رئیس سازمان انرژی اتمی در حالیکه بار دیگر وعده گشایش در بحران اتمی نظام را داده، آمادگی تهران برای تعطیلی سایت فردو را تکذیب کرده است. در همین حال سخنگوی دولت یازدهم نیز خاطرنشان کرده است که وزارت خارجه حسن روحانی “نرمش قهرمانانه” مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی را در دیپلماسی رعایت خواهد کرد. از سوی دیگر رئیس جمهور ایالات متحده نیز در آخرین مصاحبه تلویزیونی خود از مواضع اخیر همتای ایرانی اش استقبال کرده و رئیس دستگاه دیپلماسی فرانسه نیز گفته تهران حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را دارد.
“امسال، در ماه های آینده شاهد ایجاد گشایش هایی در این موضوع خواهیم بود.” اشاره رئیس سازمان انرژی اتمی در دولت روحانی و وزیرخارجه دولت دوم احمدی نژاد به حل و فصل بحران اتمی نظام است. علی اکبر صالحی که به تازگی از سفر به وین برای اجلاس سالانه اعضای آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران بازگشته است، روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: “ماآنگونه که پیش از این اعلام کرده بودم نسبت به فرآیندی که برای حل موضوع هسته ای شروع شده است، بسیار امیدواریم و انتظار داریم که در ماه های آینده شاهد آغاز فرآیند برون رفت از موضوع هسته ای باشیم. ”
صالحی اواخر زمستان گذشته، در قامت میانه رو ترین وزیر کابینه احمدی نژاد هم اعلام کرده بود که سال ۹۲ سال خوبی برای مردم کشور خواهد بود و وعده داد بود تحریم های بین المللی به مرور برداشته خواهد شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی پیش بینی آن زمانش را مرتبط با اطلاعاتی می داند که از “هفت یا هشت ماه پیش” در اختیار داشته است. او اضافه کرده “نشانه هایی” وجود داشت که بیانگر این بوده است
” که سال ۹۲ سال بسیار خوبی به ویژه در موضوع هسته ای ایران خواهیم بود و امروز نیز ما شاهد نشانه هایی از آن هستیم.”
به باور ناظران مواضع صالحی نشان می دهد تصمیم نظام برای در پیش گرفتن دیپلماسی نرمش ناپذیر در بحران هسته ای احتمالا پیش از انتخابات گرفته شده است و پیروزی حسن روحانی در انتخابات نمی تواند تنها دلیل تغییرات گسترده در روند دیپلماسی هسته ای تهران تلقی شود. هر چند به نظر می رسد اراده رئیس دولت یازدهم برای تعامل با غرب و رسیدن به راه حل مسالمت آمیز برای بحران اتمی به این تغییر رویکرد سرعتی قابل توجه بخشیده است.
تکذیب تعطیلی فردو
قدرت های جهانی و تهران از بهار گذشته تاکنون 5 دور مذاکره برگزار کرده اند که جملگی بی نتیجه به پایان رسیده است، درست مانند باقی مذاکراتی که از سال ۸۴ مذاکره کنندگان دولت احمدی نژاد با غرب انجام دادند. در یک سال اخیر گروه ۱+۵ از تهران خواسته است به طور فوری غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد را متوقف و سایت فردو را نیز تعطیل کند. هر چند اخبار تایید نشده از مذاکرات آلماتی ۱ که اسفند پارسال در قزاقستان برگزار شد حکایت از این داشت که غرب در صورت توقف غنی سازی ۲۰ درصد اصرار قطعی بر پایین کشیده شدن کرکره فردو در دل کوهستان های قم نخواهد داشت.
در روزهای گذشته شایعاتی منتشر شده بود مبنی بر اینکه صالحی در نشست سالانه آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تعطیلی سایت فردو سخن گفته است. او البته دیروز به شدت این موضوع را تکذیب و خاطرنشان کرد: “ بنده چنین چیزی نگفتم و هیچ اطلاعی از زمینه این مطلب ندارم، بعید می دانم کسی نیز چنین صحبتی را مطرح کرده باشد.”
وی البته این موضوع را رد یا تایید نکرد که تهران آماده توقف غنی سازی ۲۰ درصد به شرط باز ماندن سایت فردو هست یا نه.
گفتنی است روز سه شنبه علاالدین بروجردی – رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی – پارلمان جمهوری اسلامی نیز از آمادگی تهران برای عقب نشینی در خصوص این سطح از غنی سازی اورانیوم خبر داده بود به این شرط که غرب “ تحریم‌ها را بردارد.”
تحریم های ایالات متحده علیه منافع نفتی و بانکی تهران از اواخر پاییز ۹۰ شروع شد و اتحادیه اروپا نیز از اوایل تابستان ۹۱ با شکست مذاکرات مسکو به این تحریم ها پیوست. نتیجه این شد که در طی یک سال صادرات نفت جمهوری اسلامی به حدود یک سوم رسید، ارزش ریال سقوط آزاد کردو به باور ناظران در کنارسو مدیریت دولت احمدی نژاد اقتصاد کشور به لبه پرتگاه رسید.
سخنگوی دولت: منویات رهبری را لحاظ می کنیم
به نظر می رسد مواضع روز سه شنبه آیت الله خامنه ای که در روز سفر وزیرخارجه روحانی به نیویورک، از “نرمش قهرمانانه” در دیپلماسی استقبال کرد نیز دست میانه رو ها در دولت را برای مذاکرات جدی با غرب و حتی ایالات متحده از همیشه باز تر کرده است.
روز چهارشنبه محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت یازدهم در این ارتباط گفت: “دکتر روحانی و وزارت امور خارجه در مذاکرات خود همین منویات رهبری را که بسیار هم سنجیده است، لحاظ می‌کنند.”
استقبال اوباما از مواضع روحانی
همزمان باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده نیز که در دو هفته اخیر بارها با شبکه های تلویزیونی ایالات متحده مصاحبه کرده است، شامگاه سه شنبه در گفتگو با یک شبکه اسپانیولی زبان گفت: “نشانه‌هایی وجود دارند که روحانی، کسی‌ست که می‌خواهد باب گفت‌وگو با غرب و ایالات متحده را باز کند؛ به شکلی که پیشتر ما شاهدش نبوده‌ایم.”
او خاطرنشان کرد واشنگتن مایل است این موضوع را امتحان کند. اظهارات او که چند ساعت پس از سخنرانی آیت الله خامنه ای مطرح می شد از آنچه در مصاحبه اخیرش با ABC اوایل این هفته مطرح کرده بود مداراجویانه تر به نظر می رسید.
وی روز یکشنبه در مصاحبه ای در برنامه “این هفته با جورج استفانوپولوس” در شبکه ABC به طور رسمی تهران را تهدید به حمله نظامی در صورت شکست دیپلماسی کرد. رئیس جمهور ایالات متحده گفته بود: “آن ها ( مقام های جمهوری اسلامی) نباید از اینکه ما فعلا از حمله نظامی منصرف شده ایم، نتیجه بگیرند که به ایران حمله نمی کنیم. در عوض درسی که آن ها باید بگیرند این است که پتانسیل حل این موضوع به شیوه دیپلماتیک وجود دارد.”
آیت الله خامنه ای البته در سخنرانی روز سه شنبه اش واکنشی به این اظهارات اوباما نداد.
فرانسه: تهران حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را دارد
در حالی که رئیس جمهور ایالات متحده روز سه شنبه لحنی نرم تر برای مخاطب قرار دادن مقامات تهران برگزید، وزیر خارجه فرانسه نیز در همان روز در دیدار با همتای روسی خود تاکید کرد: “ایران حق استفاده از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز را دارد.”
البته لوران فابیوس همچنین به سرگئی لاوروف گفت: “ساخت یک بمب هسته‌ای امنیت و توسعه جهانی را به مخاطره می‌اندازد.”
گفتنی است محمد جواد ظریف وزیرخارجه که تحصیل کرده ایالات متحده است و به عنوان چهره ای لیبرال در دیپلماسی تهران شناخته می شود روز سه شنبه تهران را به مقصد نیویورک ترک کرد. او قرار است روز یکشنبه در این شهر با کاترین اشتون – هماهنگ کننده گروه ۱+۵- دیدار کند. ظریف از زمانی که به نیویورک رسیده در فیس بو کش مطلبی ننوشته است، اما در آخرین پست خود پیش از ترک تهران نوشته بود که برای “حل مشکلات مردم” به ایالات متحده می رود.
