در حالی که تنها دو هفته از زمان برگزاری مراسم حکومتی روز جهانی کارگر در ایران می‌گذرد و در شرایطی که چند تن از کارگران و نیروهای کار در ایران به دلیل ناتوانی در اداره زندگی خود دست به خودکشی زده‌اند، دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران آمار تکان دهنده‌ای از وجود ۳ میلیون نیروی کاری منتشر کرد که حتی همان دستمزد مصوب شورای عالی کار را نیز دریافت نمی‌کنند و با ۱۲ تا ۱۶ ساعت کار روزانه، تنها ۴۰۰ هزار تومان درآمد ماهانه دارند.
غلامرضا عباسی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر گفته واحدهای خُرد شاغل در بخش غیررسمی اقتصاد ایران، نیروهای کاری خود را مجبور می‌کنند تا روزانه به جای ۸ ساعت کار تعیین شده در قانون، ۱۲ ساعت و تا ۱۶ ساعت نیز به صورت متوالی کار کنند؛ آنگاه نه تنها حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار را نگیرند، بلکه به دریافت ۴۰۰ هزار تومان رضایت دهند.
او گفته است: “چند میلیون نفر امروز در بازار کار کشور فعالیت می‌کنند که از ابتدایی ترین حقوق قانونی مانند بیمه و دریافت حقوق براساس مصوبات قانونی، بی بهره اند. آنها در بخش غیررسمی و ناپیدای اقتصاد کشور حضور دارند و دولت هیچگونه اطلاعات روشنی از وضعیت فعالیتی آنها در اختیار ندارد.گزارش‌هایی داریم که مشخص می کند برخی کارگران شاغل در کارگاه‌های کوچک ماهیانه تنها ۴۰۰ هزارتومان حقوق دریافت می کنند و برآوردها نشان می دهد ۲ تا ۳ میلیون نفر در این بخش به فعالیت مشغول هستند”.
وی افزوده: “گفته می شود وضعیت پرداختی‌ها حتی در برخی موارد بدتر از این نیز است و برخی زنان شاغل در مطب‌های پزشکان حتی با ۲۰۰ هزار تومان نیز کار می کنند. ضعف نظارت و قوانین موجود باعث می شود تا در عین حالی که جامعه از بیکاری رنج می برد، برای عده ای نیز شرایط سوء استفاده از نیاز افراد به کار فراهم باشد. متاسفانه شناخت چندانی از فعالیت‌های بخش غیررسمی اقتصاد وجود ندارد. مشخص نیست نیروی کار شاغل در این بخش چگونه حقوق دریافت می کنند و آیا از بیمه برخوردارند یا خیر؟ متاسفانه شرایط به نحوی است که دولت هم نمی تواند از فعالیت‌های پنهان اقتصادی کشور مالیات دریافت کند. با وجود اینکه حداقل دستمزد ۷۱۲ هزارتومانی تعیین شده از شورای شورای عالی کار نمی‌تواند تامین کننده نیازهای خانوار کارگری باشد و افراد با این حقوق‌ها نیز دارای مشکلات فراوان معیشتی هستند، در اصناف زیرپله‌ای و کوچک حتی مصوبات به اجرا گذاشته نمی‌شود. متاسفانه دو سال است در این زمینه مکاتبه می‌کنیم و پیگیری انجام می‌دهیم اما وزارت کار جواب درستی به نامه‌های ما نمی‌دهد و تنها در ملاقات‌های حضوری از این پیشنهاد استقبال می‌کنند و می‌گویند شما پیگیری کنید”!
همزمان با انتشار این آمار، خبرگزاری ایلنا نیز در گزارشی به گفت و گو با برخی از این کارگران پرداخته و به نقل از یکی از آنها نوشته است: “در شرکتهای زیادی فرم پرکرده‌ام اما هنوز هیچیک از این شرکت‌ها جوابی به درخواست کار نداده‌اند. بعضی از جاهایی که فرم پرکرده‌ام هم اعلام کردند تا سه ماه نمی‌توانیم حقوقی پرداخت کنیم اگر شرایط را قبول می‌کنید بیاید و کار را شروع کنید. ممکن است بعضی از کارگران پیمانی به دلیل شرایط سخت زندگی حتی همین شرایط را قبول کنند به امید اینکه ۳ماه بعد حقوقی به آنها پرداخت شود اما برای کارگری که هر ماه باید حداقل ۳۰۰-۴۰۰ هزار تومان اجاره خانه پرداخت کند تحمل ۳ماه بی‌حقوقی سخت است. بسیاری از کارگران پیمانی از ترس بیکار شدن شکایت نمی‌کنند، زیرا هیچ حمایتی از کارگران صورت نمی‌گیرد و تنها منافع کارفرمایان و پیمانکاران مطرح استاکثریت قریب به اتفاق کارگران پیمانی حتی حداقل مزد را دریافت نمی‌کنند ولی آنها هرگز نمی‌توانند اعتراضی کنند، زیرا می‌ترسند قرارداد‌هایشان یک طرفه لغو شود و تمدید نشود”.
او در ادامه گفته: “از آذر ماه ۹۳ که در این شرکت مشغول به کار شدم هیچ قراردادی با ما بسته نشد. این مسئله تازه‌ای نیست هیچکدام از کارگران پیمانی قرارداد ندارند. تنها بازرس بیمه هر از گاهی به کارگاه سر می‌زند و لیست کارگران را چک می‌کند. اگر بازرس بیمه و وزارت خانه به کارگاه‌ها سر نزنند حق کارگر به راحتی خورده می‌شود. عدم حمایت دولت از کارگران پیمانی باعث شده سایه یاس و ناامیدی بر امنیت شغلی هزاران کارگر پیمانی که در شرکتهای مختلف تولیدی و صنعتی مشغول به کارند، گسترده شود. مشکلات کارگران پیمانی تنها محدود به قراردادهای بی‌سر و ته نمی‌شود. ما در بحث بیمه و میزان دستمزد با مشکلات جدی مواجه‌ایم که معنای حداقل مزد و بیمه را به کلی برای کارگران دگرگون کرده است”.
گفتنی ست، به تازگی سازمان بین‌المللی کار متوسط دستمزد ماهانه در جهان در سال ۲۰۱۴ را ۱۴۸۰ دلار اعلام کرده اما طبق برآوردهای موجود، حداقل دستمزد سال جاری در ایران، به مراتب پایین‌تر از اعداد عنوان شده است.
به این ترتیب، در صورتی که نرخ یورو را برمبنای حدود ۳۷۰۰ تومان در نظر بگیریم، کارگران ایرانی روزانه حدود ۴۱. ۶ یورو دستمزد می‌گیرند؛ این برآورد به خوبی شکاف عمیق میان دستمزد در اروپا و ایران را مشخص می‌کند.
درآمد ۴۰۰ هزار تومانی ۳ میلیون نیروی کار در ایران در حالی ست که بر اساس گفته‌های مقامات رسمی، خط فقر ماهانه بین ۲ میلیون و ۵۰۰ تا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. هر چند دولت هنوز حاضر به اعلام رقم واقعی این نرخ نشده است.
