دو رکعت برای سیاست

سروش فرهادیان
سروش فرهادیان

نماز جمعه در ایران همیشه بیش از آنکه عبادی باشد سیاسی بوده؛ دستکم در تهران و بیشتر مواقع درقم اینگونه بوده است.

سیاسی بودن آیین نماز “عبادی – سیاسی” جمعه در ایران، این هفته وپس از اقامه نماز به امامت هاشمی رفسنجانی بیش از پیش به چشم آمد.

چربش شدید وجه سیاسی نمازجمعه این هفته تهران الزاما نه به دلیل مواضعی بود که هاشمی رفسنجانی به عنوان خطیب جمعه موقت تهران مطرح کرد  یا مردم انتظار داشتند ازاو بشنوند بلکه شاید بتوان آن را بیشتر و پیشتر به حساب تفاوت در جنس شرکت کنندگان دراین نماز و اتفاق هایی گذاشت که برای مردم افتاد؛ مردمی که گمان می کردند در پناه شرکت در ثابت ترین، منظم ترین، پرتکرار ترین و همه گیر ترین آیین جمهوری اسلامی  می توانند صدای اعتراض خود را از تریبونی متفاوت و فرصتی امن  به گوش حاکمیت برسانند.

از سوی دیگربر چربش وجه سیاسی نماز جمعه این هفته تهران بر وجه عبادی آن این دلیل را هم بایداضافه کرد که افرادی که به صورت سنتی پای ثابت این آیین وبیشترموافقان نتیجه اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری دهم هستند- دستکم  از شعارهای همیشه گیشان در چند هفته گذشته این گونه استنباط می شود- برای آنکه بتوانند  خود را به صحن اصلی و سقف دار محل اقامه نماز جمعه برسانند و به خطیب جمعه نزدیک تر باشند و چهره به چهره  صحبت های او را بشنوند و احیانا عکس العمل مناسب با مواضع احتمالی او را نشان دهند باید بسیار زودتر از همیشه  به محل نماز جمعه می آمدند.

حضور در صحن اصلی و سقف دار محل اقامه نماز جمعه  برای این گروه هم قطعا به دلایل سیاسی – تبلیغی بوده و گرنه  از بعد عبادتی تفاوتی ندارد که در صحن اصلی  باشی که دوربین های تلویزیونی بر آن مسلط هستند یا درخیابان های اطراف نمازت را بخوانی.

اضافه بر این ها رسیدن شمیم چشم سوز گاز اشک آور شلیک شده  به سمت شرکت کنندگان در نماز جمعه این هفته که به آنان مجال حضور در صحن اصلی داده نشده بود وانتشار این گاز  به صحن اصلی - البته توسط باد - وسوزش خفیف چشم نمازگزاران هم دلیلی بر غلبه شدید وجه سیاسی نماز جمعه این هفته بر وجه عبادی آن است.قطعا شلیک گاز اشک آور به سوی مردم  جزیی از یک آیین عبادی نیست اما تقریبا بخش جدایی ناپذیر اعتراض های سیاسی مردم به حاکمیت در کشورهایی نظیر ایران است.

البته غیبت چند هفته ای هاشمی رفسنجانی برای اقامه نماز جمعه تهران  و سکوت خبری او پس از اعلام نتایج انتخابات و حضور کاندیداها و چهره دهای شاخص معترض به نتیجه انتخابات – چهره هایی که هنوز  در بیرون از زندان هستند - هم بر افزایش بارسیاسی نماز جمعه این هفته تهران بی تاثیرنبوده است.

به هر حال دو رکعت نمازجمعه 26 تیرماه 1388 به امامت هاشمی رفسنجانی خوانده شد.دو رکعتی که حتی بدون لحاظ کردن مواضع و مطالب بیان شده از سوی او دردو خطبه نماز از سیاسی ترین  نماز های جمعه بوده است.

 دو رکعتی که در واقع برای سیاست اقامه شد.