اسوتلانا الکسیویچ، متولد ۳۱ مه ۱۹۴۸، شخصیتی ادبی و روزنامه نگاری روس زبان اهل بلاروس است. این مخالف ۶۷ ساله یکی از نویسندگانی است که مورد حمایت “انجمن جهانی قلم” و “بنیاد سوروس” قرار دارد. او در تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۱۵ جایزه ادبیات نوبل را بخاطر “روایات چند صدایی که مظهر محنت و شجاعت در روزگار ماست” از آن خود کرد. او اولین زن روس‌زبان است که توانسته این جایزه را دریافت کند.
او از پدر و مادری دبیر در غرب اوکراین، در منطقه‌ای که بخشی از جنگ میان آلمان و شوروی در آن روی داده بود، متولد شد. پدر او به ویژه تاریخ و زبان آلمانی تدریس می‌کرد. او که در سازمان “کومسومول” (جوانان کمونیست) ثبت نام کرده بود، برای تحصیل روزنامه‌نگاری به مینسک (پایتخت بلاروس) رفت.
اسوتلانا الکسیویچ جوایز ارزنده بسیاری را بخاطر اثرش “صداهایی از چرنوبیل: تاریخ شفاهی یک فاجعهٔ هسته‌ای” (سال ۱۹۹۷) دریافت کرد. این کتاب به بیش از ۲۰ زبان ترجمه شده، ولی همچنان در کشور بلاروس ممنوع است. او در سال ۲۰۱۳ در مورد سانسوری که به وی روا می‌شود گفت: “من به این دلیل که سرشناس هستم، مورد حمایت قرار دارم. آنچه را که برای گفتن لازم می‌دانم، می‌گویم. این کتاب‌ها را می‌نویسم و برایم فرق نمی‌کند که به مزاج قدرت خوش بیاید یا خیر […] امروز کتاب‌هایم که در روسیه منتشر شده، به بلاروس وارد می‌شوند […] دخترم که در یک مدرسه معلم است، ۳۰۰ یورو حقوق می‌گیرد و قیمت کتاب من ۳۰ یورو است. این را می‌توان شیوه‌ای از سانسور تلقی کرد. با این حال، مردم چندین نسخه از آن را خریداری می‌کنند و به یکدیگر می‌دهند. خوانندگان اصلی کتاب‌های مرا دبیران و پزشکان، و همچنین اندیشمندان تشکیل می‌دهند که درواقع محروم‌ترین قشر جامعه‌اند.”
از دیگر کتاب‌های برجسته وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: “چهره غیرزنانه جنگ” که در آن در قالب مصاحبه به بررسی وضعیت سربازان زن ارتش سرخ در خلال جنگ جهانی دوم پرداخته [سال ۱۹۸۵]؛ “تابوت‌های روئین” [سال ۱۹۹۰] که در آن روایات و خاطرات کسانی که در جنگ میان شوروی و افغانستان مشارکت داشته‌اند را جمع‌آوری کرده؛ “افسون‌شدگان مرگ” در مورد خودکشی شهروندان روس پس از سقوط کمونیسم [سال ۱۹۹۵]؛ “آخرین شاهدان” که در آن به بیان روایات و خاطرات کسانی که کودکی‌شان با جنگ دوم جهانی مصادف بوده، پرداخته است [سال ۲۰۰۵].
در سال ۲۰۱۳، کتاب او تحت عنوان “پایان مردان سرخ” یا “زمان سرخوردگی” که در آن صدها خاطره از مردم مناطق مختلف در دوران پس از سقوط شوروی را جمع آوری کرده، برای او “جایزه مدیسی” را به دنبال داشت و ازسوی مجله فرانسوی “لیر” نیز به عنوان “بهترین کتاب سال” برگزیده شد.
او که نگاهی بسیار انتقادآمیز از “حکومت” الکساندر لوکاشنکو دارد، درحال حاضر در مینسک زندگی می‌کند، ولی سال ها در ایتالیا، فرانسه و برلین زندگی کرده.
سوژه اصلی اکثر کتاب‌های اسوتلانا الکسیویچ، جنگ و پیامدهای آن است و او همواره سعی کرده تا بن‌مایه آثار خود را به دوران شوروی سابق و پس از آن اخصاص دهد. او پس از ضبط کردن صدای اشخاص، سخنان و روایات آنها را در کتاب‌های خود منعکس می‌سازد.
