چند روز پس از رسانه‌ای شدن خبر تفکیک جنسیتی گسترده در شهرداری تهران و موج انتقادهای رسانه‌ها وفعالان مدنی، محمدباقر قالیباف، شهردار پایتخت که سخنران پیش خطبه نماز جمعه گذشته (۲۷تیرماه) تهران بود به دفاع از تفکیک جنسیتی پرداخت: “ما غیرت دینی داریم، حرف ما این است که نباید اجازه دهیم یک خانم در طول زمان معاشرت بیشتری با نامحرمان داشته باشد تا با محرمان خود و شوهر و فرزندش، زیرا این موضوع کانون خانواده را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد.” قالیباف تاکید کرد که “حجاب و عفاف” از اولویت‌های شهرداری است.”
او صراحتا از نحوه‌ی پرداخت رسانه‌ها به این سوژه اظهار ناراحتی کرد و گفت: “در چند روز اخیر رادیوها و رسانه‌های خارجی مطالب کذبی را دنبال کردند و برخی رسانه‌ها هم در داخل کشور با آنها همراه شده‌اند و گفته‌اند که شهرداری تهران می‌خواهد تفکیک جنسیتی انجام دهد و زن و مرد را از هم جدا کرده و بین آنها دیوار بکشد.”
انتقادات پس از آن مطرح شد که صورت‌جلسه‌ی مربوط به تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران با امضای عیسی شریفی، معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران، منتشر شد. در این صورتجلسه، این معاونت از مدیران شهرداری خواسته تنها از کارمندهای مرد در دفاتر خود استفاده کنند، به این معنا که مسئول دفتر، منشی، اپراتور تلفن، تایپیست و مسئول پیگیری و… که در محدوده دفتر کار مدیران اشتغال دارند، “مرد” باشند. شهرداری تهران همچنین خواسته است در صورت امکان محل کار زنان و مردان از هم جدا شود. دلیل این تفکیک هم “آرامش و آسایش بیشتر” کارکنان عنوان شده است.
قالیباف در حالی این سخنان را گفته که پیش از آن شهین‌دخت مولاوردی رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده گفته بود: “شهرداری تهران باید برای صدور بخشنامه «حذف زنان» پاسخگو باشد. به گفته‌ی مولاوردی باید مشخص شود چه جایگزین شغلی برای زنان شاغل در سطوحی مانند منشی و تایپیست در نظر گرفته شده است و آیا این زنان به سطحی ارتقا می‌یابند که معذوریت‌هایی وجود نداشته باشد؟ “
تصمیمی برای رفاه حال زنان!
تفکیک جنسیتی در شهرداری اما موافقانی هم داشته است. از جمله معضومه آباد عضو شورای شهر و نزدیک به محمدباقر قالیباف که از این صورتجلسه جمایت کرده و به روزنامه شرق گفته است که پیشنهاد تفکیک جنسیتی به دولت هم داده شده است. او این صورت جلسه را به نفع زنان دانسته است: “من کاملا با این صورتجلسه موافقم چراکه رابطه رییس با منشی و مسوول‌دفتر رابطه آمرانه است و درست نیست منشی و مسوول‌دفتر زن باشد. جهت رفاه حال خانم‌ها این تصمیم گرفته شده است؛ تا خانم‌ها در واقع از امتیازی که بقیه کارکنان برخوردار بودند برخوردار شوند و بتوانند با اتمام ساعت کار به منزل بروند و ساعت پایان کارشان مشخص باشد.” آباد به خبرنگار ایلنا هم گفته که زنان شاغل در شهرداری با ارسال طوماری از این تصمیم تشکر کرده‌اند.
اما تصمیمات شهرداری برای اعمال تفکیک چنسیتی به کارمندانش محدود نمانده است. روزنامه اعتماد روز چهارشنبه از یک تصمیم جنسیتی دیگر در شهرداری تهران خبر داد و از قول میثم امرودی، معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار تهران، نوشت: “در پارک‌ها یک زمانی نیمکت‌هایی در کنار هم بودند که این اجازه برای دختران و پسران بود که در کنار هم بنشینند. باید یک میز در میان نیمکت‌ها باشد که فاصله‌ها در آن رعایت شود و خانواده‌ها بیشتر بتوانند از این مکان استفاده کنند. “
عبدالحسین مختاباد عضو فرهنگی و اجتماعی شورای شهر در همین خصوص به اعتماد گفته است: “واقعا جای بسی تاسف و تعجب دارد. نمی‌دانم به تازگی این سخنان تفکیک جنسیتی چرا تا این حد دردستور کارشهرداری قرارگرفته است؟ اصلا این کار شدنی نیست.” او همچنین عنوان کرده: “اگر این سخنان صحت داشته باشد، حتما شورای شهر به قضیه ورود پیدا می‌کند و از شهرداری پاسخ می‌خواهد.”
تبعیض جنسیتی، یک مشکل کهنه در شهرداری
تبعیض جنسیتی در شهرداری تهران یک موضوع تازه نیست، خبرگزاری پانا پیش‌تر هم در گزارشی با همین مضمون، خبر داده است: “نگاه مرد سالارانه در شهرداری سال‌ها است مورد انتقاد جامعه زنان است. در شهرداری تهران کمتر زنی توانسته است به رده‌های مدیران میانی راه یابد و سهم خانم ها در معاونت‌های شهرداری هیچ است.”
یکی از زنان شاغل در شهرداری هم پیش‌تر به “روز” گفته بود: “علاوه بر جداسازی زنان و مردان که در آسانسورهای برخی سازمان‌ها هم دیده می‌شود بحث ما بر سر تبعیضی است که وجود دارد، یعنی زنان در شهرداری جای کمی برای پیشرفت دارند. ضمن اینکه این محدودیت برای زنان مجرد خیلی بیشتر است.” محدودیت زنان مجرد تا جایی است که وی پیش از ازدواج، امکان ترفیع در پستش را نداشته است: “همکار آقایی دارم که ده سال پیش با من پا به سازمان گذاشت، نه بیشتر از من کار کرد و نه بیشتر از من تحصیلات دارد، الان او مدیر شده و حقوقش دو برابر من است، من اما فقط یک پله بالا رفته‌ام.”
اکنون هم محمدباقر قالیباف شهردار تهران در حالی از تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران دفاع کرده و از “غیرت دینی” سخن گفته است که پیش‌تر و در زمانی که سعی داشت رای مردم را برای ریاست جمهوری دوره‌ی یاردهم جلب کند، گفته بود: “جامعه‌ای موفق است که به ظرفیت انسانی خود توجه کند و از زنان در همه ابعاد جامعه استفاده کند. زنان در همه عرصه های اجتماعی و اقتصادی و غیره حق شرکت دارند.”
البته او در ادامه و احتمالا برای اینکه انتقادات زیادی به عملکرد شهرداری در این خصوص وارد است، گفته بود: “فرهنگی وجود دارد که در حوزه مدیریت متاسفانه میدان را به زنان نداده ایم گرچه از زمانی که به شهرداری تهران آمدم بخشنامه ای را صادر کردم که ده درصد مدیریت به بانوان اختصاص داده شود ولی مقاومت مردان را در این زمینه می بینیم که باعث شده است این اتفاق به درستی واقع نشود.”
قالیباف در دوره‌ی کاندیاتوری ریاست جمهوری در خصوص تفکیک چنسیتی در دانشگاه‌ها هم گفته بود: “تفکیک جنسیتی نیز از جمله حرف هایی بود که زده شد و به نظر می رسد نظرات شخصی یک فرد و بیشتر یک بحث سیاسی بود. اگر بگوییم دانشگاه هایی همچون دانشگاه الزهرا( س) داشته باشیم که مختص خانم ها باشد، چه اشکالی دارد؟ اما اگر غرض این است که سر کلاس درس تفکیک جنسیتی انجام دهیم از جمله نگاه های کوتاه مدت است و با این حرف ها به مقام دانشجو و دانشگاه توهین می‌کنیم. واقعیت آن است که ما باید در دوره مدرسه تا دانشگاه کار را به صورت منطقی دنبال کنیم.”
حالا یکی از ابهامات به وجود آمده این است که دوگانگی در سخنان شهردار تهران از کجا ناشی می‌شود؟ آیا صحبت‌های زمان انتخابات را صرفا برای جلب رای عنوان کرده بود و به آنها معتقد نبود؟ آیا اکنون از انتخابات و رای مردم ناامید شده که تغییر نظر و سخن داده است؟ و یک سوال مهم این که چرا او در این مقطع همسویی با مجلس و قوه‌قضاییه را در موضوع حجاب و زنان درپیش گرفته است و نه همراهی با آن چه رقیب انتخاباتی‌اش حسن روحانی در سر دارد و تاکید می‌کند که نمی‌شود مردم را به زور به بهشت برد.
