دادستان عمومی و انقلاب مشهد با انتقاد از وضعیت زندان‌ها گفت در شرایطی که ظرفیت اسمی زندان مشهد حداکثر ۳۰۰۰ نفر است اما در حال حاضر ۱۳ هزار زندانی در آن نگهداری می شوند.
این چندمین بار در طول ماه‌های گذشته است که مسولان و مقامات قضایی جمهوری اسلامی نسبت به نبود مکان کافی برای نگهداری زندانیان و وضعیت نامناسب زندان‌های کشور هشدار می‌دهند. آخرین بار رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به اینکه سه برابر ظرفیت زندان‌ها زندانی وجود دارد گفته بود: “اشکال این بود که سال‌های گذشته در حد نیاز، زندان نساخته‌ایم”.
ابراز نگرانی مسئولان از کمبود ظرفیت زندان‌ها در حالیست که ماه گذشته احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ایران، با ارائه مستندات از وضعیت وخیم زندان‌های جمهوری اسلامی انتقاد کرده بود.
ایران از نظر تعداد زندانیان، در فهرست ۱۰ کشور نخست جهان قرار دارد.
تراکم در زندان‌ها
به گزارش روز دوشنبه ۱۶ آبانماه ایسنا، خبرگزاری دانشجویان جمهوری اسلامی، محمد ذوقی، دادستان عمومی و انقلاب مشهد در جلسه‌ای با حضور اعضای شورای اسلامی شهر وضعیت زندان مهشد را از حیث تراکم زندانی “نا‌مطلوب” خواند و گفت: “ظرفیت اسمی زندان مشهد حداکثر ۳۰۰۰ نفر است اما در حال حاضر ۱۳ هزار زندانی داریم.”
دادستان مشهد با اشاره به اینکه در ماه‌های اخیر ورودی زندان مشهد کاهش یافته گفته است در بعضی جرایم مانند “جرایم مخل امنیت اجتماعی” چاره‌ای جز زندانی کردن افراد نداشته‌اند.
او با اشاره به محکومیت‌های مربوط به جرایم مالی از مجلس خواسته است که با اصلاح قانون از منجر شدن محکومیت‌های مالی به زندان جلوگیری کند تا بدین ترتیب آمار زندانیان کاهش یابد.
انتقاد این مقام قضایی از وضعیت زندان‌های مشهد در حالیست که به گفته نهادهای مدافع حقوق بشر در طول دو سال گذشته شمار زیادی از متهمان مرتبط با مواد مخدر، به صورت جمعی و مخفیانه و حتی در مواردی با اعلام رسمی در زندنهای استان خراسان و به ویژه زندان وکیل آباد اعدام شده‌اند.
در اوایل تیرماه دادستان عمومی و انقلاب مشهد با “متناسب” دانستن تعداد آمار‌ها با جرایم مواد مخدر در این خراسان، اجرای پنج مرحله اعدام در زندان وکیل آباد را طی سه ماه به صورت رسمی تائید کرد.
محمد ذوقی بدون اینکه توضیحی در مورد چگونگی اجرای احکام اعدام زندانیان مواد مخدر بدهد اعلام کرده بود: “در سال جاری یعنی تنها در سه ماه آغازین سال ۱۳۹۰، طی ۵ مرحله اجرای حکم اعدام داشته‌ایم”.
پیش‌تر مسعود کردپور، روزنامه نگار ساکن آذربایجان غربی به روز گفته بود: “یکی از دلایل اجرای سریع احکام اعدام در چند ماه گذشته، افزایش چشمگیر زندانیان و نبود فضای کافی برای نگهداری آنهاست.”
این روزنامه نگار یادآوری کرده بود: “پس از سر کار آمدن آقای احمدی‌نژاد تعداد زندانیان نسبت به دوران آقای خاتمی افزایش چشمگیری یافته است.”
اعتراض‌ها؛ از دادستان تا رئیس سازمان بازرسی
قبل از اظهارات دادستان عمومی و انقلاب مشهد در خصوص ظرفیت زندنهای استان خراسان، مصطفی پورمحمدی، رئیس سازمان بازرسی کل کشور در اوایل ماه جاری طی سخنانی در همایش مدیران سازمان زندان‌ها با اشاره به بازرسی‌های سازمان متبوعش در این زمینه، نسبت به افزایش جمعیت زندان‌ها هشدار داد و گفت: “هم‌اکنون سه برابر ظرفیت زندان‌ها زندانی داریم؛ البته اشکال این بود که سال‌های گذشته در حد نیاز و رشد جمعیت، زندان نساخته‌ایم.”
سایر مقامات قضایی مرتبط با امور زندان‌ها هم پیش از این بر رشد فزاینده آمار زندانیان و نبود جای کافی برای نگهداری آن‌ها تأکید کرده‌اند.
محمد باقر ذوالقدر، معاون حفاظت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در تیر ماه جاری اعلام کرده بود که تعداد زندانیان ایران سه برابر ظرفیت زندان‌های کشور است.
او با اشاره به آمار افزایش جرم در سال‌های اخیر گفته بود: “میزان افزایش پرونده‌های قضایی سال ۸۹ در مقایسه با سال ۸۸ رقم ۱۳ درصدی را نشان می‌دهد که خود این امر هشدار دهنده بوده و لازم است در این قضیه برنامه ریزی لازم به اجرا گذاشته شود.”
در همین ماه برخی از نمایندگان مجلس نیز گفته بودند که زندان‌ها چند برابر ظرفیت، زندانی در خود جا داده‌اند. یونس موسوی، نماینده فیروزآباد در مجلس گفته است: “تعداد زندانیان در برخی زندان‌ها آنقدر زیاد است که تا روی پله‌ها می‌خوابند.”
اما وقتی او در صحن علنی مجلس گفت که بودجه سازمان زندان‌ها کفاف لباس و غذای زندانیان را هم نمی‌دهد و آنقدر در زندان‌ها مشکل هست که بعضا به هر دو نفر یک پتو می‌رسد، مهدی کوچک‌زاده نماینده اصولگرای مجلس به سخنان او اعتراض کرد و گفت:
“اگر شما یک زندان را دیده‌اید، من از زندان‌های زیادی بازدید کرده‌ام و این‌گونه نیست که در زندان‌های ما به هر دو زندانی یک پتو برسد. چرا شأن نظام را کاهش می‌دهید؟”
این در حالیست که سخنان رییس سازمان زندان‌ها و انتقاد‌های دیگر مسئولان، نگرانی نماینده فیروزکوه راتائید می‌کند.
امید سلیمی بنی، پیش از این گفته بود که ظرفیت اسمی زندان‌های کشور ۵۵ هزار نفر است اما بیش از ۲۲۰ هزار نفر زندانی داریم. رئیس سازمان زندان‌ها همچنین گفته بود: “در دوره مسئولیت یک سال و نیمه بنده در سازمان زندان‌ها ۵۵ هزار نفر به آمار زندانیان اضافه شده و این در حالی است که حتی ۵۵ متر هم به فضای زندان‌ها اضافه نشده است.”
چندی پیش یوسفیان، عضو کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی درباره بازدید نمایندگان از زندان‌ها و نتیجه پیگیری‌ها در این‌باره، به روزنامه شرق گفته بود: “فکر می‌کنم نیازی به بازدید نباشد؛ زیرا آمار‌ها نشان‌دهنده وضعیت زندان‌هاست. فضای موجود تکافوی این تعداد زندانی را نمی‌دهد. الان چهار برابر ظرفیت موجود، زندانی داریم و در بعضی جا‌ها تا هشت برابر هم رسیده است؛ یعنی زندانی که ظرفیت صد زندانی را دارد، هشتصد زندانی را در خود جا داده است؛ این وضعیت را می‌توان در برخی شهرستان‌ها نیز مشاهده کرد.”
