سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرده است که در ۵ سال گذشته ۹۷ هزار و ۲۷۲ نفر در جاده های کشور به علت تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت به طور میانگین روزانه حدود54 نفر در ایران قربانی حوادث جاده‌ای می‌شوند. بنا بر گزارش پزشکی قانونی در حوادث رانندگی پنج سال گذشته (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳) بیشترین آمار تلفات حوادث رانندگی در آخرین ماه تابستان و در زمان اوج سفرهای تابستانی اتفاق افتاده به نحوی که مطابق آمارهای موجود ۱۱ درصد از کل تلفات حوادث رانندگی پنج سال گذشته تنها مربوط به شهریور ماه است. بر اساس آمار رسمی طی سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳، ۹۷ هزار و ۲۷۲ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند که از این تعداد ۱۰ هزار و ۷۰۶ نفر تنها در ماه شهریور جان باخته‌اند.
سال گذشته حدود ۱۷ هزار نفر در تصادفات جاده‌ای جان دادند. تصادف رانندگی در ایران یکی از سه عامل اصلی مرگ و میر است که سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد و هزاران نفر دیگر را دچار نقض عضو می‌کند. آمارهای جهانی می‌گوید ایران پنجمین کشورِ دارای بیشترین تلفات جاده‌ای در جهان است.
تلفاتی بیشتر از جنگ ایران و عراق
به گزارش روزنامه شهروند و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ نرخ مرگ‌ومیر تصادفات جاده‌ای ایران به ازای هر ۱۰۰هزار نفر ۸/۴۳ گزارش شده است درحالی‌که این نرخ برای کشورهای آلمان ۷/۵، انگلستان ۸/۴، سوئد ۱/۴، هلند ۰/۴، تاجیکستان ۹/۳، ژاپن ۸/۳ برآورد شده است. نام ایران درحالی از نظر تلفات جاده‌ای هم‌رده کشورهای ناآشنایی چون مالاوی، لسوتو، نامیبیا، سوازیلند و بلیز قرار می‌گیرد که از نظر شبکه‌های جاده‌ای در رتبه ۳۰ دنیا و از نظر تراکم خودرو در شبکه‌های جاده‌ای در رتبه ۳۲ دنیا قرار گرفته است. به عبارت دیگر با وجود اینکه ایران از نظر گستردگی شبکه‌های جاده‌ای و تراکم خودرو در این شبکه‌ها در اواسط جدول جهانی قرار گرفته، اما در جدول مرگ‌ومیر ناشی از سوانح جاده‌ای در ابتدای جدول و در رتبه پنجم دنیا نشسته است.
احمد شجاعی، رییس سازمان پزشکی قانونی اردیبهشت ماه سال پیش در نشست کمیته ایمنی و حمل و نقل، آماری از تعداد و چگونگی تصادفات در ایران ارائه کرد. یکی از مهمترین بخش‌های سخنان او اعلام نزولی بودن روند مرگ بر اثر تصادفات در ۱۰ سال گذشته بود. به گفته شجاعی، تعداد کشته‌شدگان حوادث ترافیکی از ۲۷ هزار نفر در سال ۸۵ به کمتر از ۱۸ هزار نفر در سال گذشته رسید. این نزول برای سال ۹۲ نسبت به سال قبل، ۵.۷ درصد بود به طوری که در سال گذشته ۱۷ هزار و ۹۹۴ نفر در تصادفات جان باختند اما این تعداد برای سال پیش از آن، ۱۹ هزار و ۸۲ نفر بود.
بنا به اعلام این مقام مسئول، بیشترین تصادفات ایران در جاده‌های بیرون شهری رخ می‌دهد که ۶۴ درصد کل تصادفات را شامل می‌شود و جاده‌های درون شهری با ۲۸ درصد و جاده های خاکی و روستایی با ۷ درصد در رتبه‌های بعدی هستند. میزان تصادفات سال ۹۲ در این جاده‌ها هم به ترتیب ۲ درصد، ۶ درصد و ۲۶ درصد کمتر شده است.
از سوی دیگر ۲۴۱ هزار کشته و سه میلیون و ۶۱۵ هزار مصدوم، رقمی است که برای تلفات حوادث رانندگی ایران در دهه ۸۰ برآورد شده است. به این ترتیب مجموع کشتگان حوادث رانندگی در این ۱۰ سال از مجموع شهدای ایران در جنگ ۸ ساله با عراق هم بیشتر است و تصادفات هر دو سال یک بار به اندازه یک زلزله بم، جان شهروندان ایرانی را می‌گیرد.
محسن انصاری مدیرگروه قوانین، مقررات ومدیریت یکپارچه ترافیک “سیزدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک” چندی پیش با بیان اینکه یکپارچه نبودن مدیریت ایمنی، آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات را افزایش داده تا جایی که آمار تصادفات رانندگی در ایران با کشورهایی که از نظر جمعیت با کشور ما یکسان هستند و حتی تعداد خودرو بیشتری هم دارند، چند برابر است، گفت: “مدیریت یکپارچه ایمنی به معنای آن است که تمام دستگاه های متولی ترافیک تحت یک سیاست واحد انجام وظیفه کنند در حالی که طی ۴۰ سال اخیر چهار ساختار فرا سازمانی به منظور هماهنگی و انسجام بخشی بین دستگاههای متولی ایجادشده اند که هیچ کدام از کار آمدی لازم برخوردار نبوده و نیستند.”
آمارها سال‌هاست که از بحران تصادفات در ایران خبر می‌دهد با این وجود هنوز به طور مشخص مسئول رسیدگی به این معضل ملی مشخص نیست. فرماندهان نیروی انتظامی از کیفیت پایین خودروها می‌گویند و خودروسازان از وضعیت نابسامان جاده‌ها گلایه می‌کنند. گاهی هم گفته می‌شود رانندگانی که قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت نمی‌کنند، مقصرند. اما همه این عوامل دست به دست هم داده تا هروز ده‌ها ایرانی جان خود را از دست بدهند و مسئولان هم به ارائه آمار اکتفا کنند. چندی پیش موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به اینکه برخی ازپژوهش ها نشان می‌دهد که سه پنجم علت اصلی تصادفات نیروی انسانی(عامل رفتاری)است، گفت: “حال که علیرغم اقدامات وتلاش های ارزنده پلیس دراین زمینه موفق به کاهش چشمگیرکشته شدگان نشدیم و نتوانستیم برای داشتن جاده های ایمن وخودروهای با کیفیت خواسته هایمان را عملیاتی کنیم ما در انجمن مددکاران اجتماعی ایران به اینجا رسیدیم که بهتر است هشدار ها رابه عامل انسانی بدهیم.چرا معتقدیم پیامدهای فوتی ها در قالب زنان سرپرست خانوار، فرزندان بی سرپرست و… و معلولیت‌های ناشی از تصادفات منجربه بزرگتر شدن سازمان های اجتماعی ایران برای ارائه خدمات می‌شود که بارمالی زیادی را بر دوش دولت می‌گذارد واز همه مهم‌تر نیروی انسانی به عنوان مهمترین منبع توسعه کشور را ازچرخه فعالیت خارج می کند. دراین میان آسیب‌پذیری کودکان و نوجوان و نوجوانان که آینده سازان کشور هستند برای ما بسیار گران خواهد بود.”
