همزمان با رئیس دولت که بار دیگر از امکان پذیری یافتن راه حل نهایی بحران هسته ای تا ۳۰ تیرماه سخن گفته، وزیر خارجه نیز به یک خبرگزاری بریتانیایی گفته است از تندروها در ایران هراسی ندارد. در همین حال فایلی صوتی منتسب به دست راست جواد ظریف در مذاکرات هسته ای منتشر شده که از سوی سایت های تندرو به عنوانی نشانه ای از اختلافات میان وی و حسن روحانی معرفی شده است.
حسن روحانی در جریان سفرش به استان سیستان و بلوچستان یک بار دیگر ابراز امیدواری کرد که مذاکرات هسته ای با قدرت های جهانی هر چه زود تر به نتیجه برسد تا اقتصاد کشور بتواند از زیر بار تحریم های کمر شکن رها شود. رئیس دولت یازدهم شامگاه سه شنبه در جلسه توسعه و سرمایه گذاران پهناورترین و احتمالا محروم ترین استان کشور گفته است: “امروز همگان معتقدند که دستیابی به توافق نهایی در همین مدت شش ماه امکان پذیر است.”
اشاره وی از “شش ماه” حد فاصل بین آغاز و پایان توافق موقت ژنو است که سوم آذر امضا و ۳۰ دیماه اجرای آن آغاز شد. تهران و کشورهای ۱+۵ در بازه زمانی مذاکرات برای یافتن “راه حل جامع” بحران هسته ای نظام را آغاز کرده اند، سه دور از این مذاکرات در فضایی امیدوار کننده در شهر وین انجام شده است و دور چهارم نیز در ماه اردیبهشت برگزار خواهد شد. دیپلمات های جمهوری اسلامی و ایالات متحده هر دو پس از پایان دور سوم مذاکرات ابراز خوش بینی کردند که در گفتگوهای بعدی نگارش پیش نویس توافق نامه نهایی آغاز شود.
این روند حسن روحانی را امیدوار کرده است که تا پایان تیرماه کار یکسره شده باشد. او می گوید: “البته مسائل سختی پیش روی ما قرار دارد، اما بحمدالله پیشرفت هایی صورت گرفته و اگر با همین روند ادامه پیدا کند، می توان ظرف مدت شش ماه به توافق نهایی رسید.”
هنوز به درستی روشن نیست که در یک توافق جامع، آیا ایالات متحده با برداشته شدن تمامی تحریم های سختی که از سال ۹۰ بر اقتصاد ایران تحمیل شده موافقت خواهد کرد یا نه، اما روحانی انتظار خود را از چنین توافقی اینگونه بیان می کند : “این به معنای رفع همه تحریم ها و ایجاد مناسبات پولی و مالی با دنیا خواهد بود.”
تحریم های بین المللی مجازاتی بود علیه بلندپروازی های هسته ای جمهوری اسلامی، که باعث کاهش صادرات نفت ایران از ۲.۳ میلیون بشکه در روز به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در آخرین روزهای دولت محمود احمدی نژاد شد. کاهش چشمگیر فروش طلای سیاه به عنوان اصلی ترین منابع درآمدی و ارزی اقتصاد کشور، موجب سقوط آزاد ارزش ریال شد. در کنار این ها سو مدیریت دولت پیشین باعث رشد منفی اقتصاد و همچنین رسیدن تورم رسمی به حدود ۴۰ درصد شد. با این حال حسن روحانی که در انتخابات خرداد گذشته از “کلیدی” سخن گفته بود که در های اقتصاد را باز خواهد کرد در استان سیستان و بلوچستان می گوید: “بنده کاملاً به آینده امیدوارم و می دانم کشور در حال تحولی بزرگ در ماه ها و سال های آینده خواهد بود.”
حسن روحانی البته تصمیم گیرنده اصلی درباره پرونده هسته ای و انعطاف در برابر غرب نیست. اما از خوش اقبالی او آیت الله خامنه ای که از او به عنوان سکاندار برنامه اتمی نظام یاد می شود، در ماه های اخیر به گونه ای سخن گفته است که می شود اشتیاق او برای پایان بحران هسته ای و به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته ای را استنباط کرد.
برای نمونه هفته پیش رهبر جمهوری اسلامی به طور تلویحی انزوای اقتصادی و سیاسی بین المللی جمهوری اسلامی پس از آغاز تحریم های همه جانبه جامعه جهانی را پذیرفت و در روز “ملی فن آوری هسته ای” گفت: “موافقت با این مذاکرات برای شکستن فضای خصمانه جبهه استکبار بر ضد ایران بود”.
ولی فقیه که همزمان با برگزاری دور سوم مذاکرات سخنرانی می کرد بار دیگر و با این جملات حمایت از گفتگوهای نمایندگان دولت با نمایندگان گروه ۱+۵ را اعلام کرد: “این مذاکرات باید ادامه یابد.”
شاید این حمایت ها است که وزیر خارجه دولت روحانی را نیز مجاب کرده تا در گفتگو با خبرگزاری رویترز بگوید از تندروهای مخالف مذاکرات هسته ای نمی ترسد. رویترز مدت ها است در تهران دفتر ندارد و از دوبی خبرهای تهران را پوشش می دهد، از همین رو خبرنگار رویترز سفر جواد ظریف به امارات متحده را غنیمت شمرده و با او مصاحبه کرده است.
به باور رئیس دستگاه دیپلماسی برخی هم در ایران هیچگاه از عملکرد او و گروه مذاکره کننده راضی نخواهند شد اما گفته این موضوع جای نگرانی ندارد چرا که ایران “دارای یک جامعه متکثر است.
مهمترین منتقدان مذاکرات هسته ای در ماه های اخیر روزنامه کیهان، نمایندگان عضو جبهه پایداری و سایت نزدیک به آن یعنی رجا نیوز، نزدیکان احمدی نژاد و رسانه های متعلق به آن ها همچون وطن امروز بوده اند. گرچه در یک مورد فرمانده سپاه گفته بود که این نهاد قدرتمند نظامی با “بغض” سکوت می کند اما تاکنون تقریبا هیچ حمله جدی از سوی سپاه علیه مذاکرات هسته ای مطرح نشده است. حتی کسانی چون حسین صفار هرندی – مشاور فرهنگی فرمانده سپاه- و سردار مسعود جزایری – مسئول تبلیغات ستاد کل نیروهای مسلح – آشکارا از این مذاکرات دفاع کرده اند.
با این حال سایت های مخالف اصولگرا همچون فرهنگ نیوز به تازگی کوشش کرده اند با انتشار فایل صوتی منتسب به عباس عراقچی، دست راست ظریف در مذاکرات هسته ای از اختلافات میان وی و حسن روحانی سخن به میان آورند. در این نوار عراقچی می گوید ایالات متحده به صورت رسمی “حق غنی سازی” جمهوری اسلامی را نپذیرفته چرا که به گفته مقامات این کشور حتی برای “نزدیک ترین متحد خود” نیز چنین حقی را نپذیرفته اند. وی همچنین گفته اگر حسن روحانی در نامه به رهبری از پذیرش حق غنی سازی جمهوری اسلامی حرف زده “اشتباه” کرده است.
گفتنی است رئیس دولت یازدهم در نامه ای که صبح سوم آذر خطاب به آیت الله خامنه ای نوشت حرفی از پذیرش “حق غنی سازی” نزده و صرفا گفته بود: “دستاوردهای قطعی این توافق اولیه، به رسمیت شناخته‌شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است.”
عراقچی دیروز در گفتگو با خبرگزاری فارس به طور تلویحی مفاد این فایل را پذیرفته اما با ابراز تعجب از پخش ناقص و تحریف شده‌ی سخنانش در یک جلسه خصوصی، گفته است: “نگرانم که اینطور بازی با منافع ملی تا کجا می‌خواهد پیش برود.”
