۲۵ سال از مرگ آیت الله خمینی می گذرد، ولی چشمانش هر روزه بر ۷۶ میلیون ایرانی که در تنها کشور دین سالار جهان زندگی می کنند دوخته شده. ابوالهول انقلاب اسلامی، روح الله خمینی، طی ۳۵ سال گذشته در سراسر کشور به اشکال مختلف غول آسا ظاهر شده.
تلویزیون دولتی تصاویری را از زمان حکومت او به نمایش می گذارد و سپس خیابان های پایتخت را نشان می دهد که در زمان تشییع جنازه وی از جمعیت اشباع شده. امروز خمینی همچنان یک نماد فراموش نشدنی در حکومت اسلامی محسوب می شود و اصول مذهبی ای که اساس نظام سیاسی این کشور را در زمان بهار ایرانی سال ۱۹۷۹ تشکیل دادند همچنان دست نخورده باقی مانده اند.
با این حال، ایران طی سال های اخیر درحال تجربه تحولات کوچکی است که از نظر بسیاری، کلید ادامه داستان است. و آن تحولی است که در افکار بخش بزرگی از جامعه روی داده؛ آنها در به قدرت رسیدن حسن روحانی و در شبکه های اجتماعی راهی به سوی آزادی و نزدیک شدن به دیگر کشورهای جهان را یافته اند. این مسأله، علی رغم ممنوع بودن شبکه های اجتماعی در ایران بسیار نیز تناقض آمیز به نظر می رسد، چرا که اکثر اعضای دولت و حکومت در فیس بوک و توئیتر دارای حساب کاربری هستند و از آنها به صورت آشکار برای انجام ارتباطات خود استفاده می کنند.
هومن خوش اندیش، خبرنگار خبرگزاری ایسنا، به ال موندو گفت که دولت روحانی تعادل را حفظ می کند تا برنامه سیاسی خود، ازجمله دسترسی آزاد شهروندان به شبکه های اجتماعی را، به مقصد برساند و به همین دلیل با مخالفت روحانیون و نیروهای محافظه کار مجلس روبرو شده است.
اینها همان کسانی هستند که به شدت از نزدیک شدن او به ایالات متحده به انتقاد پرداخته اند. در ایران کنونی دو جریان وجود دارد که کاملاً نقطه مقابل یکدیگرند. اکنون تمایلات برای انجام گشایش و برقراری آزادی بیش از هر زمان دیگری احساس می شود و مردم کم کم ترس خود را در ابراز خواسته هایشان کنار می گذارند. احساسات عمومی در خیابان ها نشان می دهد که هنوز راه طولانی ای باقی مانده و به گفته یک روزنامه نگار چپ گرا از روزنامه شرق که نخواست نامش ذکر شود، “تحولات هنوز در ابتدای راه است” و تازه آغاز شده.
او می گوید: “روحانی به طور آشکار خواستار آن شده که زنان را به دلیل نوع پوشش شان دستگیر نکنند و کسانی که به دلیل عقاید سیاسی شان به زندان افتاده اند آزاد شوند، ولی شرایط بر وفق مراد او نیست.”
نسلی که در سال ۱۹۷۹ برای استقبال از خمینی به خیابان ها آمد و سال ها بعد نیز به دولت اصلاح طلب محمد خاتمی امید بست و امیدش به یأس تبدیل شد، جوانان امروز را به عنوان نمادی از پیشرفت و گشایش می بیند. برای درک آنچه امروز در ایران درجریان است، باید این تحولات را براساس آنچه که این کشور طی سه دهه اخیر متحمل شده مورد بررسی و تحلیل قرار داد.
خبرنگار روزنامه شرق می گوید: “طی ۳۵ سال اخیر، ما خود را از جهان منزوی کرده بودیم، ولی اکنون احساس می کنیم که گشایش هایی صورت گرفته و این مسأله موجب ظهور نوعی نشاط و سرخوشی شده است.”
بی شک بخشی از جامعه که سنتی تر و دارای باورهای مذهبی قوی تری است، با این گشایش ها مخالف است. ولی از نظر او، این بخش از جامعه در اقلیت قرار دارند. آنچه که تقریباً همه درخصوص آن اتفاق نظر دارند، مذاکرات پیرامون برنامه اتمی ایران است که دولت درحال انجام آن با غرب است. روزنامه نگار ایسنا می گوید: “موفقیت این توافق بستگی به آینده کشور دارد.”
بدون رسیدن به توافق، ایران روز به روز بیشتر در باتلاق اقتصادی ای که بخش اعظم آن بوسیله تحریم های اعمال شده به وجود آمده،.فرو خواهد رفت.
روزنامه “تهران تایمز” روز دوشنبه در سرمقاله خود به دولت هشدار داد که شکست در مذاکرات اتمی به مثابه یک “تراژدی” خواهد بود و خاطرنشان کرد که “ایران هرگز تا این حد به پایان سه دهه رویارویی، خصومت و تحریم نزدیک نبوده است.”
منبع: ال موندو، ۵ ژوئن
