از زلزله خانمان برانداز ۲۶ دسامبر ۲۰۰۳ که باعث ویرانی های بسیاری در شهر بم شد، اثر چندانی باقی نمانده: ۱۰ سال پس از این رویداد، بازسازی ها به اتمام رسیده و شهر مدرنیزه شده، ولی خاطره و وحشت آن همچنان در اذهان مردم زنده است.
زلزله ۶ ممیز ۳ ریشتری بین ۲۶ تا ۳۲ هزار کشته برجای گذاشت، ۷۵ هزار نفر را آواره کرد و در حدود ۸۰ درصد از شهر را ویران نمود. ارگ بم، به عنوان بزرگ ترین سازه خشتی و گلی جهان و یکی از عجایب میراث معماری در ایران، تقریباً به طور کامل از بین رفت.
این فاجعه موجی از حمایت های بین المللی را به دنبال داشت و هواپیماهای آمریکایی مملو از کمک های بشردوستانه برای اولین بار پس از ۱۹۸۰ در خاک ایران فرود آمدند.
“شکاف های بیشتر پس از هر لرزه”
مهندسان ژاپنی سیستم آبرسانی این شهر را به روز کردند و مهندسان فرانسوی در ساخت یک بیمارستان تحت عنوان “پاستور” مشارکت نمودند. در محله تاریخی شهر، بازار و خانه های جدیدی نیز احداث شده که به گفته مقامات براساس استانداردهای ضدزلزله ساخته شده اند. سازه های فولادی جای آجرهای خشتی را گرفته اند و خیابان ها عریض و زیبا شده اند.
به گفته بهزاد بهمنیان، رییس مجتمع ورزشی فجر که دارای استادیومی با گنجایش ۶۰۰۰ نفر است، “این مجموعه ورزشی نماد تولد مجدد شهر ماست”.
حسین زین الصالحین، فرماندار شهر بم، خاطرنشان می سازد که “چهار سال پس از زلزله، شهر بازسازی شده و این منحصر به فرد است.” او از دفتر خود که در مقابل استادیوم قرار دارد می گوید که “این یک شهر جدید نیست. خانه ها در همان جایی که بودند، با رعایت معماری شان بازسازی شده اند. اکنون این شهر با استفاده از مصالح محکم تر، ضدزلزله ترین شهر ایران محسوب می شود.” هزینه این اقدامات در حدود ۶۶۷ میلیون دلار برآورد شده است. آقای زین الصالحین در ادامه می افزاید: “و این برای ازبین بردن تمامی مشکلات کافی نیست.”
او می گوید ۱۰ سال پس از این فاجعه، هنوز بسیاری از ساکنان به حمایت های روانشناسی نیاز دارند. وی جزئیات بیشتری در این زمینه بیان نکرد.
در بازار که به طور کامل در زلزله ازبین رفت، تردیدهایی درخصوص استانداردهای به کار رفته برای بازسازی های انجام شده که در سال ۲۰۰۷ به اتمام رسیده، وجود دارد. علی ایران نژاد، جواهرساز، می گوید: “این بازسازی ها هرگز مشخص نبود.” یاسر ۲۶ ساله در فروشگاه کوچک خود که در آن سی دی می فروشد، اطمینان دارد که ساختمان فروشگاهش در برابر یک فاجعه جدید تاب مقاومت ندارد. او که از زلزله سال ۲۰۰۳ جان سالم بدر برده می گوید: “با هر لرزه شیارها و شکاف های بیشتری به وجود می آید.” او اعتراف می کند که اخیراً پس از یک زمین لرزه، از وحشت بیش از حد از خانه خود فرار کرده و در یک چادر در خیابانش زندگی می کند.
در قبرستان محله “برآورد”، ساکنین در دوری عزیزان خود می گریند و همچنان وحشت این فاجعه را در دل دارند. علی مُشکی که شش نفر از اعضای خانواده خود را در زلزله ازدست داده می گوید: “با هر زمین لرزه، همان احساس به سراغ مان می آید. ما هنوز می ترسیم.” او نیز از ضعف سازه ها در خانه های جدید و سقف های سنگین آنها که مجدداً می تواند خانواده ای را به طور کامل ازبین ببرد، نگران است.
منبع: لیبراسیون، ۴ ژانویه
