زمزمه افزایش ۵ برابری پرداخت های نقدی دولت به مردم، همزمان با فرارسیدن موسم انتخابات ریاست جمهوری در حالی با واکنش تند نمایندگان و تشکیل جلسه غیرعلنی مجلس از شایعه به واقعیت نزدیک می شود که پیش از این و در آستانه انتخابات سال ۸۸ نیز دولت با پرداخت مبالغ هنگفتی پول با عنوان سهام عدالت و افزایش حقوق بازنشستگان سعی در افزایش سبد آرای خود کرد.
چالش جدید دولت و مجلس در مساله هدفمندی یارانه ها زمانی دوباره آغاز شد که محمود احمدی نژاد در گفتگوی تلویزیونی خود اعلام کرد: “هدفمندی یارانه‌ها باید با تفاهم انجام شود و باید به دولت کمک شود. دولت می‌خواهد زیربار این کار برود و فشارهای آن را تحمل کند تا دولت بعدی بتواند به کارهای دیگر رسیدگی کند. در نتیجه از دوستان می‌خواهم که ما را در اجرای آن کمک کنند.”
در عین حال این شایعه در مجلس مطرح بود که ممکن است احمدی نژاد در آن برنامه دستور اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها را علیرغم منع مجلس صادر کند.
نمایندگان مجلس نهم طی ماه های گذشته به دلیل افزایش تورم، نقدینگی، بحران ارز و گرانی بی سابقه مایحتاج ابتدایی مردم مصوبه ای را به دولت ابلاغ کردند که براساس آن قوه مجریه اجازه اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها را نداشت.
با وجود این به نظر می رسد عزم دولت برای افزایش پرداخت های نقدی تا سقف 240 هزار تومان از اواخر امسال یا سه ماه منتهی به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده قطعی است و نمایندگان مجلس نیز از این موضوع با خبر شده اند. احمد توکلی از نمایندگان منتقد دولت در یکی از گزارش های خود خطاب به مردم چنین هشدار داده بود: “دولت الان اجازه می خواهد که ارز را گران کند و مابه التفاوت را به صورت نقدی بین مردم توزیع کند. اقدام تورم زایی که شیرینی موقت و تلخکامی طولانی مدت دارد. البته برای سیاسی کاری انتخاباتی به نظرشان مفید می رسد.”
غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در واکنش به خبر افزایش پرداخت نقدی گفته بود: “استدعا دارم دولت این خبر را به طور جدی تکذیب کند زیرا این شایعه خلاف قانون است و مجددا مشکل ایجاد می کند. به نظر من دولت مایل است با پرداخت پول بیشتر مردم را به حضور در انتخابات ترغیب کند.”
اقتصادی های مجلس نهم اما با تشکیل جلسه غیرعلنی که بخش هایی از آن در رسانه های نزدیک به اصولگرایان منتشر شده، نسبت به تصمیم دولت برای افزایش چند برابری پرداخت های نقدی به مردم واکنش تندی نشان داده اند. خبرآنلاین از سایت های نزدیک به علی لاریجانی در ارتباط با این جلسه مجلس چنین گزارش داد: “مصباحی مقدم در سخنان خود انتقادات تندی به دولت و تصمیمات اقتصادی آن وارد کرد و توکلی هم در صحبت خود پیشنهاد کرد مجلس نامه ای به رهبر انقلاب نوشته و مسائل و مشکلات موجود و مشکلات احتمالی آینده کشور و تبعات تصمیم گیری های نادرست اقتصادی دولت را منتقل کند.”
براساس همین گزارش محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس نیز در سخنان خود با انتقاد از اظهارات احمدی نژاد در اصرار بر هدفمندی یارانه ها اعلام کرد که “در صورتی که آنچه رئیس جمهور می گوید اجرایی شود، قیمت نان سنگک به ۱۵ هزار تومان می رسد و چیزی به نام تولید و کشاورزی باقی نمی ماند.”
در قانون هدفمندی یارانه ها دولت ملزم به آزادسازی قیمت تدریجی حامل های انرژی طی یک دوره پنج ساله و حذف سوبسید از سوخت بود. مجلس اجازه برداشت ۴۲ هزار میلیارد تومان پول از صندوق توسعه ملی برای پرداخت نقدی یارانه ها به مردم را صادر کرد که براساس آن به هر ایرانی ۲۷ هزار تومان تعلق می گرفت. دولت اما با برداشت غیر مجاز از درآمدهای نفتی و خودداری از واریز آنها به خزانه تصمیم گرفت ۴۵ هزار تومان به حساب ۷۰ میلیون نفر واریز کند که ۲۵ هزار میلیارد تومان خسارت به جای گذاشت و دولت را بدهکار کرد.
سابقه پرداخت های انتخاباتی دولت
دولت احمدی نژاد که به قانون و عمل به بودجه های مصوبه یا برنامه های توسعه پایبند نیست سابقه ای طولانی در پرداخت پول به مردم در آستانه انتخابات دارد و همین روش دولت باعث واکنش نمایندگان و کارشناسان اقتصادی نسبت به افزایش رقم یارانه ها شده است.
دولت نهم در اسفند ماه سال ۸۷، چهار ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری دهم، اقدام به توزیع سیب زمینی رایگان میان مردم شهرهای کوچک ایران کرد. هر چند هفته پیش سیب زمینی کاران در نامه ای به احمدی نژاد، با اشاره به توزیع گسترده سیب زمینی رایگان در معابر عمومی در آستانه انتخابات ۸۸ که به گفته آنها با هدف “ایجاد فضای باز سیاسی” انجام شد، خواستار پرداخت مطالبات ۱۰ میلیارد تومانی دولت به کشاورزان شدند. دولت پس از آن مبلغ ۸۰ هزار تومان به عنوان درآمد حاصل از افزایش رتبه سهام عدالت در بورس را بین ۹ میلیون نفر توزیع کرد و حقوق بازنشستگان را از ۲۵۰ به ۵۵۰ هزار تومان افزایش داد.افزایشی که پس از مدتی دچار وقفه شد و حقوق بسیاری از بازنشستگان برای ماه های متوالی پرداخت نشد.
از سوی دیگر یکی از روزنامه های اصلاح طلب ۱۹ روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری دهم، در خبری فارش کرد که صادق محصولی وزیر کشور دولت نهم نامه ای به آدرس دفتر برخی از نمایندگان مجلس هشتم ارسال کرده که در پیوست آن یک فقره چک الصاق شده بود. در آن نامه نماینده حوزه انتخابیه مخاطب قرار گرفته و قید شده بود که در راستای کمک های دولت نهم به حوزه انتخابیه یک چک به مبلغ… پیوست می شود تا برای رفع مشکلات آن منطقه خرج شود.
الیاس نادران از نمایندگان اصولگرای مجلس با بیان اینکه دولت پیش از این هم سابقه توزیع پول در آستانه انتخابات را داشته، می گوید: “اطلاعات غیر رسمی رسیده به نمایندگان مجلس اخبار مبنی بر تلاش دولت برای افزایش ۳ برابری یارانه های نقدی از محل افزایش قیمت ارز را تایید می کند… دولت پیش از این هم سابقه توزیع پول در آستانه انتخابات را داشت. دولت از سال گذشته برای چنین کاری خیز برداشت و ابتدا پیشنهادی را در قالب لایحه بودجه به مجلس ارائه داد که براساس آن سقف بودجه هدفمندی یارانه ها ۱۳۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود اما مجلس با این کار موافقت نکرد و این رقم را به کمتر از نصف کاهش داد.”
به گفته نادران “مجلس به دلیل نگرانی هایی که از رفتارهای دولت داشت احکام سختگیرانه ای را در قانون بودجه ۹۱ نوشت که دولت نتواند تمایلات خود در حوزه سیاسی را بر مولفه های اقتصادی اعمال کند. امروز این تمایلات سیاسی بارزتر شده، از قبل هم اطلاعات غیررسمی به نمایندگان داده می شد که این گونه اخبار را تاکید می کرد.”
احمد جنتی دبیر کهنسال شورای نگهبان هم پیش از این و در آستانه انتخابات مجلس نهم گفته بود: “جریان انحرافی با سوء استفاده ازمقام و جایگاه خود و با توسل به راه های نامشروع و پول های کلان که با سوء استفاده از قدرت کسب کرده و می خواهد مجلس را قبضه کند.”
جریان انحرافی لقب اطلاق شده از سوی اصولگرایان به حلقه نخست اطرافیان محمود احمدی نژاد است که در راس آن اسفندیار رحیم مشایی قرار دارد. گفته می شود مشایی کاندیدای نخست دولت برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم است اما تایید صلاحیت وی در هاله ای از ابهام قرار دارد. چندی پیش یکی از اصولگرایان فاش کرد که احمدی نژاد در یکی از جلسه های خود گفته “شهر به شهر برای رای آوردن مشایی خواهم رفت.”
