همسر مختار هوشمند، نقاش و فعال و فرهنگی کرد که اخیرا به 16 سال زندان محکوم شده است، در مصاحبه با “روز” می گوید: “هم همسرم و هم خانواده، تصورمان این است که این حکم سنگین به خاطر نپذیرفتن اعتراف تلویزیونی بوده است”. او همزمان خبر از انتقال پیش بینی نشده همسرش به بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج طی روزهای گذشته می دهد.
مختار هوشمند، هنرمند نقاش و نویسنده کرد اهل مریوان از سوی دادگاه انقلاب اسلامی این شهر روز دوشنبه 29 شهریور ماه به اتهام جاسوسی، تبلیغ علیه نظام و همکاری با گروههای مخالف نظام به ۱۶ سال زندان محکوم گردید. به غیر از آقای هوشمند، بهزاد کردستانی، امیر امانیان، قادر شیری و عزیز ناصری از جمله شاعران و داستان نویسان کرد هستند که در طول پنج ماه گذشته از سوی نهاد های امنیتی بازداشت شده اند. طی روزهای گذشته همچنین برخی از منابع خبری کردستان، خبر از ناپدید شدن دو مستند ساز کرد در کامیاران داده اند که قصد تهیه فیلمی در مورد زندگی فرزاد کمانگر داشتهاند. همزمان خبر رسیده است که بهزاد کردستانی شاعر دربند کرد نیز برای اخذ “اعتراف” تحت فشار است.
به هیچ عنوان خبری نشود
سروه پرتوی، همسر مختار هوشمند، همزمان با اعلام خبر انتقال همسرش به بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج، آخرین وضعیت او را اینگونه توصیف می کند: “طبق آخرین تماسی که روز شنبه با همسرم داشتم، وی در زندان مرکزی مریوان نگهداری می شد، اما روز گذشته(دوشنبه) طی یک تماس تلفنی کوتاه همسرم به ما اطلاع داد که جهت اخذ بازجویی مجدد به اداره اطلاعات شهر سنندج منتقل شده است. او درآن تماس تلفنی بنا به درخواست مسولان اداره اطلاعات سنندج، تاکید کرد که خبر انتقالش به سنندج به هیچ عنوان خبری نشود. از آن تماس به بعد ما هیچ خبری از وی نداریم.”
خانم پرتوی ضمن ابراز تعجب از انتقال همسرش به اداره اطلاعات سنندج، می گوید: “انتقال همسرم از زندان مرکزی مریوان به بازداشتگاه اداره اطلاعات غیر قابل پیش بینی بود، چرا که مراحل بازجویی او به پایان رسیده و در دادگاه نیز محاکمه شده است. خود آقای هوشمند نیز از دلایل انتقالش به سنندج ابراز بی اطلاعی کردند.”
از او در مورد روند حقوقی پرونده بعد از صدور حکم می پرسم. می گوید: “قبل از اینکه در مورد پرونده همسرم حکمی صادر شود، ایشان دو وکیل داشتند. اما در حال حاضر تنها یکی از آنها به همراه آقای صالح نیکبخت مسئولیت دفاع از پرونده مختار را به عهده دارند. آنطور که وکیل پرونده گفته در اعتراض به این حکم سنگین لایحهای را تقدیم دیوان عالی کشور نموده و همچنان منتظر پاسخ آن نهاد قضایی است.”
این فعال هنری اتهامات سیاسی خود را پذیرفته است؟ با احزاب کرد مخالف همکاری کرده و جاسوس بوده ؟ خانم پرتوی در پاسخ اینگونه پاسخ می دهد: “تا جایی که ما خبر داریم هیچ مستندی در رابطه با اتهامات همسرم وجود ندارد و خود او نیز هیچ یک از اتهامات را نپذیرفته است. همسرم زمانی بازداشت شد که هیچ یک از اعضای خانواده در منزل حضور نداشتند. او در ملاقات ها تاکید داشت که چه در زمان بازداشت و چه طی مراحل بازجویی هیچ سندی در رابطه با اتهامات وارده به ایشان ارائه داده نشده است. حال ما می گوییم حکم 16 سال زندان به هیچ عنوان حکم عادلانه ای نیست.”
او در مورد فعالیتهای فرهنگی همسرش توضیح می دهد: “همسر من عضو هیات موسس انجمن هنرهای تجسمی مریوان در سال 1377 بوده و از آن زمان تا لحظه بازداشت ریاست این انجمن را به عهده داشته است. علاوه بر این ها او عضو انجمن هنرهای نمایشی مریوان و از اعضای انجمن سینمای جوان در این شهر بوده است. او در طول این سالها ده ها نمایشگاه نقاشی و عکاسی با مضامین اجتماعی و فرهنگی در شهرهای کردستان و منطقه برپاکرده است. در تمام این مدت همسرم دغدغه فعالیت سیاسی نداشته و همیشه خود را از اینگونه فعالیت ها به دور گرفته است.”
با این حال حکم 16 سال زندان برای یک فعال هنری چه توجیهی می تواند داشته باشد؟ همسر آقای هوشمند می گوید: “در همان مراحل ابتدایی بازداشت و بازجویی، همسرم را تحت فشار قرار داده بودند که به مصاحبه تلویزیونی تن دهد. اما وی از انجام مصاحبه خود داری کرده و به خاطر کاهش فشارها، حدود 10 روزهم اقدام به اعتصاب غذا کرده بود. هم همسرم و هم خانواده تصورمان این است که این حکم سنگین به خاطر نپذیرفتن اعتراف تلویزیونی بوده است. هر چه باشد، حکم شانزده سال زندان نهایت بی رحمی در حق همسرم است.”
سروه پرتوی، همسر مختار هوشمند، در پایان به شرایط ملاقات با همسرش هم اشاره می کند: “ابتدا که در سنندج بود ما هیچ تماس یا ملاقاتی با وی نداشتیم، اما در طول دو ماهی که در زندان مریوان بود، ما هر هفته با او ملاقات داشتیم. روحیه اش خوب بود و این اواخر از لحاظ جسمی هم بد نبود. اما اوایل به شدت دچار کاهش وزن و پریدگی رنگ شده بود.”
تلاش برای اخذ اعتراف
تنها چند روز قبل از اعلام خبر انتقال مختار هوشمند به بازداشت گاه اداره اطلاعات، سایت های خبری کردستان، خبر از تشدید فشار بر بهزاد کردستانی شاعر کرد داده و وضعیت وی را وخیم گزارش کرده بودند.
کردیش پرسپکتیو، که اخبار کردستان را پوشش می دهد، در این مورد نوشته بود: بهزاد کردستانی شاعر و نویسنده کرد که در تاریخ سوم شهریور ماه از سوی ماموران امنیتی در شهرستان مریوان دستگیر و پس از آن به اداره اطلاعات سنندج منتقل شد تحت شدیدترین فشارها به منظور “اخذ اعتراف” قرار دارد.
این شاعر کرد که از زمان بازداشت تاکنون در سلول انفرادی به سر می برد، به دلیل اعمال شکنجەهای جسمی و روحی و همچنین ابتلا به بیماری‌های گوارشی و کمر درد مزمن ناشی از این فشارها، دچار کاهش وزن شدید شده و در وضعیت جسمانی وخیمی به سر می برد.آقای کردستانی طی دو ماه گذشته چند بار دست به اعتصاب غذا زده است، که تنها اخبار مربوط به اولین اعتصاب غذای ایشان در رسانەها منتشر گردید و به دلیل محدودیت‌های شدید اعمال شده بر خانوادە و دوستان وی از جزئیات مربوط به این اعتصاب غذاها اطلاعی در دست نیست.
سه هفته پیش، قرار بازداشت موقت بهزاد کردستانی به مدت یک ماه دیگر تمدید گردید، اما آنطور که کردیش پرسپکتیو خبر داده همزمان با تمدید این قرار، بازجویان به خانواده او اعلام کرده اند: “تا هنگامی که او اعتراف نکند در سلول انفرادی خواهد ماند.”
از سوی دیگر عزیز ناصری، دیگر شاعر کرد که دبیر دبیرستانهای مریوان و از فعالان فرهنگی کردستان است، ماه گذشته از سوی نیروهای اداره اطلاعات مریوان بازداشت و همچنان در وضعیت نامشخصی به سر می برد.
پیشتر منصور تیفوری، نویسنده و فعال مدنی کرد در خصوص نامشخص بودن وضعیت فعالان فرهنگی بازداشت شده کرد به روز گفته بود: “عدم تفهیم اتهام و تمدید قرار بازداشت فعالان کرد به مدت طولانی به دلیل ناتوانی مقامات قضایی و امنیتی در ایجاد جرم و یا اتهام مشخص برای فعالان فرهنگی است.”
و تمام این ها در شرایطی صورت می گیرد که منابع خبری کردستان روز گذشته خبر از ناپدید شدن دو مستند ساز کرد در کامیاران دادند که قصد تهیه فیلمی در مورد زندگی فرزاد کمانگر را داشته اند.
آنطور که پایگاه خبری تحلیلی روا نیوز اعلام کرده، قاسم ویسی و فرهاد فلاحی که یک هفته پیش ناپدید شدند از مدتی پیش مشغول تهیە مستندی در مورد زندگی و فعالیتهای فرزاد کمانگر، معلم اعدامی کرد در یکی از روستاهای کامیاران بودند.
