بیست و سوم مرداد، قتل یک کارگر حمل آهن‌آلات ساختمانی به دست پیمانکاران شهرداری تهران یک ماهه شد و در همین فاصله یک درگیری خونین دیگر بین شهروندان و ماموران شهرداری درگرفت اما شهرداری تهران نه تنها خود را از چنین حوادثی مبرا دانسته بلکه برخلاف وعده‌های شورا و شهرداری، هیچ کمکی به خانواده مقتول نشده است. پیمانکار بازداشت شده هم با قرار وثیقه آزاد شده و پیش از صدور حکم برای این پرونده، معاون رییس قوه قضاییه از برائت شهرداری تهران خبر داده است. همچنین احمد دنیامالی، عضو اصلاح‌طلب شورا که از مدافعان قالیباف است به تازگی عنوان کرده اگر شهرداری قرار باشد بابت این مسائل از مردم عذرخواهی کند، از صبح تا شب باید عذرخواهی کند.
بی توجهی صدا و سیما و شهرداری
خبرگزاری آنا به سراغ خانواده علی چراغی، راننده وانت حمل آهن‌آلات ساختمانی رفته و از زبان آنها نوشته که هیچ کدام از وعده‌های داده شده به آنها عملی نشده و از صحبت با مسوولان هم تنها وعده و وعید نصیبشان شده شده است؛ مسوولانی که حتی توقع دارند خانواده از واژه پنجه بوکس استفاده نکنند و یا اینکه نگویند درگیری منجر به مرگ توسط ماموران شهرداری صورت گرفته است.
به گفته برادر علی چراغی، خبرنگاران صدا و سیما هنگامی که او در بیمارستان بستری بود از ماجرا باخبر شده و از وضعیت او گزارش تهیه کردند اما تا زمان مرگش و پرداختن رسانه‌های خارج کشور به این موضوع، آن را پوشش ندادند: “ می‌خواهم بدانم آیا جان برادر من که مسلمان بود و در کشورش زحمت می‌کشید به اندازه مرگ آن نوجوان سیاهپوستی که در آمریکا کشته شد و یک هفته تلویزیون در مورد او خبر پخش می‌کرد ارزش نداشت؟”
او همچنین عنوان کرده که “مسئول حقوقی شهرداری منطقه ۴، ناحیه۱۴، در طول یک هفته‌ای که برادرم در بیمارستان بود هیچ اقدامی نکرد و هر روز با بهانه‌ای مرا از سر خودش باز می‌کرد”.
همسر علی چراغی هم با اشاره به اینکه طرف قراردادهای پیمانکار شهرداری از او ۱۵۰ هزار تومان رشوه می‌خواسته‌اند و به دلیل امتناع او را مورد ضرب و جرح قرار داده‌اند، گفته است: “اعضای شورای شهر و معاون خدمات شهری شهرداری فقط همان روزهای اول به دیدار ما آمدند و از ما دلجویی کردند و گفتند همه مخارج را پرداخت می‌کنند اما با گذشت روز‌ها از این واقعه هیچ اقدامی از سوی آنان صورت نگرفته و حتی جواب تلفن ما را هم نمی‌دهند. مخارج به کنار، جواب دختر کوچکم یا پسر دوازده ساله‌ام که می‌خواهد درسش را رها کرده و کار کند یا دختری که چند ترم از تحصیلش در دانشگاه آزاد می‌گذرد و شهریه‌اش مانده را چطور بدهم؟”
به گفته او کوچکترین کمک مالی به این خانواده نیازمند نشده و معاون خدمات شهری شهرداری نه تنها عذرخواهی نکرده بلکه در مصاحبه‌هایش گفته از واژه پنجه بوکس استفاده نکنید: “وقتی حتی کلانتری هم در برگه شهودیت حادثه به پنجه بوکس اشاره کرده است چطور این مسئول استفاده از این کلمه را برای ما منع می‌کند؟”
خانواده چراغی می‌گویند که معاون شهردار از آن روز به بعد دیگر جواب تلفن آنها را نمی‌دهد.
حکم برائت دستگاه قضایی؟
روز یکشنبه، رییس دادگستری استان تهران از تحت تعقیب قرار گرفتن پیمانکار شهرداری در پرونده قتل علی چراغی خبر داد و گفت که این پرونده در دادسرا تشکیل شده و پیمانکار به خاطر قصور تحت تعقیب قرار گرفته است. هنوز از جزئیات این پرونده خبری منتشر نشده اما هفته گذشته، معاون و سخنگوی قوه‌قضاییه عنوان کرد که شهرداری تهران قاتل علی چراغی نیست. غلامحسین محسنی اژ‌ه‌ای گفته بود ضاربین این کارگر شناسایی و در این خصوص سه نفر بازداشت شده‌اند و تحقیقات همچنان ادامه دارد.
این اظهارنظر با اعتراض خانواده چراغی مواجه شد و برادر علی چراغی عنوان کرد: “مگر نه اینکه مقامات قضایی طبق قانون نباید تا زمان اتمام مرحله بازپرسی از هرگونه اظهار نظری که می‌تواند بر روند رسیدگی عادلانه به پرونده تاثیربگذارد خوداری کنند؟ اگر چنین تاکیدی در قانون وجود دارد پس چرا در شرایطی که هنوز پرونده در مرحله بازپرسی است آشکار و صریح متهم ردیف اول را بی‌تقصیر اعلام می‌کنند؟”
پیش از این، خلیل بهرامیان، حقوقدان و وکیل دادگستری در گفت‌وگو با روز توضیح داد بود که این عمل چه از سوی ماموران شهرداری و چه نیروهای پیمانکار طرف قرارداد با شهرداری صورت گرفته باشد، شهرداری تهران مسئول است.
او همچنین تاکید کرده بود که ماموران حق هیچ‌گونه برخورد و یا توقیف اموال را ندارند و باید به تذکر دادن اکتفا کنند: “این ها سوء استفاده‌ای است که امکانش را دستورات شفاهی شهرداری به مامورانش فراهم کرده و عده‌ای هم برای اینکه پورسانتی بگیرند و سبیلی چرب کنند این برخوردها را انجام می‌دهند.”
محمد اولیایی‌فرد، حقوقدان نیز در یادداشتی که برای روزآنلاین نوشت شهرداری تهران را در این قتل “سهیم” دانست و تاکید کرد: “از انجا که موضوع جلوگیری از سد معبر از موضوعات غیر خدماتی و در واقع انتظامی و حاکمیتی در برابر شهروندان است بنابراین شهرداری نمی‌تواند مسئولیت به این مهمی را به افراد عادی بسپارد زیرا که امور حاکمیتی و انتظامی در برخورد با متخلفان تنها باید از طریق مراجع قضایی و عوامل نیروی انتظامی اجرا شود. همچنین کارکنان هر سازمانی ممکن است استخدام رسمی، قرار دادی یا پیمانی باشند که مسئولیت افعال آنان بر عهده همان سازمان است اما گاهی یک سازمان می تواند بخشی از فعالیت خود را به پیمانکار واگذار کند که در چنین صورت سازمان واگذارکننده همچنان مسئول خساراتی است که بر اثر فعل پیمانکار به شخص ثالث وارد می‌شود.”
ناصر زرافشان، حقوقدان و وکیل دادگستری هم با استناد به مواد قانونی توضیح داده که شهرداری تهران در مقام کارفرما دارای مسئولیت حقوقی و کیفری است، چرا که شهرداری به واسطه پیمانکار اعمال مدیریت می‌کند.
شهرداری مقصر است یا نه؟
مدافعان و حامیان شهرداری تهران در حادثه منجر به مرگ یک شهروند کم تعداد نیستند. علاوه بر رسانه‌های متعلق و منتسب به شهرداری تهران، برخی مقامات هم شهرداری را در این ماجرا سهیم و دخیل ندانسته‌اند.
از جمله قاضی محمد شهریاری، سرپرست دادسرای ویژه قتل تاکید کرده که “هیچ ارتباطی بین این موضوع با شهردار یا شهرداری وجود ندارد؛ بنابراین بهره‌برداری سیاسی از این پرونده کار درستی نیست.” چرا که درگیری کارگران پیمانکار خصوصی طرف قرارداد شهرداری با مقتول صرفا سر منافع کاری‌شان بوده و حتی خود پیمانکار هم در این ماجرا نقشی نداشته است.
حسین طلا، دبیر مجمع نمایندگان استان تهران هم از بررسی‌هایی خبر داده که با استناد به آن، “موضوع به شهرداری بر نمی‌گردد؛ به ویژه اینکه در قرارداد شهرداری با شرکت‌های پیمانکاری آمده که هر مساله‌ای پیش بیاید مسئولیت با آن شرکت است.”
او همچنین ادعا کرده بود که “در یک هفته‌ای که این فرد بستری بوده در مورد انتقال او به بیمارستان نورافشار و پرداخت مبالغی مساعدت لازم را داشته و به هر چهار فرزند یتیم این فرد و همسرش هم کمک‌های لازم را خواهد داشت.”
از میان اعضای شورای شهر تهران هم، احمد دنیامالی، عضو اصلاح‌طلب و از حامیان قدیمی قالیباف گفته است: “در درگیری یک آدم فرد دیگری را کشته! چه ربطی به شهرداری دارد؟” او لزوم عذرخواهی شهرداری در مورد این حادثه را هم رد کرده است: “برای چی باید عذرخواهی کند؟ وقتی پیمانکار شهرداری با یک آدمی درگیر شده. چه ارتباطی با عموم مردم دارد؟”
به اعتقاد او، “اگر قرار باشد شهرداری و شورا برای این جور مشکلات از مردم عذرخواهی کنند، هر روز صبح که از خواب بیدار می‌‌شویم باید بیایم از ملت عزیز و شهروندان خوب‌مان عذرخواهی کنیم، چون مشکلات پایتخت زیاد است.”
هرچند احمد مسجدجامعی، رییس سابق شورا گفته که نقش شهرداری تهران در این قتل قابل کتمان نیست.
عکس‌ها: ایلنا
