با گسترش تحریم های بین المللی و همزمانی آن با افزایش بی سابقه گرانی و تورم، برخی مقامات جمهوری اسلامی مدعی شده اند که “سر تحریم کنندگان را به دیوار خواهند کوبید.” از سوی دیگر برخی هم با اعلام “خشکسالی مالی” از “گرفتاری های خیلی زیاد” کشور خبرداده اند. این در حالیست که عده دیگر نیز با در پیش گرفتن پروژه امیددهی به مردم، از آنها می خواهند در مقابل مشکلات اقتصادی “نق” نزنند و همچنان مقاومت کنند.
در همین ارتباط روز گذشته علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی گفت: “فشارها و تحریم‌هایی که غربی ها معتقدند به خاطر مساله هسته‌یی بر ملت ایران وارد می‌کنند به دلایل دیگری است و این یک دروغ بزرگ است که مساله هسته‌یی باعث ایجاد فشارها شده است.”
او با این توضیح، درباره دلیل اصلی تحریم های جمهوری اسلامی مدعی شد که “واقعیت موضوع این است که آنها به خاطر«سیلی محکمی» که به صورتشان خورده است از ایران بغض دارند.چرا که حرکت ملت ایران باعث شده است که ملتها در عراق و افغانستان بیدار شوند و دیکتاتورهای منطقه در کشورهای مختلف سقوط کنند.”
وی همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود در شهر کرج تاکید کرد که “در حال حاضر با «خشکسالی مالی» مواجهیم و شرایط کنونی کشور مانند سالهای قبل نیست که بتوانیم بودجه‌های برآورد شده مشخص را تامین کنیم.”
پیش از علی لاریجانی روز شنبه ۶ آبان نایب رییس مجلس شورای اسلامی با انتقاد از نزاع قلمی محمود احمدی نژاد و صادق لاریجانی از بی نتیجه بودن تلاش ها برای رفع مشکلات اقتصادی کشور خبرداده و گفت: “واقعاً مردم این نوع برخوردها را نمی‌پسندند؛ شرایط اقتصادی کشور، در موقعیت مناسبی نیست البته تلاش‌هایی انجام می‌شود، اما بعضاً به نتیجه نرسیده و مشکلات اقتصادی زیادی داریم.”
محمدرضا باهنر در ادامه گفت: “مسئولین زحمت می‌کشند اما هنوز گرفتاری‌ها خیلی زیاد است، مسئولان به جای اینکه به این مشکلات توجه و آنان را برطرف کنند، به مسائل حاشیه‌ای می‌پردازند و این موضوعات بیشتر روح و ذهن افکار عمومی را جریحه‌دار می‌کند، یعنی با وجود آنکه آلام و درمان دردی وجود ندارد، گاهی نمک هم روی آن پاشیده می‌شود و این جای تأسف دارد.”
همزمان مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت در دولت محمود احمدی نژاد که اعضای مجلس در تدارک استیضاح وی هستند مدعی شد که “ در سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی «به خود تذکر دهیم» که با سرمایه گذاری بخش خصوصی در اوج تحریم های به قول دشمنان فلج کننده، شاهد سازندگی هستیم که این فعالیت ها به سرعت ادامه دارد.”
او که برای افتتاح یک کارخانه به زرند کرمان سفر کرده بود، بحران اقتصادی جاری در کشور را یک “پیچ” خواند و درباره مقابله با تحریم های بین المللی علیه جمهوری اسلامی اظهار کرد: “ما این پیچ را پشت سر خواهیم گذاشت و باید با مردم و انقلاب همراه باشیم و مانند همیشه سر تحریم کنندگان را به دیوار بزنیم تا صدای آن به گوش جهانیان برسد.”
وی درباره جزییات این موضوع و راهکار های گذشتن از این “پیچ ” توضیح بیشتری ارایه نکرد.
از سوی دیگر مهدی کوچک زاده از حامیان محمود احمدی نژاد در مجلس شورای اسلامی نیز طی اظهاراتی امریکا را به “سگ” تشبیه کرده و گفته: “ملت ایران باید بداند که آمریکا مانند سگی است که اگر بیشتر از آن فرار کنی و در مقابلش کوتاه بیایی بیشتر به دنبالت می‌آید و در صورتی که در مقابلش بایستی و سنگ به طرف آن پرتاب کنی بازگشته و می‌رود.”
این عضو تندروی مجلس با تاکید بر “کوتاه نیامدن” جمهوری اسلامی دربرابر تحریم ها همچنین افزوده: “آمریکا تا زمانی که ما از دین خود دست برنداریم و به بیان دیگر از آنچه که در انقلاب اسلامی به آن تمسک جسته و پیروز شدیم و با تمسک به آن انقلاب اسلامی را به سایر کشورها صادر کردیم دست برنداریم دست از این قبیل اقدامات خود بر نخواهد داشت و این فشارها در زمانهای مختلف به بهانه‌های مختلف صورت می‌گیرد زمانی به دلیل داشتن انرژی هسته‌ای و زمانی به دلایل دیگر.”
نق نزنید، آخ بگویید!
روز یکشنبه ۷ آبان نیز حجت الاسلام کاظم صدیقی امام جمعه موقت تهران طی اظهاراتی در جمع فرماندهان بسیج دانش آموزی سپاه محمدرسول الله با اشاره به مشکلات اقتصادی کشور خواستار تعطیلی برخی مدارس و مراکز عملی شد.
وی گفت: “مدارس و مراکز علمی که دروسشان غیر کاربردی است به چه درد می‌خورد و بهتر است، تعطیل شوند.باید فعالیت‌های علمی کاربردی باشد، مانند موسسه رویان و فعالیت های دانشمندان در انرژی هسته‌ای که غرب را به وحشت انداخته است و آنان خود را به آب و آتش می‌زنند که جلوی آن را بگیرند.”
وی با انتقاد از “برخی نق زدن ها درباره گرانی ها” تاکید کرد که “مومنان با این فراز و نشیب‌ها خط را گم نمی‌کنند. ما باید مقاومت کنیم و اهل سازش نباشیم. پذیرفتن آنچه که دشمن تحمیل می‌کند، مثل خودکشی است.آمریکا اگر بداند ما ضعیف هستیم ما را له می‌کند و ما باید در برابر استکبار قوی باشیم.”
این گفته های کاظم صدیقی و انتقاد وی از “نق زدن ها” درباره گرانی در شرایطی است که روز جمعه 5 آبان، دیگر امام جمعه موقت تهران،آیت الله امامی کاشانی در خطبه های نماز جمعه هفته قبل از مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی خواسته بود “به خاطر خدا” مشکلات را حل کنند.
وی با بیان اینکه “من از مسئولین می خواهم به خاطر خدا مشکلات را حل کنند” راهکار خود در این باره را این گونه تشریح کرد: “همه باید تلاش کنیم تا مردم در مشکل قرارنگیرند و این نیاز به وحدت، همدلی و تبعیت از رهبری دارد.”
پیش از امامی کاشانی،حجت الاسلام احمد خاتمی دیگر امام جمعه منصوب آیت الله خامنه ای در تهران اما از “عادی بودن” شرایط کشور خبرداده و مدعی شده بود که “ بحمدالله در کشور وضع عادی است و بحرانی نیست. مشکلات بوده و هست، اگر دنبال کشور بحران زده هستید به سراغ همان کشورهایی بروید که تحریم کرده‌اند، در تلویزیون می‌بینید که با چه مشکلاتی مواجه هستند و حکام هم عاجز از حل مشکلات هستند. به آمریکا بروید که ببینید بیش از کل جمعیت کشورمان آمریکا فقیر دارند و این آماری است که خودشان می‌دهند در ایران این خبرها نیست، بلکه مشکلات هست با همراهی مسئولان این مشکلات برطرف خواهد شد.”
وی پیش از این در تیرماه سال جاری در یکی از سخنرانی هایش گفته بود: “گرانی‌های زاینده، مایه درد و رنج ماست؛ اما دنیای استکبار اگر شما آخ بگویید خواهد گفت، به اهداف خود رسیده. از این روی، شما آرزوی یک آخ را بر دل دشمن بگذارید و صبوری کنید.”
او اما در اظهارات اخیر خود با توضیح درباره گفته های پیشین اش از مردم خواست “آخ” بگویند و افزود: “یک خبرنگار سهل انگار به دروغ از من گفت که خاتمی می‌گوید در برابر گرانی‌ها آخ هم نگویید دروغ به این بزرگی! مگر می‌شود من چنین چیزی بخواهم ؟ حرف من این است که برخورد دشمن پسند، نداشته باشیم، دشمن آشوب و بلوا می‌خواهد نمی‌گویم رنجش نداشته باشید، این حق شماست، اما دشمنان آشوب و وادار کردن مسئولان برای عقب نشینی از مواضع داشته باشند والا چه کسی می‌گوید آخ نگویید، اما نباید رفتار دشمن شاد کننده داشت.”
در همین حال قائم مقام معاونت سیاسی صدا و سیما نیز طی اظهاراتی تاکید کرد: “دشمن با اعمال تحریم‌های اقتصادی می‌خواهد ایران را در رسیدن به قله‌های پیشرفت باز دارد، اما ملت ایران با توکل به خدا، استفاده از منویات رهبر معظم انقلاب و صبر و عقل در مقابل این تحریم‌ها ایستاده است.”
ایرج سبقتی در تشریح برنامه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی برای مقابله با تحریم ها و گرانی ها هم گفت: “امیدبخشی و مثبت‌نگری، مهمترین وظیفه رسانه ملی است تا با تشویق تولیدکنندگان، صنعتگران و ترغیب آنها به تولید محصولات توطئه‌های اقتصادی دشمنان را خنثی کند.صداوسیما با آگاه‌سازی مردم، آنها را به خرید کالاهای ایرانی تشویق می‌کند تا تحریم‌های غرب بی‌اثر شود.”
بودجه عمومی در فشار
این همه اظهارات مقامات مختلف در جمهوری اسلامی در شرایطی است که چندی پیش محمدرضا باهنر نایب رییس مجلس پس از برگزاری یک جلسه غیرعلنی با رستم قاسمی وزیر نفت محمود احمدی نژاد از درفشار بودن بودجه عمومی کشور خبرداده و اعلام کرده بود که” دولت بودجه عمرانی را کم کرده و۳۰ درصد تقلیل داده و به ۶۰ درصد رسانده و عمده علت آن این است که درآمد این بودجه از درآمدهای نفتی و مالیات های ناشی از این درآمد تامین می شد.”
وی با اعلام کاهش چشمگیر فروش نفت از ۲ میلیون ۳۰۰ هزار بشکه به ۸۰۰ هزار بشکه تاکید کرده بود :“فروش نفتمان در تیرماه و مردادماه حد ود ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود و متوسط فروشمان در ۵ ماه اول سال حدود ۱ میلیون بشکه بود که فروش نفت کاهش یافت بنابراین فروشمان عادی نیست و آن بخشی هم که به فروش می رسد بدلیل محاصره بانکی نمی توانیم به راحتی به پول آن دسترسی داشته باشیم و باید یکسری مسایل را دور بزنیم که در نتیجه هزینه ها افزایش می یابد.”
نایب رییس مجلس با گفتن اینکه “ وضعیت امروز اقتصادی به عوامل متعددی بستگی دارد که ۵۰ درصد آن به متوجه تحریم ها و قطعنامه ها برعلیه ایران است و ۵۰ درصد آن داخلی است” درباره آینده وضعیت تورم گفته بود: “در تیرماه براساس شاخص بانک مرکزی تورم ۹.۲۲ درصد و در مردادماه ۵.۲۳ و الان تورم نقطه به نقطه ۴.۲۷ درصد است که در کنار آن رشد نقدینگی نیز افزایش یافته و اگر همینطور پیش برویم تا پایان سال تورم ۴۰ درصدی خواهیم داشت.”
در همین حال شمس الدین حسینی وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی نیز هفته گذشته با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی از افزایش مالیات برای جبران کسری بودجه خبر داد و اعلام کرد که “ اگر در فروش نفت دچار مشکل شدیم از طریق منابع مالیاتی کشور هزینه‌ها تأمین می شود.”
پیش از این نیز علی عسگری رییس سازمان مالیاتی کشور با اشاره به طرح “اقتصاد مقاومتی” که از سوی رهبر جمهوری اسلامی پس از شدت گرفتن تحریم ها مطرح شده از افزایش مالیات و تامین هزینه ها از این طریق خبرداده بود.
رییس کل سازمان امورمالیاتی کشور در واپسین روز مردادماه سال جاری با اشاره به “افزایش سهم مالیات در تامین هزینه های جاری کشور” تاکید کرده بود که”اتکای منابع درآمدی بودجه دولت به درآمدهای مالیاتی، از اهداف ترسیم شده در رویکرد اقتصاد مقاومتی است.”
در ابتدای اجرای تحریم های نفتی برخی مقامات جمهوری اسلامی در رسانه ها این گونه وانمود کردند که از تحریم ها استقبال می کنند اما مدتی پس از عملی شدن آن در اظهارات خود تجدید نظر کردند و آن را سنگین ترین و شدیدترین تحریم ها علیه جمهوری اسلامی خواندند.
اجرای تحریم نفتی جمهوری اسلامی و پیوند آن با گرانی و تورم و مشکلات اقتصادی وضعیت دشواری را برای اقتصاد کشور رقم زد تا جایی که مجلس و دولت و قوه قضاییه با برگزاری نشست های غیرعلنی و محرمانه برای مقابله با آثار تحریم ها یک ستاد ویژه تشکیل دادند.
با این حال اما با گذشت نزدیک به 4 ماه از تشکیل “ستاد مقابله با مشکلات اقتصادی” توسط مجلس، دولت و قوه قضاییه برای کاهش اثرات تحریم های بین المللی علیه جمهوری اسلامی و رفع تورم و گرانی بی سابقه کالاهای اساسی بحران اقتصادی در کشور همچنان ادامه دارد و به دلیل بالا گرفتن اختلافات میان سه قوه تا کنون هیچ راهکار و توافقی در قالب این ستاد برای حل مشکلات ارائه نشده است.
این در حالی است که با تاکید مقامات جمهوری اسلامی بر سیاست ها و برنامه هسته ای روز 24 مهرماه نیز اعضای اتحادیه اروپا در نشست لوکزامبورگ با تاکید بر نتیجه بخش نبودن مذاکرات بر سر برنامه هسته ای، تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی را تصویب کردند.
به گفته مقامات ارشد اتحادیه اروپا تحریم های تصویب شده جدید که پس ازتصویب و اجرای تحریم نفتی از ۱۱ تیرماه سال جاری، سخت‌ترین تحریم‌های وضع شده است، مراودات مالی بانک‌های اروپا با سیستم بانکی و مالی، تحریم گازی، تحریم صنایع، کشتیرانی و بخش‌های مخابراتی و همچنین تحریم برخی افراد و شرکت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را شامل می‌شود.
