حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان، که از روضه خوان های مراسم بیت آیت الله خامنه ای است، در گفتگو با خبرگزاری فارس تاکید کرد: “ارشاد هیچگاه در خط مقدم انقلاب اسلامی فعال نبوده و بیشتر اداره‌کننده بخش‌های فرهنگی بوده که در خطوط میانی عمل می‌کردند یا حتی در سطوحی عمل می‌کردند که عقب‌تر از اصل انقلاب اسلامی بوده است.” او اضافه کرد: “وزارت ارشاد وقتی می‌تواند برای خود و نظام افتخارآفرین باشد که در خط مقدم مقاومت و جبهه فرهنگ انقلاب اسلامی در نزاع با استکبار عمل کند و این وضعیت، وضعیت همیشگی ارشاد بوده است البته با یک تغییراتی در دولت‌های مختلف ارشاد عمل کرده است اما بعید می‌دانم اساساً نیروهای انقلابی انتظار زیادی از وزارت ارشاد داشته باشند چون این وزارتخانه تأمین‌کننده نیازهای بخش‌های فرهنگی در جامعه است و معمولاً هیچ‌وقت در خط مقدم انقلاب دیده نشده است.”
به نظر می رسد که پس از موفقیت در استیضاح و برکناری وزیر علوم، حملات راستگرایان به وزارت ارشاد تشدید شده باشد. گرچه نارضایتی هواداران آیت الله خامنه ای از عملکرد وزارت ارشاد دولت روحانی، چیز جدیدی نیست، لیکن فشارها به این وزارتخانه پس از سخنان چند ماه پیش رهبر جمهوری اسلامی درباره نگرانی از وضعیت فرهنگی تشدید شد.
در اسفند ماه سال گذشته، سیدعلی خامنه ای در دیدار با اعضای مجلس خبرگان گفته بود: “ما حتماً در مسئله فرهنگ[باید توجه کنیم]، دولت محترم هم باید توجه کند، دیگران هم توجه کنند. بنده هم در این نگرانی با شما سهیم هستم و امیدوارم که مسئولین فرهنگی توجه داشته باشند که چه میکنند. با مسائل فرهنگی شوخی نمی‌شود کرد، بی‌ملاحظگی نمی‌شود کرد؛ اگر چنانچه یک رخنه فرهنگی به‌وجود آمد، مثل رخنه‌های اقتصادی نیست که بشود [آن را] جمع کرد، پول جمع کرد یا سبد کالا داد یا یارانه نقدی داد؛ این‌جوری نیست، به این آسانی دیگر قابل ترمیم نخواهد بود، مشکلات زیادی دارد.” او چند روز بعد و در سخنرانی سالیانه اش در مشهد نیز تکرار کرد: “مسئولان فرهنگی، باید مراقب رخنه‌ی فرهنگی باشند؛ رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند. نمی‌خواهیم بگوییم همه‌ی آسیب‌های فرهنگی کار بیگانگان است؛ نه، خود ما هم مقصّریم؛ مسئولان مختلف، مسئولان فرهنگی، مسئولان غیر فرهنگی، کم‌کاری‌ها، غلط‌کاری‌ها، اینها تأثیر داشته؛ ما همه را به گردن دشمن نمی‌اندازیم؛ امّا حضور دشمن را هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی نمی‌توانیم فراموش کنیم.”
پس از آن، انتقادات از عملکرد وزارت ارشاد، به سخنان سیدعلی خامنه ای مستند شده و گفته می شد که رهبر جمهوری اسلامی نیز از وضعیت فرهنگی راضی نیست.
برای نمونه، خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران در گفتگویی با عنوان “بررسی نگرانی رهبر انقلاب” که بلافاصله پس از ابراز نگرانی خامنه ای منتشر شد، از قول حجت‌الاسلام احمد سالک رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نوشته بود: “بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم که حدود ۷ ماه است روزنامه‌های بهار، آسمان و قانون به ارزش‌های اساسی و ضرورت‌های بنیادین دین اسلام توهین کردند؛ این روزنامه‌ها مقام امیرالمومنین را زیر سوال بردند به قرآن توهین کردند و قصاص را مورد هجمه قرار دادند. از طرف دیگر هم به اصطلاح افراد گفتمانی‌شان مانند حجاریان و رضوی‌فقیه ارزش‌های مسلم و ثابت جامعه را مورد هجمه قرار می‌دهد حال چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم مقام معظم رهبری از وضعیت فرهنگی کشور ابراز نگرانی نکنند.” او معتقد بود: “با ابراز تاسف باید بگوییم برخی اقدامات دولت، نه تنها فرهنگی نیست بلکه ضدفرهنگی هم هست.”
با گذشت زمان، فشار بر وزارت ارشاد افزایش یافت و اکنون پس از استیضاح وزیر علوم، گفته می شود که تلاش برای استیضاح وزیر ارشاد آغاز شده است.
روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان “جنتی تازه‌‌ترین گزینه موجود برای استیضاح” که دیروز منتشر شد، نوشت: “در این روزها «استیضاح» شده است دم دستی‌ترین ابزار نظارتی یک اقلیت تندرو در مجلس. ابزاری که با استفاده تقریبا موفق 10 روز پیش‌شان به دهان‌شان مزه کرده است و حالا ابزار محبوبی برای آنان شده است. دولت یک سال بیشتر ندارد اما رفتار بخشی از مجلس با آن به هیچ عنوان شبیه به رفتار با یک دولت یک ساله نیست. «ماه عسل» که هیچ این روزها عده‌یی هستند که حتی چشم دیدن یک رابطه عادی میان مجلس و دولت را هم ندارند. عرق استیضاح قبلی خشک نشده برنامه‌ریزی کرده‌اند.”
این روزنامه با اشاره به اینکه چند وزیر دیگر دولت در آستانه استیضاح قرار دارند، اضافه کرد: “جدیدترین و جدی‌ترین پروژه «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد است. وزیری که اوضاعش به حد زیادی شبیه رضا فرجی دانا است. همچون فرجی‌دانا که افراد حوزه کاری‌اش به شدت از عملکرد او راضی بودند و مجلس ناراضی، این‌بار هم شرایط مشابه است. این‌بار هم هنرمندان و نویسندگان از عملکرد وزارت ارشاد راضی هستند و بخشی از نمایندگان ناراضی.”
البته نارضایتی راستگرایان از عملکرد وزیر ارشاد، زمینه های متنوعی را شامل می شود. چندی پیش سایت رجانیوز، وابسته به گروه پایداری طی گزارشی با عنوان “ادامه پالس‌های مثبت وزیر ارشاد به جریان فرهنگی مسئله‌دار” نوشته بود: “ ابتدا کتابی در تکریم «اسماعیل خوئی» شاعر ضددین و فراری به بازار عرضه شد و سپس چند کتاب از «رضا براهنی» نویسنده ضدانقلاب مجوز نشر دریافت کرد. در ادامه همین مسیر اما حالا جناب وزیر فرهنگ برای دادن پالس مثبت به جریان ضدانقلاب و شبه‌روشنفکران غرب‌زده به همراه «محمدرضا شجریان» در همایشی حضور پیدا کرده است. ” این سایت اضافه کرده بود: “محمدرضا شجریان یکی از فعال‌ترین هنرمندان در جریان فتنه ۸۸ بود و پیش و پس از انتخابات ۸۸ تا به امروز همواره به همراهی با جریانات ضدانقلاب خارج‌نشین و حضور در شبکه‌های ماهواره‌ای پرداخته است.”
سایت یالثارات، وابسته به انصار حزب الله نیز در گزارشی با عنوان “درباره اتفاقات تاسف‌بار در حوزه معاونت هنری وزارت‌ارشاد “ نوشت: “ فضای حاکم بر تئاتر کشور به لطف توجه و تمرکز اکثر رسانه های به عرصه سینما، جو و اتمسفر کاملا یَله و آزادی دارد! از طرفی نیز چون تماشاگران تئاتر معمولا افراد خاص! هستند ونه آحاد و طیف‌های مختلف مردمی، معمولا تا کارد به استخوان نرسد و یا بوی خرابکاری در آسمان منتشر نگردد؛ کسی به فکر و سراغ آن نمی رود! این مدعا شاهد مثالهای فراوانی دارد که به عنوان مثال می‌توان به برخی سروصداهای ایجاد شده به جهت روی صحنه رفتن برخی نمایش‌های سرشار از متلک های جنسی، تظاهر به فسق و فجور (البته به منظور برقراری ارتباط حسی بین تماشاگر و نمایش!) و لجن پراکنی به ارزش ها و نظام؛ اشاره کرد.”
این سایت در گزارشی دیگر که از “زمینه‌سازی برای نشر تفکرات نویسندگان ضدانقلاب” منتشر کرد، نوشت: “واقعیت این است که اگر قرار باشد اوضاع واقعی این روزهای معاونت هنری وزارتخانه فخیمه فرهنگ و ارشاد اسلامی را در سطور و جملات بیان کنیم؛ نفس و مخاطب که هیچ؛ قلم و صفحه نیز نفسشان به شماره می افتد! از ابتدای سال جاری تا کنون وزارت ارشاد برای کتاب‌های مسئله‌داری همچون «جامعه شناسی ایران» (حمیدرضا جلائی پور)، «ایران در گذر روزگاران» (مسعود لقمان) و «چرا ملت‌ها شکست می‌خورند» (ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور) رمان «دوازدهم» نوشته علی مؤذنی، «به رسم حقیقت و زیبایی»، درباره شعر و زندگی «اسماعیل خویی»، چهار کتاب ممنوع‌النشر رضا براهنی با نامهای «قصه‌نویسی براهنی»، «تاریخ مذکر»، رمان «آواز کشتگان» و همچنین رمان «چاه به چاه» که به لطف تغافل، تساهل و تسامح بی حد و اندازه وزارت ارشاد مجوز چاپ و انتشار گرفته اند جزو تازه ترین اقدامات خلاف قانون و ضد انقلاب نوازانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «دولت تدبیر و امید» است!”
مهمترین نگرانی راستگرایان بازگشت فضای فرهنگی دوران اصلاحات است. مرتضی نبوی، از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام بعد از برکناری وزیر علوم در گفتگو با خبرگزاری فارس، درباره وزارت ارشاد گفت: “انتقادهای من همان انتقادهای مقام معظم رهبری به فرهنگ است و مسائل امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور همان مسائل جریان اصلاحات است و یک رهاشدگی در آن مشهود است.” چندی پیش آیت‌الله موحدی کرمانی، امام جمعه موقت تهران نیز گفته بود: “به وزارت ارشاد، علوم و رسانه‌ها هشدار می‌دهم مبادا نظام ما به انحطاط اخلاقی و فرهنگی زمان اصلاحات بازگردد؛ مراقب باشید. مبادا اباحه‌گری در رسانه‌ها ترویج شود و دولت تماشاگر باشد؛ مبادا مبانی دینی در رسانه‌‌هایی که از بیت‌المال تغذیه می‌شود زیر سئوال برود.”
نارضایتی راستگرایان از وضعیت فرهنگی در حالی است، که وزارت ارشاد سهم کوچکی از مدیریت فرهنگی کشور را بر عهده دارد. چندی پیش وزیر ارشاد در دفاع از عملکرد فرهنگی خود، یادآوری کرده بود که از کل بودجه فرهنگی کشور، تنها 23 درصد آن در اختیار وزارت ارشاد است و بقیه بودجه ها در جاهایی دیگر همچون حوزه علمیه، صدا و سیما، سپاه پاسداران و شهرداری ها، هزینه می شود. او تاکید داشت: “بالاخره آنها نیز در حوزه فرهنگ سهم دارند. فرقی نمی‌کند، درنقاط مثبت سهم دارند و اگر هم نابسامانی فرهنگی باشد در نقاط منفی نیز سهیم هستند.”
پس از آن بود که سایت انصاف نیوز، نزدیک به هواداران دولت پیشنهاد کرد که همه بودجه های فرهنگی در اختیار وزارت ارشاد قرار گیرد. این سایت نوشته بود: “پس از اعلام دغدغه ی فرهنگی رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت، با توجه به تعدد بسیار دستگاه های متولی حوزه ی فرهنگ، پیشنهاد می شود که بودجه ی فرهنگی در وزارت ارشاد تجمیع شود تا این وزارتخانه پس از این یگانه پاسخگوی این حوزه باشد.” البته این پیشنهاد به عنوان طنز هم مورد توجه قرار نگرفت.
