در ادامه تعطیلی و ورشکستگی کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی بزرگ و کوچک در ماه‌های گذشته، صنعت خودروسازی هم که یکی از بزرگ‌ترین صنایع کشور به لحاظ اشتغال کارگران محسوب می شود، در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. صنایع قطعات خودرو به گفته کار‌شناسان به صورت مستقیم و غیر مستقیم منبع در آمد چهار میلیون نفر در ایران است.
همزمان کارگران شرکت نورد و پروفیل ساوه که از روز شنبه ۲۹ مهرماه نوبت کاری شب را تعطیل کرده و کارگران شیفت شب را به مرخصی اجباری فرستاده بود، به دنبال اعتراضات صنفی بیکار شدند. در همین حال کارگران شرکت جهاد توسعه، پیمانکار سد بنیر دست به اعتصاب زده و قطع سوخت کوره‌های شرق اصفهان هم۳۰۰ کارگر دیگر را بیکار کرده است. یک نماینده مجلس هم گفته است در حال حاضر قریب به ۳ هزار کارگر در کاشان با مشکلات اقتصادی و معیشتی فراوانی روبه‌رو هستند.
در شرایطی که کارگران به خاطر اعتراض به تعویق حقوق ماهیانه و سایر مطالبات صنفی خود از واحدهای تولیدی اخراج می‌شوند، حدود ۱۲۰۰ کارگر گروه صنعتی انتخاب، با مجوز وزارت کشور و با طرح خواسته‌های کارفرمایان به مدت دو ساعت در مقابل سفارت کره جنوبی تجمع کردند.
بحران در صنعت قطعات خودرو
“بحرانی جدید در حال ظهور است”. این عبارت را سایت کلمه در توصیف وضعیت صنعت خودرو به کاربرده که یکی از بزرگ‌ترین صنایع کشور به لحاظ اشتغال کارگران است. کلمه با اشاره به اینکه صنعت خودرو در آستانه فروپاشی کامل قرار گرفته نوشته که کاهش ۶۰ تا ۸۰ درصدی تولید و موج گسترده بیکاری پس از آن، بحران خطرناکی است که کشور در آستانه ورود به آن قرار دارد و اگر محقق شود، به معنای بیکاری صد‌ها هزار نفر و بحران معیشتی چند میلیون نفر وابستگان آنهاست.
این سایت نزدیک به میرحسین موسوی در ادامه پرسیده “آیا کسی به فردای کارگران خودروسازی‌ها و قطعه سازی‌ها و … فکر کرده است؟ آیا نهادهای امنیتی که از ریز و درشت کارهای مخالفان سیاسی گزارش‌های لحظه به لحظه تهیه می‌کنند، گزارش‌های بایگانی شده خود درباره مفاسد گسترده مترتب بر بیکاری دسته جمعی کارگران و گرسنگی خانواده‌هایشان را از قفسه‌ها بیرون آورده‌اند؟ آخرین خبر از خودروسازان این است که خط تولید خودروهای پرطرفدار متوقف شده، در خصوص خودروهایی مثل تندر۹۰ تعهدات زیادی معوق مانده و دبیر انجمن خودروسازان ایران رک و راست گفته که تا دو ماه آینده امکان فروش فوری و ایجاد تعهدات جدید وجود ندارد.”
کلمه اضافه کرده است “پرداخت بخشی از مطالبات قطعه‌سازان که از سوی دولت و شورای پول و اعتبار مصوب شده بود و باید بر اساس آن، ۱۰۰۰ میلیارد تومان در اختیار خودروسازان قرار می‌گرفت که ۵۰ درصد آن سهم قطعه ساز بود، به گفته رئیس این صنف بیشتر شبیه “جوک” بوده که معاون اول رئیس [دولت] می‌خواست که قطعه سازان را به طور مقطعی امیدوار کند.”
بحران در صنعت قطعات خودرو کشور از هفته‌ها پیش آغاز شده است. پیش‌تر ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه سازان در گفتگو با ماهنامه صنعت خودرو از مشکلاتی خبر داده بود که صنعت قطعه سازی کشور از سال ۱۳۹۰ با آن روبرو است؛ مشکلاتی نظیر افزایش شدید هزینه‌های تولید و افزایش نرخ ارز که در کنار اتفاقات دیگری از جمله افزایش جهانی قیمت مواد اولیه، مشکلات تورم عمومی، انقباضی عمل کردن سیستم بانکی کشور و مسائل متعدد دیگر، باعث شده مشکلات در صنعت قطعه سازی دو چندان شود.
قربانی با اشاره به تعطیلی برخی از واحدهای قطعه سازی گفته بود: “مشکلات بوجود آمده باعث تعطیلی ۴۵ واحد تولیدی در سال گذشته شده است که این شرکت‌ها از جمله بنگاه‌هایی بودند که از توان مالی ضعیفی برخوردار بوده و بدهی سنگین بانکی نیز فشار مضاعفی بر این شرکت‌ها وارد کرده است.”
او تنها راه خروج صنعت خودرو از بحران کنونی را تعدیل قیمت‌ها و آزادسازی قیمت خودرو‌ها دانسته و گفته بود در صورت ادامه این روند تعطیلی کامل این صنعت دور از انتظار نخواهد بود؛ آنهم در شرایطی که در حال حاضر بسیاری از کارگران این بخش صنعتی بیکار شده‌اند.
در همین راستا در اواخر شهریور ماه دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفته بود: “طی یک ماه گذشته بیش از ۳۰۰ کارگر واحدهای تولیدی قطعات خودرو بیکار شده‌اند.”
عضو هیات مدیره انجمن سازندگان قطعات خودرو اما به تازگی به آمار تازه‌ای هم اشاره کرده و گفته است: “وضعیت تولید قطعه خودرو در ایران که ۶۰ درصد کاهش یافته است با این روند حتما تا ۸۰ یا ۹۰ درصد نیز کاهش خواهد یافت.”
براساس تحقیقات صورت گرفته و با مراجعه به مراکز آماری موجود در کشور (مرکز آمار ایران، بانک مرکزی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت، سازمان پایانه‌ها و…) شاغلین مستقیم تنها صنعت خودروی ایران در سال ۸۴ نزدیک به ۱۴۶ هزار نفر پیش‌بینی شده که در برآوردی خوش‌بینانه اعلام شده بود تا سال ۹۵ به بیش از ۱۵۹ هزار نفر خواهد رسید. این منهای جمعیتی چند برابری است که به طور غیر مستقیم در این حوزه فعال اند.
بحران در صنعت قطعات خودرو کشور در حالیست که پیش‌تر گزارش شده بود هفتاد درصد شرکت‌های ساخت و ساز در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند؛ موضوعی که در کنار ورشکستگی تولیدی‌های بزرگ‌تر می‌تواند بر گسترش دامنه بیکاری کارگران تاثیر گذار باشد.
صدور مجوز اعتراض برای همراهی با کارفرما
در ادامه اخبار مربوط به بیکاری کارگران طی روزهای اخیر شرکت پالور واقع در شهر صنعتی کاوه، ۳۰ نفر از کارگران خود را اخراج کرده است. اخراج این کارگران پس از آن صورت گرفته که به تعویق ۵ ماه دستمزد خود اعتراض کرده اند.
این کارخانه در زمینه تولید فوم و پلاسفوم فعالیت می‌کند و قبل از این حدود ۲۰۰ کارگر در آن مشغول به کار بودند.
اتحادیه آزاد کارگران ایران هم در خبری دیگر از تعطیلی بخش‌هایی از کارخانه رانی خبر داده است. بر اساس این گزارش، کارخانه رانی که یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید کننده آبمیوه در ایران است و در شهر صنعتی کاوه قرار دارد، از دو هفته قبل تولید و بهره برداری از دو کارخانه خود را متوقف کرده است. در این کارخانه با دو خط تولید قوطی و تولید آبمیوه، اکنون تنها بخش تعمیرات و نگهداری آن فعال است.
در خبری دیگر تارنمای “کمیته هماهنگی برای ایجاد تشکل‌های کارگری” از اخراج ۲۰ کارگر کارخانه خورشید زریوار سنندج خبر داده است. این کارخانه از زیر مجموعه های کارخانجات تولید نوشابه ایستک است که به علت کمبود مواد اولیه برای تولید، تعدادی از کارگران خود را اخراج کرده است.
همچنین به گزارش ایلنا، خبرگزاری کار ایران، رئیس انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان گچ و آهک اصفهان از قطع سوخت گاز و نفت ۶۵ واحد از کوره‌های گچ منطقه محمدآباد قهاب در شرق اصفهان خبر داده و گفته است: “در این کوره‌ها ۳۰۰ کارگر و تعداد زیادی راننده مشغول به کار بودند.”
بیکاری و وضعیت نامناسب کارگران در پاره‌ای موارد آن‌ها را وادار به اعتصاب و اعتراض می کند. در همین راستا آژانس خبری موکریان که اخبار مناطق کردنشین را گزارش می‌دهد از اعتصاب کارگران شرکت جهاد توسعه، پیمانکار سد بنیر خبر داده است.
بر اساس این گزارش رانندگان ماشین‌های سنگین و آمبولانس و کارگران دیگر بخش‌های سد بنیر در ۵ کیلومتری روستای نگل از توابع مریوان واقع در استان کردستان، از روز ۲۸ مهر ۱۳۹۱ در اعتراض به عدم پرداخت حقوق و مزایای معوقه خود دست از کار کشیده اند. کارگران اعلام کرده‌اند که تا رسیدن به تمامی مطالباتشان به اعتصاب خود ادامه خواهند داد.
در حالی که کارگران به علت اعتراض و تجمع‌های مسالمت آمیز بیکار می‌شوند، در روزهای گذشته، ۱۲۰۰ کارگر گروه صنعتی انتخاب، با مجوز وزارت کشور به مدت دو ساعت در مقابل سفارت کره جنوبی تجمع کردند. خواسته کارگران معترض، وصول طلب ۷۰ میلیون دلاری گروه صنعتی انتخاب از شرکت کره‌ای دوو الکتریک اعلام شده است.
سایت کلمه در واکنش به این تجمع نوشته است: “نکته مهم در این تجمع اعتراضی، صدور مجوز از طرف استانداری تهران و هماهنگی و کمک نیروی انتظامی برای برگزاری این تجمع صنفی و اعتراضی بود. صدور مجوز برای این تجمع اعتراضی کارگری در حالی صورت می‌گیرد که این امر در میان جامعه کارگری متداول نیست و مسئولین حتی حاضر نیستند که برای تجمعات غیر اعتراضی کارگران در ایامی همانند جشن‌های روز جهانی کارگر و یا مراسم مربوط به سالروز تصویب قانون کار در ۲۹ آبان مجوزی صادر کنند.”
تعدیل نیرو؛ این بار در شرکت ملی نفت
در ماه‌های گذشته بسیاری از کارگران واحدهای تولیدی به علت آنچه “تعدیل نیرو” خوانده شده بیکار شده‌اند.
در موردی به گزارش ایلنا، شرکت ملی نفت‌کش ایران به دلیل تحریم‌ها، فشارهای اقتصادی و مشکلات به وجود آمده برای کشور به مشکلات مالی برخورده است که باعث شده بیش از ۳۰ تن از کارگران خود را در سال گذشته تعدیل کند.
شرکت ملی نفت‌کش ایران از شرکت‌های فرعی شرکت ملی نفت ایران است. درآمد شرکت ملی نفت‌کش ایران تا پایان ۲۰ مارس ۲۰۰۹، یک و نیم میلیارد دلار بوده است که از این میان سهم درآمد از اروپا ۵۱ درصد، آسیا ۲۶ درصد، آفریقا ۱۵ درصد و ۸ درصد از سایر نقاط جهان، از جمله کانادا، ونزوئلا و آمریکای لاتین بوده است.
در اواسط مهرماه گذشته اسماعیل حق پرستی، فعال و کار‌شناس کارگری در مصاحبه با ایلنا گفته بود که روش‌های ناکارآمد تعدیل، و روش‌های نامناسب و رایجی که دراین میان توسط کارفرمایان برای بهبود وضعیت بحرانی واحدشان به صورت عجولانه بکار گرفته می‌شود، بسیار مخرب وخطرناک خواهد بود.
