۱۹۰ نفر از کنشگران مدنی و سیاسی در داخل و خارج از کشور در نامه‌ای به رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) از او خواسته‌اند به رفع ممنوعیت حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی در ایران کمک کند. در این نامه که به امضای فعالین سرشناسی چون شیرین عبادی، نسرین ستوده، پرستو فروهر، محمد نوری‌زاد، محمد ملکی، حشمت طبرزدی و نازنین افشین‌جم و… رسیده، آمده است: “ممانعت جمهوری اسلامی ایران از ورود زنان به استادیوم ها برای تماشای مسابقات فوتبال، که از سال ۱۹۸۲ شروع شده است ما را بر آن داشت تا از شما به عنوان عالیترین مقام فیفا برای رفع این ممنوعیت ناعادلانه کمک بخواهیم.”
دریا صفایی، بانی این کارزار که پیش‌تر هم کمپینی در راستای تلاش برای حضور زنان درورزشگاه‌های والیبال راه‌اندازی کرده بود به “روز” خبر می‌دهد که تعداد امضاها رو به افزایش است. او می‌گوید می‌داند فیفا به سادگی عکس‌العمل نشان نخواهد داد اما با پیگیری و اطلاع‌رسانی می‌توان آنها را به واکنش واداشت. به گفته صفایی شماری از فعالان این کمپین در روز ۳۱ مارس در ورزشگاهی که بازی دوستانه ایران و سوئد برگزار می‌شود حضور پیدا خواهند کرد.
تلاش برای باز کردن در ورزشگاه‌ها به روی زنان سال‌هاست که ادامه دارد. آسیه امینی فعال حقوق زنان پیش‌تر در گفت‌وگو با روز سابقه این تلاش‌ها را اینطور عنوان کرده بود: اولین باری که برای حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی، یک کنش جمعی از طرف فعالان جنبش زنان ساماندهی شد، سال ۱۳۸۴ بود… بعد از جلسه هایی که برخی از فعالان حقوق زنان در این مورد داشتند، کمپینی با عنوان “کمپین روسری سفیدها” به راه افتاد… تصمیم جدی گرفتیم که خواست ورود به استادیوم را عملی کنیم و حتی برخی از ما که بیننده تلویزیونی فوتبال هم نبودیم، همراه با جوان‌ترها به استادیوم رفتیم و همگی جلو دروازه روی زمین نشستیم درحالی که تابلوهایی دستمان بود با این مضمون که “حق ما نیمی از آزادی”.
درخواست از فیفا برای اعمال فشار
“تفکیک جنسیتی و تبعیض بر ضد زنان بر خلاف تعهدات بین المللی و روح وحدت‌بخش ورزش است که لازمه هر «بازی زیبا» است.” امضاکنندگان با این تاکید همچنین این گونه محرومیت‌ها و ممنوعیت‌ها را ناقض مواد اساسنامه فیفا و رویکردهای عملی و اجرایی آن و نیز ناقض قوانین بین‌المللی دانسته‌اند. آنها بر این اساس تاکید کرده‌اند که “هیچکس نباید به صرف جنسیتش از حضور در مسابقات فوتبال یا والیبال در ورزشگاه‌ها محروم شود. هیچکس نباید به جرم درخواست دیدن مسابقه فوتبال یا والیبال در ورزشگاه‌ها بازداشت شود یا مورد ضرب و شتم قرار گیرد.” این بخشی از نامه‌ای است که فعالان مدنی خطاب به رئیس فیفا نوشته‌اند. امضاکنندگان نامه در بخش دیگری مشخصا خواسته‌اند: “بر اساس ماده ۳ اساسنامه خود، عضویت فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی را به حالت تعلیق درآورد یا حداقل، همانند اقدام شایسته فدراسیون جهانی والیبال در سال ۲۰۱۴، ایران را از میزبانی مسابقات بین المللی، که زیر نظر فیفا است، محروم کند و مانع از برگزاری هر گونه برنامه ورزشی سازمان‌یافته از طریق فیفا در ایران شود تا حکومت ایران به این تبعیض جنسیتی بر ضد زنان خاتمه دهد.”
دریا صفایی می‌گوید: هدف ما باز کردن در ورزشگاه‌ها به روی زنان است. او می افزاید: “با توجه به فعالیت در خارج و داخل و فشارهایی اعمال می شوند امیدواریم که چاره دیگری جز گشودن درها برای زنان نباشد، ما می خواهیم همه در کنار هم از نشاط ورزشگاه لذت ببریم. این حق یک زن ایرانی است که آزادانه بلیت تهیه کند و بتواند در ورزشگاه حضور داشته باشید.”
این فعال مدنی در خصوص ساز و کار جمع‌آوری امضا در این کمپین توضیح می‌دهد: “برابری و رفع تبعض علیه زنان حرف بسیاری از کنشگران مدنی است، مرز سیاسی نمی‌شناسد هر دیدگاهی که داشته باشند در یک چیز توافق دارند و آن حقوق شهروندی برابر برای همه ماست. از این رو افراد مختلف از طیف‌های مختلف با این کمپین همراه شدند تا علیه تبعیض قدم بردارند. ما در این کمپین از حقوق ابتدایی انسان سخن گفتیم. این خواسته یک ملی است، برابری زن و مرد.”
به اعتقاد وی این که مسئولان مدام تاکید می‌کنند فرهنگ حضور زنان در ورزشگاه وجود ندارد، “توهین به یک ملت” است: ما همان زنان و مردان ایرانی هستیم که در خارج از کشور در کنار هم در ورزشگاه‌ها حاضر می‌شویم و از شور و نشاط لذت می‌بریم و تیم محبوب‌مان را تشویق می‌کنیم.”
از والیبال تا فوتبال
دریا صفایی می‌گوید حدود یک سال است که به همراه همسرش در زمینه تلاش برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها فعالیت می‌کند: “تابستان سال گذشته (۲۰۱۴) بود که برای مسابقات والیبال به ایتالیا رفتیم. وقتی در آن فضا قرار گرفتم مصمم شدم که تنها کسی نباشم که از شادی ورزشگاه لذت می برم، اگر در خارج از کشور زندگی می‌کنم فراموش نکنم کسانی که در ایران هستند که از این حق طبیعی و بدیهی محرومند. آنجا بود که با توجه به علاقه خودم برای حضور در ورزشگاه‌ها، با همسرم قرار گذاشتیم اگر به ورزشگاه می رویم برای بیان مشکلات زنان در این زمینه باشد.”
این فعال مدنی ادامه می‌دهد: “می‌دانیم تبعیض جنسیتی در هر عرصهای اعمال می شود، اما این را به عنوان نمونه ای از تمام تبعیض‌های جنسیتی انتخاب کردیم تا با آن مبارزه کنیم. مطمئنم که بسیاری از زنان و مردان در داخل و خارج خوشحال می شوند که جهان بداند آنها چطور فکر می‌کنند و خواستار حقوق برابر هستند.”
تلاشی در ادامه تلاشهای گذشته
فدراسیون فوتبال ایران تلاش می‌کند تا میزبانی جام ملت‌های آسیا را برعهده بگیرد و در این راه باید برای استانداردسازی ورزشگاه‌های خود بکوشد. از جمله تلاشهای فدراسیون برای تطابق با قوانین بین‌المللی، مجاز دانستن حضور بانوان خارجی در ورزشگاه‌های ایران است. علی کفاشیان، رییس فدراسیون فوتبال پیش‌تر با اعلام این خبر به خبرگزاری فارس، تاکید کرده بود که هنوز با حضور بانوان ایرانی در ورزشگاه‌ها موافقت نشده است.
دریا صفایی اما معتقد است در صورتی که فشارهای بین‌المللی و تلاشهای فعالان زن ادامه داشته باشد، راهی جز باز کردن در ورزشگاه‌ها به روی زنان باقی نمی‌ماند.
تلاشهای اخیر در راستای فراهم کردن امکان حضور زنان در ورزشگاه‌هاست؛ حقی که فعالان حقوق زنان حدود ۱۰ سال است برای به دست آوردن پافشاری کرده و هزینه داده‌اند، حرکتی که با کمپین روسری سفیدها آغاز شد. در نامه اخیر اما نامی از اعضای این کمپین نیست، صفایی در این مورد توضیح می‌دهد: “من خیلی تمایل دارم با فعالان داخل کشور همکاری کنم،اما به خیلی از این افراد دسترسی پیدا نکردم و یا بعضی‌ها به دلایلی که خودشان می‌دانند فاصله می‌گیرند. من با واسطه با برخی از آنها در تماس هستم اما صحبت مستقیمی نشد.”
او در پاسخ به سوالی در خصوص تماس با اعضای خارج از کشور کمپین روسری‌سفیدها نیز می‌گوید: “متاسفانه از قلم افتاده بودند، انقدر مشغول انجام کارها بودم که نتوانستم با آنها تماس بگیرم. اما در آینده با آنها تماس خواهم گرفت و امیدوارم به انها دسترسی پیدا کنم. هر کسی که در این زمینه زحمت کشیده و چنین تفکری دارد می‌تواند یک مهره بسیار کلیدی برای پیش‌برد اهداف مشترک باشد.”
