آرش سیگارچی
ده روز پس از آنکه یکی از وکلای سرشناس دادگستری از نبود “نظارت جدی بر عملکرد قضات” انتقاد کرده بود ، آیت الله شاهرودی که اینک آخرین سال دوره پنج ساله دوم ریاست بر دستگاه قضایی را می گذراند، در دیدار با ائمه جمعه سراسر کشور ضمن ارایه گزارش عملکرد خود از برکناری حدود پانصد قاضی دادگستری در سالهای اخیر به علت”برخوردنامناسب یا تخلف قضایی” خبرداد.
چنانکه خبرگزاری کار ایران، ایلنا گزارش داده است روز گذشته رییس قوه قضاییه در دیدار با ائمه جمعه سراسر کشور با توجه به نظارت بر قضات و بررسی عملکرد آنها گفته است: “در درون دستگاه قضایی احساس کردیم که قضات نباید دارای حاشیه امن بوده و از اعتراض، نقد و نظارت به دور باشند. به همین دلیل دستگاههای متعدد نظارتی در دستگاه قضایی نهادینه و ایجاد شده است. سابقاً تنها دادستان انتظامی قضات بود که متوجه شدیم این دادستانی به این شکل کافی نیست و نمیتواند دادگاه و دادسراهای سراسرکشور را نظارت کند. به همین دلیل نهادهای نظارتی مکملی را ایجاد کردیم.“
به گفته شاهرودی ، “این اولین بار بوده است که در تاریخ عدلیه توانستیم کلیه قضات سراسر کشور را در یک دوره ارزشیابی میدانی کنیم” که در آن “حدود هشت تا نه هزار نفر حضور داشتهاند” و عملکرد آنها مورد بررسی دستگاه نظارتی قوه قضاییه قرار گرفت. به گفته رییس قوه قضاییه ، این کار موجب شد “ بانک اطلاعاتی کاملی از کلیه قضات و کارمندان دادگستری تهیه شود که بانک اطلاعاتی تاکنون در هیچ دستگاهی شکل نگرفته است.”
هاشمی شاهرودی “دیدارهای مردمی مسوولان قضایی” را یک “شیوه بسیار موفق برای نظارت ناخودآگاهی” دانست و گفت:“امروز دیگر حاشیه امن قاضی در کار نیست و کسی که حکم ناروا صادر کرده باشد فرد میتواند شکایت خود را به نظارت قضایی استان ارائه دهد تا بررسی شود.”
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه “امروزه برخی از قضات از کثرت دستگاههای نظارتی گله میکنند که برخی از آنان به حق است”، تصریح کرده: “در این مدت تعدادی از قضات که برخوردشان خوب نبوده یا تخلف قضایی داشتهاند را یا بازنشسته یا سلب صلاحیت کردیم. در خلال هفت - هشت سال در حدود 459 قاضی توسط محکمه عالی انتظامی یا سلب صلاحیت یا بازخرید یا بازنشسته شده است. “
اظهارات رییس قوه قضاییه پس از آن بیان می شود که عبدالفتاح سلطانی وکیل و از اعضای کانون مدافعان حقوق بشر با اشاره به روند اعدام ها در کشور طی چند سال اخیر یادآور شده: “درسیستم قضایی ما نظارت جدی برعملکرد قضات وجود ندارد که اگر یک قاضی تخلف کند ( مثلا رای متهمان را به آنها ندهد یا مانع حضور افراد در دادگاه شود) با وی برخورد بشود. چنین اراده جدی واقعا وجود ندارد.“
وی خاطرنشان کرده: “نگاه قضات بسیار محافظه کارانه است که با انتقام جویی به قضیه نگاه می کنند. می دانید که از نظر شرعی - هم در قرآن وهم در سایر متون مذهبی- به افراد فرصت توبه داده شده است. یعنی خداوند متعال به هرانسان گناهکاری این فرصت را می دهد که به زندگی سالم بازگشت کند، اما چطور ما انسان ها به اسم دین و مذهب به جوانان زیر ۱۸ سال، به فرض اینکه مرتکب جرم شده باشند، یا به انسان های بالای ۱۸ سال، به فرض اینکه مجرم هم باشند، امکان توبه را نمی دهیم؟ یعنی برخلاف باور ودیدگاهی عمل می کنیم که در قرآن تصریح شده است. یعنی وقتی یک فرد را اعدام می کنیم فرصت بازگشت به جامعه را به او نمی دهیم. این با نگاه قرآن منافات دارد.“