در تازه ترین واکنش به محدودیت اینترنتی کشور، رئیس مرکز پژوهش های مجلس با هشدار نسبت به هزینه های “فیلترینگ مردم آزار” این شیوه از ایجاد محدودیت را برای نظام “بسیار هزینه زا” دانسته است.همزمان خبرگزاری‌های حکومتی از مسدود شدن راه‌های دسترسی بیش از ۳۰ میلیون کاربر ایرانی به سرویس های پست الکترونیکی از روز پنجشنبه هفته گذشته خبر داده‌اند؛به نوشته این منابع خبری رسمی دو متولی اصلی اینترنت کشور یعنی شرکت ارتباطات زیرساخت و سازمان فناوری اطلاعات ایران در این باره پاسخ روشنی ارائه نمی‌دهند.
نهادهای مدافع آزادی بیان، از جمهوری اسلامی به عنوان یکی از دشمنان اصلی اینترنت در دنیا نام می‌برند. اختلال در سیستم اینترنتی کشور معمولا همزمان با اتفاقات و تحولات سیاسی روی می دهد؛امری که باعث شده برخی، محدودیت‌های اینترنتی هفته گذشته را هم در ارتباط با ۲۲ بهمن، سالگرد انقلاب اسلامی و ۲۵ بهمن، سالگرد راهپیمایی معترضان جمهوری اسلامی در حمایت از “قیام مردم تونس و مصر” ارزیابی کنند.
شرکت گوگل هم در بیانیه‌ای تائید کرده که دسترسی به سرویس این شرکت از داخل ایران ناگهان به شدت کم شده است.
بر اساس گزارش ها، مشکل دسترسی به اینترنت در ایران تا امروز دوشنبه، ۲۴ بهمن همچنان ادامه دارد.
اختلال‌ها “هیچ گونه توجیهی” ندارد
احمد توکلی، نماینده اصولگرا و رئیس مرکز پژوهش های مجلس در مصاحبه با خبرگزاری مهر پیرامون محدودیت های اخیر اینترنتی کشور گفت: “شیوه فیلترینگ اخیر و قطع بدون اطلاع بسیاری از سرویس های مورد مراجعه اکثر قریب به اتفاق مردم، بدون اینکه قبلا گزینه جایگزین در داخل ایجاد شده باشد و بدون اینکه مسئولان مربوطه قبلا توضیح قانع کننده به مردم داده باشند، گلایه اقشار تحصیلکرده را به دنبال دارد و چنین فیلترینگ مردم آزاری برای نظام بسیار هزینه زاست.”
به گفته این نماینده مجلس این روش فیلترینگ از یک طرف، مردم را به قانون شکنی و استفاده از سازوکارهای ضدفیلتر تحریک می کند و قبح قانون شکنی را می ریزد و از طرف دیگر فیلترینگ را از حالت ابزار کنترل مؤثر فضای مجازی خارج می کند، چرا که در وضعیتی که اکثر کاربران اینترنت به سمت استفاده از نرم افزارهای فیلترشکن سوق داده می شوند، فیلترینگ تاثیر خود را از دست می دهد.
برخی از خبرگزاری‌های حکومتی از جمله خبرگزاری مهر، روز شنبه، ۲۲ بهمن اعلام کردند که کاربران ایرانی برای دسترسی به پست های الکترونیکی از جمله یاهو میل و جی میل، هات میل و یاهو مسنجر و غیره با مشکل قطعی مواجه هستند و هیچگونه امکان دسترسی به این سرویس دهنده‌ها وجود ندارد.
بنا بر این گزارش، اغلب کاربران ایرانی در حال حاضر از پست های الکترونیکی خارجی استفاده می‌کنند و قطعی کامل این ایمیل‌ها مشکلات بسیاری را برای کاربران به وجود آورده است.
سعید مهدیون، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات ایران با اظهار بی‌اطلاعی از این مشکل، به خبرگزاری مهر گفته است: “این موضوع ارتباطی با سازمان فناوری اطلاعات ندارد و شرکت ارتباطات زیرساخت باید پاسخگو باشد.”
محمدرضا فرنقی زاد، مدیر روابط عمومی شرکت ارتباطات زیرساخت، دیگر شرکت متولی اینترنت در ایران اما هیچ مسئولیتی در این زمینه نپذیرفته و گفته است: “به نظر می‌رسد اگر مشکلی از بابت محتوا در شبکه اینترنت وجود داشته باشد سازمان فناوری اطلاعات باید پاسخگو باشد.”
در برابر، علی اکبر جلالی، کار‌شناس فناوری اطلاعات با انتقاد از مشکل به وجود آمده، آن را «باورنکردنی» خوانده است: “توسعه فناوری اطلاعات در بسیاری از کشور‌ها با دیدگاه محوریت توسعه اقتصادی برنامه ریزی شده است و در سالی که ملقب به جهاد اقتصادی است باورم نمی‌شود که یکی از محور‌ها و ابزارهای توسعه اقتصادی مانند ایمیل چنین دچار مشکل شود.”
این استاد دانشگاه علم و صنعت تاکید کرده است که “پست الکترونیکی یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی و ارتباطی تقریباً رایگانی است که می‌تواند ارتباط بین همه شهروندان با هم و یا بنگاه های اقتصادی و بخشهای دولتی را فراهم کند”؛ وی در گفتگو با خبرگزاری مهر پرسیده است: “چگونه می‌شود باور کرد در کشوری که بیش از ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار دانشجو دارد و این دانشجویان روزانه از طریق‌ای میل ده‌ها میلیون پیام را در جهت افزایش دانایی بین هم رد و بدل می‌کنند دچار وقفه شود.”
جلالی با بیان اینکه اغلب شهروندان ایرانی از دو پست الکترونیک مشهور یاهو و گوگل بیشترین استفاده را دارند گفته است اختلال در این دسترسی‌ها “هیچ گونه توجیهی” ندارد.
شرکت گوگل روز جمعه، قطع دسترسی شهروندان ایرانی را به سرویس‌های خود تائید و اعلام کرده در هفته گذشته شاهد افت شدید دسترسی ایرانیان بوده و این مشکل ناشی از خدمات شبکه‌ای گوگل نیست.
هر چند اختلال یا قطعی اینترنت در ایران در گذشته نیز صورت گرفته است، اما کار‌شناسان مسائل سایبری، محدودیت اخیر را از زمانی که اینترنت وارد ایران شده تا کنون بی‌سابقه دانسته‌اند.
قبل از اعلام این خبر از سوی خبرگزاری‌های رسمی، در روزهای منتهی به ۲۲ بهمن امسال، چند وبسایت اصولگرای حکومتی، ایجاد اختلال در اینترنت کشور را تائید کرده بودند.
جمهوری اسلامی، همچنان “دشمن اینترنت”
جمهوری اسلامی در زمره کشورهای “دشمن اینترنت” در جهان است. فیلتر کردن وب‌سایت‌ها و بلاگ‌های مخالفان از جمله موارد برخورد نهادهای جمهوری اسلامی با فرایند آزادی بیان در فضای اینترنتی است.
سازمان گزارشگران بدون مرز سال گذشته در اطلاعیه‌ای به بررسی وضعیت اینترنت ایران در سال ۲۰۱۰ پرداخته و جمهوری اسلامی را یکی از دشمنان اصلی اینترنت در دنیا معرفی کرده بود.
به گزارش این سازمان مدافع حقوق روزنامه نگاران در دی ماه ۱۳۸۹ مقامات رسمی، نخستین پلیس سایبری را برای کنترل اینترنت راه اندازی کردند. شش ماه پیش از آن ابراهیم جباری یکی از فرماندهان سپاه پاسداران تشکیل ارتش سایبری را اعلام کرده بود. این ارگان‌ها مسئول سرکوب و کنترل بر روی شبکه‌های آنلاینی هستند که از سوی مقامات “آشوبگر” خوانده می‌شوند، آن‌ها همچنین مسئولیت دستگیری صد‌ها شهروند وب‌نگار را بر عهده دارند. با تاسیس این پلیس گامی دیگر در انسجام سیاست سرکوب برداشته شد.
اما محدودیت اخیر، نخستین محدودیت گسترده اینترنتی در سالهای گذشته نبوده است. در بهمن‌ماه گذشته هم یک بار دیگر دسترسی کاربران ایرانی به شبکه اینترنت با اختلال مواجه شد.
در دی ماه جاری فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی نیز طی یک نشست خبری با ادعای اینکه “گوگل موتور جستجو نیست بلکه ابزار جاسوسی است” گفته بود: “حفاظت از اطلاعات مردم امری‌ست متداول و اطلاعات داخلی و درون کشور نباید مورد سوء‌استفاده دشمنان قرار گیرد.”
شاید به همین دلیل است که ناظران، محدودیت‌های اخیر را علاوه بر تلاش برای عادی سازی سانسور در آستانه راه اندازی طرح “اینترنت ملی”، یک نوع حرکت پیشگیرانه در آستانه ۲۵ بهمن ارزیابی کرده‌اند.
شورای هماهنگی راه سبز امید٬ هفته گذشته با انتشار بیانیه‌ای٬ خواستار حضور مردم در خیابان‌ها و “راهپیمایی سکوت” در این روز شد. این شورا مناسبت فراخوان خود را سالگرد تظاهرات خیابانی ۲۵ بهمن و نیز آغاز زندان خانگی “رهبران جنبش سبز” دانسته است.
