موضوع سنگسار سکینه محمدی آشتیانی که به جرم رابطه نامشروع در زندان تبریز به سر می برد، در جلب توجه جامعه جهانی به نقض همه جانبه حقوق بشر در جمهوری اسلامی نقش بسیاری داشته اما علیرغم اظهارات برخی از مسئولین قضایی در خصوص عدم اجرای حکم سنگسار خانم محمدی، حکم مرگ او همچنان باقی است و به گفته سجاد باقرزاده، فرزند او با پایان یافتن ماه رمضان که طبق قوانین اسلامی حکم اعدام اجراء نمی شود، احتمال اعدام ناگهانی مادرش بیشتر شده است.
سکینه محمدی فارسی بلد نیست
حکم سنگسار و مرگ سکینه محمدی بر اساس اعترافات او در حالی صادر شد که به گفته وکیلان این مادر 43 ساله آذربایجانی، موکل آنها زبان فارسی را بلد نیست و از متن آنچه که به عنوان اعتراف امضاء کرده اطلاعی نداشته است. در فیلم اعترافات سکینه محمدی هم که حدود یک ماه قبل از تلویزیون ایران پخش گشت، او به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کرد و سخنانش توسط شخص دیگری به فارسی ترجمه می شد.
و این در حالیست که طی چند ماه گذشته سکینه محمدی بارها در صدر اخبار رسانه های مطرح جهان قرار گرفته و سازمان های مدافع حقوق بشر، نهاد های دولتی و غیر دولتی کشورهای مختلف بیانه های بسیاری در اعتراض به حکم سنگسار و به طور کلی حکم مرگ او صادر کرده اند. از هنرمندان و ورزشکاران برجسته جهان، نویسندگان برنده جایزه نوبل، رؤسای دولتها، و از وزیران امور خارجه گرفته تا دربار واتیکان، مقر پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان حکم سنگسار سکینه محمدی را محکوم کرده و به ایران در خصوص حفظ جان این زن محکوم به مرگ و همچنین لغو حکم سنگسار هشدار داده اند.
خواهر همه ما
در فرانسه نخست وزیر این کشور از سکینه محمدی به عنوان “خواهر همه ما” نام برد و وزیر خارجه این کشور دفاع از جان او را یک موضوع ملی قلمداد کرد. چهار تن از زنان عضو کابینه ایتالیا گفتند: “همه ما سکینه ایم.” سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، وزیر خارجه بریتانیا و رئیس کمیسیون اروپا حکم سنگسار سکینه را “وحشیانه”، ”قرون وسطایی”، و “بربریت” قلمداد کردند. موضوع سکینه محمدی حتی در بسیاری از کشورهای اسلامی و آمریکای لاتین نیز که توجه کمتری به مسائل و حوادث سیاسی در ایران از خود نشان می دهند، مورد توجه قرار گرفت. به طوریکه لولا داسیلوا رئیس جمهور چپگرای برزیل از ایران خواست تا با پناهنده شدن سکینه محمدی به برزیل موافقت کند و در ترکیه، رجب طیب اردوغان نخست وزیر اسلامگرای این کشور اعلام کرد در مورد حکم مرگ سکینه محمدی با مقامات ایرانی رایزنی می کند.
محمد مصطفایی ، وکیل سابق خانم محمدی آشتیانی، در گفتگو با روز، ضمن اشاره به اینکه “پرونده سکینه محمدی باعث شد که مسائل مربوط به حقوق بشر در ایران در سطح بین الملل جای خودش را بازتر کند” در مورد چگونگی انتشار ماجرای این پرونده در کشورهای مختلف چنین می گوید: “به دلیل احساس خطری که نسبت به سنگسار خانم سکینه محمدی داشتم، موضوع این پرونده را من اولین بار در وبسایت خودم منتشر کردم. خبر به این صورت در جاهای مختلف پخش شد وبا انتشار موضوع در روزنامه گاردین و تایمز کشورهای مختلف هم ادامه اش دادند.”
میلیونها نفر عکسش را دیدند
همچنین مینا احدی مسئول “کمپین بین‌المللی علیه سنگسار” در مصاحبه با روز از توجه گسترده غرب به این مسئله با عنوان “ شکسته شدن سکوت سی ساله دولتهای غربی” یاد می کند و می افزاید: “توجه کنید که بیش از یک میلیون و چند صد هزار نفر طومار اعتراض به این حکم را امضا کردند. عکس سکینه را در دنیا میلیونها نفر دیده و به سرنوشت او علاقه نشان دادند. این کمپین سکوت رسانه های مهم بین المللی را شکست.”
اما مقامات ایرانی مثل همیشه حمایت های خارجی از سکینه محمدی را “دخالت در امور قضایی ایران” خواندند و رسانه های غربی را به “ انتشار مطالب کذب” متهم کردند. کیهان ضمن حمله شدید به نخست وزیر ایتالیا و همسر رئیس جمهور فرانسه به دلیل حمایت آنها از سکینه محمدی، اولی را «فاسد الاخلاق» و دومی را «فاحشه» نامید.
اظهار نظر متفاوت از شیرین عبادی
اما شیرین عبادی فعال حقوق بشر و برنده ایرانی جایزه صلح نوبل در خصوص جهانی شدن موضوع سکینه محمدی عقیده کاملا متفاوتی دارد. این حقوقدان ایرانی طی یک مصاحبه با رادیو فردا ضمن انتقاد از “تبدیل یک باره خانم سکینه محمدی به کمپین بین المللی” می گوید: “داستان سکینه محمدی را وزارت اطلاعات به نحوی جلو انداخت که توجه همگان به آن جلب شود و مسئله بزرگتر یعنی زندانیان سیاسی اعتصاب کننده را فراموش کنیم.”
اما محمد مصطفایی در مصاحبه با روز می گوید: “اظهار نظر خانم شیرین عبادی که جایگاه ویژه ای دارند برای این بود که توجه جوامع بین المللی را به گونه ای به پرونده های سیاسی هم جلب کنند.” با اینحال مصطفایی خود با مهمتر دانستن دسته ای از زندانیان از دسته ای دیگر هم مخالف است و می افزاید: “مخالف این هستم که بگوییم، مثلا این تعداد زندانیها اهمیتشان بیشتر از زندانیهای دیگر است. زندانیهایی که شناخته شده هستند بخصوص کسانی که کارهای سیاسی انجام می دهند، فعالیتهای سیاسی دارند، از پشتیبانیهای خاص خودشان برخوردار هستند… ولی افراد گمنام، کسانی که در زندانها شناخته شده نیستند، کسانی که در انتظار اجراء شدن حکم اعدام هستند و کسی نیست کمکشان کند، کسانی که به سنگسار محکوم شدند و کسی نیست که دنبال پروندشان برود، آنها هم دارای اهمیت هستند. نمی توانیم تفکیک قائل شویم که مثلا آن عده اهمیت ندارد پرونده شان این عده اهمیت دارد. آنچه که اهمیت دارد اینست که نقض حقوق بشر آنهم به طور فاحش توسط برخی از مراجع امنیتی، قضایی و انتظامی رخ می دهد. باید جلوگیری کرد از رفتار و اعمال این ناقضین حقوق بشر، این مهمتر از همه است. فرق نمی کند این حق متعلق به زندانی سیاسی باشد یا موارد دیگر. همه اینها به نظر من مساوی هست و از حمایتهای خاصی هم باید برخوردار باشند.”
زنی از اعماق جامعه
مینا احدی اما نسبت به اظهارات شیرین عبادی واکنش شدیدتری دارد. به عقیده مینا احدی، عده ای از فعالان حقوق بشر فقط از طیف معینی که “محدود به حلقه ای از دوستان و اطرافیان و هم مسلکان” است حمایت می کنند، و سکینه محمدی که “زنی از اعماق جامعه” است در این طیف جایی ندارد.
مینا احدی و محمد مصطفایی هر دو معتقدند که پرونده سکینه محمدی توجه جامعه جهانی را از مسائل دیگری مانند انژری هسته ای به مسئله نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی منعطف کرد. به گفته محمد مصطفایی مطرح شدن پرونده های نقض حقوق بشر از طرف ایران از آن جهت اهمیت دارد که “کشوری که حقوق بشر را، حقوق انسانها را، حقوق متهمین را در داخل خودش نمی تواند رعایت کند، حقوق سایر کشورها را رعایت نخواهد کرد.” مصطفایی پرونده سکینه محمدی را پرونده تنها یک شخص نمی داند: “بحث اصلی در پرونده خانم سکینه محمدی حذف مجازات سنگسار در ایران هست.”
متهمین غیرفارس زبان
موضوع سنگسار سکینه محمدی همچنین یک بار دیگر مشکلات مربوط به متهمین غیر فارس زبان در دادگاههای جمهوری اسلامی را مطرح کرد. چندی پیش نهاد ضد نژادپرستی سازمان ملل متحد ضمن فراخواندن جمهوری اسلامی ایران به مقابله با نژادپرستی و تبعیض قومی در خصوص روبرو شدن زنان جوامع عرب، آذربایجانی، بلوچ، کرد و بهایی با تبعیضهای مضاعف اظهار نگرانی کرده بود.
موضوع حکم سنگسار سکینه محمدی همچنان در رسانه های جهان حضور پر رنگی دارد و انتشار اخبار جدید در مورد این پرونده به موضوعی داغ برای بسیاری این رسانه ها تبدیل می شود. روزنامه گاردین هفته گذشته گزارش داد که سکینه محمدی به خاطر انتشار عکسی بدون حجاب از او در روزنامه تایمز به 99 ضربه شلاق محکوم شده است. این در حالی است که روزنامه تایمز بعد از انتشار عکس خبر از یک اشتباه داد و اعلام کرد، عکس مورد نظر متعلق به سکینه محمدی نیست.
