از اوایل آذرماه گذشته، مجمع تشخیص مصلحت نظام، بررسی و تدوین سیاست‌های کلی انتخابات در جمهوری اسلامی را آغاز کرده که تاکنون مواردی از آن هم به تصویب این مجمع رسیده است. در این میان، مصوبه اخیر این مجمع درباره ممنوعیت دخالت نظامیان در انتخابات توجه بیشتری را جلب کرده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا در جلسه روز ۲۵ بهمن‌ماه، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، “ممنوعیت ورود افراد نیروهای مسلح اعم از ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و سازمان بسیج در دسته‌بندی‌های سیاسی و جناحی در انتخابات و جانبداری از داوطلبان خاص” را تصویب کردند. بر اساس این گزارش، در بندهای دیگری از مصوبات این مجمع بر آرای مردم به عنوان حق‌الناس و ضرورت تعیین دقیق معیار تشخیص صلاحیت نامزدهای انتخابات نیز تاکید شده است. در بند ۱۱ این مصوبه آمده است: “پاسداری از آزادی و سلامت انتخابات و حق انتخاب آزادانه افراد وصیانت از آراء مردم به عنوان حق‌الناس در قانونگذاری و رعایت کامل بی‌طرفی در نظارت و اجرا» و همچنین در قسمت اول از بند۱۲ تاکید شده است: “تعیین دقیق معیارها و شاخص‌ها، برای احراز شرایط عمومی و اختصاصی داوطلبان با تأکید بر تعهد به اسلام، انقلاب، نظام اسلامی و قانون اساسی به ویژه التزام به ولایت فقیه، سلامت اخلاقی، اقتصادی و کارآمدی های متناسب با مسؤولیت‌های مربوطه”.
تاکید این مصوبه بر ضرورت بی‌طرفی نظامیان و نهادهای امنیتی در انتخابات، یادآور نگرانی‌های گروهی از نیروهای سیاسی درون جمهوری اسلامی از دخالت سپاه پاسداران در همه انتخابات گذشته بود. به همین دلیل سرتیپ پاسدار سیدمسعود جزایری، معاون ستاد کل نیروهای مسلح، بلافاصله طی گفتگویی اعلام کرد که “مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره انتخابات مسأله تازه‌ای نیست.” او گفت: “نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از بدو تشکیل تاکنون و در چارچوب فرامین و رهنمودهای بنیانگذار انقلاب اسلامی و رهبر معظم انقلاب، از ورود در دسته‌بندی‌ها، جناح‌بندی ها و گروه های سیاسی اجتناب داشته اند.” جزایری اضافه کرد: “نیروهای مسلح در چارچوب تدابیر امام و رهبری فراتر از گروه‌بندی‌‌های سیاسی، به دنبال اجرای رسالت و مأموریت بزرگ حراست و پاسداری از انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن بوده و بدیهی است، در این راه حسب فرامین، قوانین و مقررات جاری با هر مانعی مقابله خواهند کرد. در همه انتخابات گذشته کشور که به لحاظ صحت و درستی روند انتخابات، نظام سربلند بیرون آمده است، نیروهای مسلح یا در نقش حافظان آرای مردم و یا در کنار سایر شرکت‌کننده‌ها، در انتخابات حضور داشته و آراء خود را به صندوق‌ها ریخته‌اند.” او بازهم تاکید کرد که “هرگاه انقلاب و نظام و کشور در هر زمان و در هر مکان با مشکل مواجه شود، نیروهای مسلح در برطرف کردن آن در صحنه حاضر خواهند بود.”
پاسخ سرتیپ پاسدار جزایری به مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، آشکار کننده بخشی از جنگ پنهانی است که سال‌هاست در ایران جریان دارد و سپاه پاسداران بازیگر اصلی آن است. نظامیان مستقر در سپاه هربار به بهانه حفظ انقلاب و نظام، خود را مجاز به دخالت در سیاست و از جمله انتخابات می‌دانند و نیازی به پنهان کردن آن نیز نمی‌بینند.
در آذر ماه سال گذشته، فرمانده کل سپاه پاسداران صریحا گفته بود: “به قول آیت‌الله خامنه‌ای ما در مرحله سوم انقلاب گیر کرده‌ایم و آن مرحله اسلامی‌کردن سازمان‌های کشور است. دوباره تاکید می‌کنم که برای گذر از مرحله سوم انقلاب باید پست‌های کلیدی نظام و سلسله‌مراتب نهادها و سازمان‌ها توسط نیروهای انقلاب و بسیجی اداره شود وگرنه در همین مرحله بازهم درجا می‌زنیم.”
این سخن که در طول سال‌های گذشته کاملا عملی شد، اعلام علنی رفتار چند ساله سپاه در عرصه سیاست و به معنی دخالت آشکار آنان در همه ارکان حکومت تلقی شد. امروز دیگر جایی در حکومت نمانده است که اعضای سپاه پاسداران در آن نقشی نداشته باشند.
پاسدار محمدرضا یزدی که چند سالی است با عنوان معاون پارلمانی سپاه شناخته می‌شود، در سال ۱۳۹۱ طی گفتگویی صریحا اعلام کر سپاهیانی که از این نهاد نظامی به نهادهای اجرایی یا قانونگذاری رفته‌اند، همچنان عضو سپاه محسوب می‌شوند و باید به سپاه پاسخگو باشند.
او تاکید داشت: “اعتقاد داریم در دورانی که اعضای سپاه بهعنوان مأمور به دولت میروند، فرد نباید آداب سپاهی بودن را از دست بدهد. اگر فرد شرایط را از دست بدهد، ما او را برمیگردانیم و در هیأتهای عالی انضباطی به تخلفاتش رسیدگی کرده و ممکن است او را اخراج کنیم. اما اینکه آن فرد مجبور به پاسخگویی به سپاه به خاطر عملکردش باشد، حرف درستی نیست.” او اضافه کرده بود: “درسالهای پس از جنگ اینگونه تلقی شد که سپاه در حال تزریق نیروهای خود به سیاست است؛ حال آنکه با پایان جنگ دیگر نیازی به سپاه با آن وسعت کادر نبود و بسیاری از پاسداران نیز که شرایط جنگ آنها را آبدیده کرده بود، از سپاه جدا شده و وارد عرصههای دیگری شدند که یکی از آنها سیاست بود.”
توجه به انتخابات وتلاش برای “مهندسی” آن نیز با همین برنامه آغاز شد. زمانی حجت‌الاسلام علی سعیدی، نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در سپاه پاسداران گفته بود: “نیروهای مسلح با تخصص‌های نظامی می‌توانند با حضور در مجلس، موضع‌گیری منسجمی در قبال تصمیمات داشته باشند. […] در سپاه نظامی‌گری صرف معنایی نداشته٬ حضور اعضای سپاه در انتخابات و مجلس به نوعی پاسداری از سنگر انقلاب خواهد بود. “ او یک سال بعد درباره انتخابات ریاست‌جمهوری گفته بود: “سپاه نسبت به انتخابات بی‌تفاوت نیست؛ سپاه یک سبد رأی دارد و باید شاخص‌ها و معیارها را بگوید؛ ما رئیس‌جمهوری را می‌خواهیم که ولایت‌مدار باشد و تدابیر رهبری را به نحو احسن اجرا کند؛ ما معیارهای ارزشی بودن، ولایت مداری و مدیریت بالا را برای پاسداران و بسیجیان تبیین می‌کنیم.”
سعیدی حتی یکبار صریحا گفت: “سپاه تنها چارچوب‌ها و معیارها را تبیین می‌کند و این به معنای دخالت در انتخابات نیست بلکه وظیفه ذاتی ما «مهندسی معقول و منطقی انتخابات» است.” او معتقد بود: “برخی می‌گویند چرا مردم به سپاه و روحانیت اعتماد دارند؟ تاثیرگذاری معنوی بر مردم که بد نیست و در همه دنیا اینگونه است. برخی مهندسی انتخابات را قبول ندارند و ادعا می‌کنند که سپاه در انتخابات دخالت دارد. اینکه عناصر و شخصیت‌های ذی‌نفوذی در میان مردم هستند که تاثیرگذارند، خللی به انتخابات وارد نمی‌کند.”
دخالت آشکار سپاه پاسداران در انتخابات‌های مختلف تنها مورد اعتراض گروه‌های اصلاح‌طلب در ایران نیست. این دخالت‌ها آنقدر زیاد است که حتی اعتراض برخی راستگرایان را نیز برمی‌انگیزد.
در مرداد ماه سال 1391، اسدالله بادامچیان طی گفتگویی از دخالت سپاه در انتخابات گله کرده و گفته بود: “در انتخابات مجلس نهم یک بخشی از سپاه آمدند به طرف جبهه پایداری؛ طبیعی است ۳۰ هزار رای من در تهران کم می شود […] یک بخشی از سپاه رفت طرف جبهه پایداری و آنان را تایید کرد. این موجب شد تعداد رای این طرف کم شود.”
علی مطهری، نماینده تهران در مجلس نیز در همان روزها گفته بود: “دخالت سپاه در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه به صورت حمایت جدی از کاندیداهای مورد نظر خود بود، بسیاری از کاندیداها چه آن‌هایی که رای آوردند و چه آن‌هایی که رای نیاوردند این واقعیت را تایید می‌کنند و این امر آفتی برای سپاه و برای آینده انقلاب اسلامی و مخالف توصیه معروف امام (ره) است. وظیفه پاسداری از آرمان‌های انقلاب اسلامی که در اساسنامه سپاه آمده به معنی دخالت در سیاست نیست، بلکه به معنی مبارزه با گروه‌های مسلحی مانند مجاهدین خلق، فرقان و پژاک است که قیام مسلحانه کردند.”
