اعلام مخالفت قطعی آمریکا با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی در کنفرانس موسوم به ژنو -۲ ، که قرار است روز ۲۲ ماه ژانویه در حومه شهر ژنو برگزار شود، اولین نشانه جدی از رو به پایان نهادن ماه عسل کوتاهی است که پس از اعلام توافق اتمی ۲۴ ماه نوامبر در مناسبات تهران ـ– واشنگتن شکل گرفت.
در نتیجه تحمل فشارهای سخت اقتصادی ناشی از اعمال تحریمهای یک جانبه، جمهوری اسلامی، علیرغم ابراز مخالفت و نارضایتی های درون گروهی-بخصوص از سوی نظامیان، پس از ۳۴ سال فترت در مناسبات گرم سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران و آمریکا، سر انجام به “وصلت موقت” با گشیطان بزرگگ و قرار گرفتن با “دشمن” زیر یک سقف تن داد.
دستگاه دیپلماسی دولت تازه جمهوری اسلامی که با تغییر لباس، تغییر سیاستها و رفتارهای حاکمیت را بشارت میداد، برای توجیه ضرورت وصلت موقت با طرفی که در طول سالها مراتب دشمنی و اعمال خشونت آنرا تبلیغ کرده بود به هر ترفند ممکن متوسل شد.
نحوه تن دادن به هم بستری با دشمن ۳۴ ساله که خطوط کلی آنرا سحرگاه ۲۴ نوامبر در ژنو با عجله پذیرفته بود، پس از آغاز مذاکرات کارشناسی با طرف مقابل، دشواری های خاص خود را بروز داد.
نزول شان “توافق” ها در فاصله اندکی پس از اعلام “توافق موقت”، بدون انتشار مفاد آن، جمهوری اسلامی تعریف جداگانه ای از آنچه حق ایران برای غنی سازی نامحدود اورانیوم می خواند ارایه داد. در نقطه مقابل، وزیر خارجه آمریکا که در کنار خانم اشتون و آقای ظریف یکی از سه معمار اصلی توافق ژنو بشمار میرود، به اسراییل و همسایگان ایران اطمینان خاطر داد که مراکز حساس اتمی ایران که موجب نگرانی فوری تر آنها است
( فردو و راکتور آب سنگین اراک) تعطیل و در قرار داد نهایی، بگونه ای بدون بازگشت، دندان اتمی جمهوری اسلامی کشیده خواهد شد.
از انتهای ماه نوامبر تا امروز که چهار هفته از امضاء توافق موقت گذشته، نه تنها هیچیک از تلاشها برای قطعیت دادن به مفاد و اجرایی ساختن آن به نتیجه نرسیده که در اظهارات خوشبین ترین نماینده ایران، جواد ظریف، شان توافق به تفاهم نزول مقام پیدا کرده که بی تردید نشانه عقب نشینی ازخوشبینی های زود هنگام و اولیه است.
رابطه مذاکرات اتمی و سوریه
با نهادن تمام تخم مرغهای دیپلماسی تجدید لباس شده دولت روحانی در سبد توافق/تفاهم اتمی با آمریکا، جمهوری اسلامی ادامه حضور اسد در قدرت و ادامه حضور خود در دمشق را به همان راحتی ترسیم میکرد که حضور نمایندگان خود را در کنفرانس ژنو -۲ برای انجام گفتگو با مخالفان اسد.
حضور یک روزه لاوروف در تهران پیش از آغاز مذاکرات کار شناسی اتمی در وین ( که متعاقبا بی نتیجه ماند و بعد به ژنو منتقل شد) جمهوری اسلامی را با واقعیات صحنه آشنا تر ساخت: لاورف به دوستان خود در تهران یاد آور شد که بدون دست کشیدن از برنامه های مشکوک اتمی، حضور آنها در منطقه ( منجمله ایفای نقش در سامان دادن به وضعیت انتقالی سوریه) امکان پذیر نیست!
پیش از ظاهر شدن نشانه های عقب گرد برون مرزی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی که مدعی بود تمام پیروزی های سیاسی ( به ثمر نرسیده) حاصل درایت و تلاشهای شخص او است و در این راه “از وجود مقام معظم رهبری کمترین هزینه ای نشده”! ابتدا از سوی مصلحی وزیر اطلاعات دولت گذشته به نفهمی، و بعد از سوی جعفری فرمانده سپاه به نادانی و طی تازه ترین هجمه سیاسی از سوی صادق لاریجانی رییس قوه قضاییه رژیم، در رابطه با ظرفیت حمله نظامی آمریکا علیه ایران، به صفت حماقت متهم شد. در یک عقب نشینی آشکار از مواضع ظفر مند چهار هفته گذشته خود، ظریف نیز با حضور در دانشگاه تهران به جمع منتقدین داخلی پیوست و همزبان با حسین شریعتمداری- مدیر مسئول کیهان، مدعی شد که در ژنو تعهدی نپذیرفته و “تفاهم موقت” قابل ابطال است. به این ترتیب، پیش از به نتیجه رسیدن و یا نرسیدن مذاکرات اتمی که سرنوشت آن همچنان بر لبه تیغ قرار دارد، جمهوری اسلامی اولین ضربه سیاسی محسوس خود را به عنوان تاوان چانه زنی های اتمی از آمریکا دریافت داشت.
آمریکا همواره خواستار تعهد کشور های شرکت کننده در کنفرانس ژنو -۲ به قبول مفاد کنفرانس ژنو-۱ و یافتن راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه بود. با وجود حمایت ظاهری بانکی مون، دبیر کل سازمان ملل و همچنین حمایت نیم بند ولی مشروط روسیه از امکان مشارکت ایران در کنفرانس ژنو -۲ و قرار گرفتن وزیر خارجه دولت روحانی در کنار نمایندگان ۳۵ کشور دیگر، بیانیه رسمی آمریکا در محکوم ساختن نقش نظامی ایران در سوریه; نشان داد که در نگاه جامعه جهانی و بخصوص همسایگان منطقه، جمهوری اسلامی همچنان بخشی از مشکلات منطقه ای است و نه راه حلی برای عبور از آنها.