که ممکن است عملکرد مجریان و ناظران انتخابات را زیر سئوال ببرد، سئوالی نپرسند.
کار به جایی رسید که خبرنگاران خبرگزاری مهر در نامه ای به وزیر کشور نوشتند: “در این دوره انتخابات که به دلیل اولین تجربه تجمیع از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است، ما باردیگر بر اهمیت اطلاع رسانی مسئولانه تاکید نموده ومانند همیشه برحضور اصحاب رسانه در ستاد انتخابات بعنوان چشم بیدار افکارعمومی برای کمک به برگزاری انتخاباتی فراگیر وآزاد تاکید می نماییم”.
نمره 10 به خبرنگاران!
رفتار ابهام آمیز برگزار کنندگان اولین انتخابات یکدست، و تلاش خبرنگاران برای حل این معما که چرا نتایج انتخابات به طور تدریجی اعلام نمی شود، احمدی نژاد را هم به واکنش واداشت. وی دیروز در جریان بازدید از ستاد انتخابات کشوردر مورد نقش”خبرگزاری ها”در انتخابات گفت: “همه خوب بودند اما بعضی ها نمره 10 و بعضی ها هم نمره 20” گرفتند. ساعتی بعد وزیر کشور نیز بار دیگر درباره نقش خبرنگاران در انتخابات گفت: “وزارت کشور همیشه حرفش حساب بوده و طبق برنامه پیش می‌رود. این خبرنگاران هستند که تردید ایجاد می کنند و الا ما نتایج را به موقع اعلام خواهیم کرد”.
نارضایی دولتیان از اطلاع رسانی خبرنگاران به همین جا ختم نمی شود. در روزهای اخیر دفتر رییس جمهوری اسلامی طی دستوری ورود خبرنگاران آسوشیتد پرس را به نشست های رسانه ای احمدی نژاد تا اطلاع بعدی ممنوع کرده است. علت صدور چنین دستوری انتشار خبری است درباره آغاز به کار 3000 هزار سانتریفوژ که احمدی نژاد در دیدار یک روز مانده به انتخاباتش با دانش آموزان عضو انجمن های اسلامی اعلام کرد. وزارت ارشاد ساعاتی پس از انتشار این بخش از سخنان آسوشیتد پرس و خبرگزاری فارس خواستار حذف این خبر شده بود.
و اینها همه غیر از دستگیری و تهدید خبرنگاران و فشار های دیگر دولت مهرورز است که به ویژه در شهرستان ها در ماه های اخیر قوت گرفته است.
به گفته یکی از روزنامه نگاران باسابقه، دولتیان خبرنگار را با کارمندان روابط عمومی اشتباه گرفته اند.