تجدید روش، اصلاح افکار
با فاطمه طاهری، بازیگری که از سال های دور سینمای ایران آمده است گفت وگویی ترتیب داده ایم. سخن از محدودیت ها، بی مهری ها و برخوردهای حکومت با سینماگران به میان آمد و حدیث ناگفته ها… شرح کامل این گفت و گو را می خوانید…
خانم طاهری، شما اصولا یا اصلا مصاحبه نمی کنید ویا اینکه به ندرت این کار را انجام می دهید. علت چیست؟
از همکارانتان بپرسید. شما در طول روز یک نگاه سرسری که به روزنامه ها بیاندازید متوجه شیطنت های آنها می شوید. پاسخ شما آنجاست.
اما همه اینطور نیستند.
بله. من همه را نمی گویم. اما اغلب سعی می کنند درمطالب خود دست به تغییراتی بزنند که محتوای خواندنی داشته باشد اما به این فکر نمی کنند که شاید همین تغییر کلمات گاهی اوقات مصاحبه شونده را به زحمت اندازد.
قبول دارم. امیدوارم این مساله متوجه من نشود. خانم طاهری، هرکسی بادیدن چهره شما آرامشی خاص می گیرد. بخشی از این احساس مربوط می شود به چهره واقعی شما وقسمتی از آن برمی گردد به نقش هایی که شما درعرصه بازیگری داشته اید. حتما درمورد این نکته خیلی های به شما گفته اند. درست است؟
بله. خب به هرحال من سال ها در عرصه بازیگری سینما وتلویزیون این کشور بازی کرده ام و هنوز هم هستم. نقش هایی که کارگردانان وتهیه کنندگان تقسیم می کنند بر اساس فیزیک بازیگر است. خوشبختانه از این منظر من شانس آورده ام کارهایی که بازی کرده ام به دل مردم نشسته است.
مگر در انتخاب نقش ها وبازیگران تهیه کنندگان هم دخالت می کنند؟
درست این است که همه چیز به عهده تیم کارگردانی باشد اما گاهی اوقات تهیه کنندگان هم پیشنهاداتی می دهند که می تواند تاثیرگذار باشد.
تا به حال شده است که مثلا نقشی منفی رابه شما بدهند و آن را قبول نکنید؟
بله. اما چهار چوب های شخصیت پردازی آن نقش بسیار لرزان وپرنقص بوده است.
علاقه خودتان به بازآفرینی نقش هایی غیر از این ها چه میزانی بوده است؟
یک بازیگر در تمام کارهای خود سعی می کند که حداکثر تفاوت ها را نسبت به نقش قبلی خود داشته باشد. من هم از این قاعده مستثی نبودم وتلاش می کنم که همواره به مسیرهای گوناگون قدم بگذارم.
اما شاید این یک جنس بودن کاراکترها است که به شما امکان مانور گسترده نمی دهد.
شاید این طور باشد. البته بخش عمده مشکلات ما به دلیل ساختار غیرکارشناسانه ای که مسئولین ما آن را سامان دهی و به شکل نامطلوبی به مجریان امر تزریق کرده اند. یعنی به طور مثال از عده ای زیادی از بازیگران کلیشه هایی می سازند که خود بازیگران هم به طور ناخودآگاه همراه آن موج شده ودرآن غرق می شوند. تجدید نظر اساسی درسیاست های کلی صداوسیما ومعاونت های سینمایی ایی کشور سم های موجود دربازیگری را دفع خواهد کرد وهرآکتوری می تواند توانایی های خود را به بهترین شکل ممکن ارائه دهد. البته راهکار دیگر این است که بازیگر مدتی سکوت کند واز مجریان نقش های جدید وخارج از کلیشه را تقاضا کند. اتفاقی که امروزه در نقاط مختلفی که صاحب سینما هستند می افتد اما درکشور ما این هنوز یک ناهنجارواصلا بیان آن دردآوراست.
نقش مدیران را در این موارد چگونه ارزیابی می کنید؟
برهیچ کس پوشیده نیست که برای انتخاب های بازیگران در رسانه ای مثل تلویزیون خارج از سیستم آکادمی و مطالعات فنی عوامل مجری دست برجریانات حاکم است که بازیگران را درمرحله انتخاب با محدودیت مواجه می کند. به طور روشن تر بگویم اینکه مثلا فلان بازیگر برای فلان نقش ازطرف گروه وکارگردان مناسب است اما به دلیل برخی موارد این انتخاب مورد تایید سیاست گذاران نیست وباید تجدید نظرهای کلی اتفاق بیفتد. این مساله باعث محدودیت های فراوانی می شود…
وباعث می شود تا کارگردان دوباره دست به انتخاب های کلیشه ای بزند… ؟
بله. به همین دلایل است که می بینیم یک بازیگر سال ها باید نقش یک مادر فداکار رابازی کندو…
محدودیت هایی که مدیران قائل می شوند ناشی از چه نوع سیاست است؟
اغلب مربوط به خود بازیگر است. اینکه چهره بازیگر به نقش نمی خورد. اینکه این بازیگر با توجه به سیاست های مدون شده پیش نرفته است. پیشینه بازیگر درفعالیت های اخیر خود مورد تایید نمی باشد. روحیات ویا اظهارنظرهای بازیگرمطابق با موازین فلان ارگان نیست ونکات دیگری ربطی به توانمندیهای او ندارد.
وشاید فعالیت های خارج از برنامه بازیگردرحوزه سیاست وارتباطات؟
بله. این هم هست والبته مهم ترین نکته درهمه موارد. درجریانات اخیر بسیاری ازبازیگران موقعیت های شغلی خود را ازدست دادند. چرا؟به دلیل یک اظهار نظرتبلیغاتی ویا حمایت رسمی ازیک طیف ویا جریان.
به نظرشما این نوع برخوردبا قشری همچون سینماگران چه نتایجی را درآینده برخواهد داشت؟
تا همین جایی هم که پیش آمده اند شکل درستی ندارد. آزادی بیان در کشوری که همواره دم از آن می زند سخت وغیرقابل درک شده است. برخورد با ایجاد محدودیت های شغلی ساده ترین روش وبه زعم من نادرست ترین شگردی است که درپیش گرفته اند. امیدوارم دراین زمینه تجدید نظرگسترده ای اتفاق بیفتد.
شماجزومعدود بازیگرانی هستید که فقط روی مساله بازی در تصویر تمرکز دارید.
بله. به دلیل اینکه من با خودم و مخاطبم صادق هستم ومی دانم که توانایی های من فقط در بازیگری تلویزیون وسینما است.