اگر چه پس از صعود تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، زنان و مردان در کنار هم شادمانه به جشن و پایکوبی پرداختند، اما دیروز ۲۹ خرداد ده‌ها زن ایرانی که برای شرکت در جشن صعود تیم ملی فوتبال ایران به محل استادیوم ۱۰۰هزار نفری آزادی رفته بودند پشت درهای بسته ماندند تا جشن صعود”مردانه”سوت و کور برگزار شود. زنان در حالی در گرمای خردادماه تهران به ورزشگاه راه نیافتند که کمتر از یک چهارم ظرفیت ورزشگاه پر شده بود. گزارش‌های رسیده به روز هم حاکی از برخورد خشونت‌آمیز پلیس و بازداشت چند تن از مردان حاضر در جمع زنان است.
فدراسیون فوتبال پیشتر اعلام کرده بود این مراسم مخصوص مردان است و زنان حق حضور در استادیوم را ندارند. اما یک منبع آگاه در فدراسیون فوتبال ایران به “روز” می‌گوید: “در نامه ای که فدراسیون فوتبال برای هماهنگی برگزاری جشن به وزارت ورزش فرستاده اشاره ای به جنسیت شرکت کنندگان نشده و این به معنای موافقت فدراسیون برای حضور زنان است.”
به گفته این مقام مسوول، ورزشگاه آزادی به وزارت ورزش تعلق دارد و در تمامی موارد مربوط به ورزشگاه، تصمیم گیرنده وزرات ورزش است نه فدراسیون. در مورد جشن راهیابی تیم ملی به جام جهانی هم، وزارت ورزش به فدراسیون تاکید کرده جشن باید ویژه مردان باشد و زنان حق ورود به مراسم را ندارند. وزارت ورزش دولت احمدی‌نژاد در آخرین روزهای عمر کابینه فعلی، در حالی ورود زنان به استادیوم را ممنوع کرده است که محمود احمدی‌نژاد در ابتدای حضور در این سمت، خواستار حضور زنان در ورزشگاه‌ها شده بود. چندی پیش و در جریان یکی از برنامه‌های تبلیغاتی دولت برای انتخابات هم، زنان و مردان با هم در ورزشگاه آزادی حضور داشتند.
به گفته شاهدان عینی، روز چهارشنبه بیش از ۱۰۰ زن برای شرکت در جشن ملی صعود جلو در غربی مجموعه آزادی تجمع کردند اما از ورود آنها به ورزشگاه جلوگیری شد.
خبرگزاری ایسنا هم در همان ساعات اولیه آغاز مراسم نوشت: “بانوانی که قصد داشتند برای تشویق ملی‌پوشان به ورزشگاه بیایند با ممانعت ماموران ورزشگاه مواجه شده و از ورود بازماندند. این بانوان به همراه خانواد‌ه‌هایشان قصد ورود به ورزشگاه داشتند که پس از اطلاع از ممنوعیت این کار با ناراحتی زیاد محل را ترک کردند.”
شاهدان عینی همچنین از برخورد توهین‌آمیز و خشونت بار ماموران نیروی انتظامی برای متفرق کردن زنان خبر می دهند. سه تن از کسانی که پشت درهای ورزشگاه ماندند در گفت و گو با روز،برخورد نامناسب پلیس را تایید می‌کنند.
“استادیوم عالیه، جای زن‌ها خالیه”
“اول خیلی کم بودیم اما کمی که گذشت زیادتر شدیم.حدود ۱۰۰ تا زن، که بعضی با پرچم ایران و نقاشی صورت جلوی در غربی ورزشگاه ایستاده بودیم تا در جشن صعود شرکت کنیم. نهایتا ۱۰ مرد هم با ما ایستاده بودند. جمع پراکنده زنان با نزدیک شدن به ساعت 5 بعدازظهر جلو در جمع شد. گفتند داریم رایزنی می کنیم اما بعد از چند دقیقه تعداد زیادی گارد و لباس شخصی آمدند و شروع کردند به عکاسی و فیلم‌برداری. اول فریاد زدیم «ایران – ایران» و بعد شعار دادیم «استادیوم عالیه، جای زن‌ها خالیه» اما پلیس‌ها عصبانی شدند و گفتند مودب باشید، انگار ما حرف بدی زده بودیم!”
این‌ها را مرجان که یک شاهد عینی است به “روز” می‌گوید و ادامه می‌دهد: “بعد آمدند گفتند ما رایزنی کردیم اما شما را راه نمیدهند. دیگر اینجا نمانید.”
به گفته مرجان از بلندگوی پلیس اعلام شد که “آقایون دست خانم‌هاشون رو بگیرن ببرن خونه”؛ جمله ای که با واکنش حاضران روبرو می‌شود و مامور پلیس را هو می‌کنند.
“بعد از آن ماموران گارد ویژه به طرفمان آمدند و با داد و بیداد گفتند از اینجا بروید. من و دوستانم به سمت در پایینی ورزشگاه حرکت کردیم. اما ماموران و لباس شخصی‌ها هم کنارمان می آمدند و داد میزدند و فیلم میگرفتند. بعد شروع کردند زن‌ها را به سمت اتوبان فرستادند و به هیچ کس اجازه ندادند که آنجا بایستد. مردهایی هم که همراهمان بودند برگشتند اما بقیه در حالی که به ما می‌خندیدند از کنارمان رد شدند و به داخل ورزشگاه رفتند.”
پرستو، یکی دیگر از کسانی که پشت درهای استادیوم مانده هم از فضای خشن بیرون ورزشگاه به “روز” می‌گوید: “ما از ساعت چهار کنار در ورودی ورزشگاه بودیم بعد از یک ربع شروع کردند به متفرق کردن زن‌ها. ما شعار می‌دادیم «استادیوم خالیه، واسه زن‌ها جا نداره»آنها هم پرچم‌های ایران را که دست بچه ها بود محکم می‌کشیدند و با لحن بدی می‌گفتند «برید خونه، کی به شما گفته بیاید اینجا». یکی از جملاتی که بارها تکرار کردند این بود که آقایون دست زن‌ها رو بگیرید و از اینجا ببرید.”
شهاب هم که دیروز (۲۹ خرداد)، به ورزشگاه آزادی رفته بود و چون به خواهرش اجازه ورود ندادند وارد استادیوم نشده به “روز” می‌گوید: “تا ساعت پنج، بیشتر زن‌ها رفته بودند. شاید ۲۰ نفر هم نمانده بودند که مامورها شروع کردند به رفتار خشونت‌آمیز. دستشان به هر کس می رسید با باتوم به پایش میزدند و پرچم‌ها را می کشیدند و جمع میکردند. مردهای دیگر از کنار ما بی‌تفاوت می‌گذشتند و وارد ورزشگاه می‌شدند.”
شهاب می گوید من دیدم دو سه نفر از مردهای همراه تجمع زنان را هم که مقاومت بیشتری میکردند سوار خودروی پلیس کردند و بردند.
جعفر پناهی هم پشت در ماند
در میان معدود مردانی که به همراه زنان، پشت در ورزشگاه مانده بودند، جعفر پناهی هم دیده شده؛ کارگردان صاحب‌نام ایرانی که پیشتر فیلمی با عنوان “استادیوم” و با موضوع حق زنان برای حضور در ورزشگاه ساخته است. مهناز محمدی، فیلمساز که او هم برای شرکت به جشن صعود ناکام مانده، در این مورد نوشته است: “دوست داشتم از جعفر پناهی عزیز که بهمراه همسرش طاهره مهربانمان در کنار ما بود یاد کنم. آقای پناهی بر روی چمن‌ها به انتظار ورود ما زنان، کنارمان نشست. اما وقتی با رفتار توهین‌آمیز پلیس مطمئن شد که استادیوم آزادی حتی یک صندلی هم به زنان نخواهد داد، از رفتن به داخل استادیوم،حتی در برابر خواهش ما خودداری کرد.کاش تنها نیمی از مردان به زنانی که سرگردان در انتظار ورود بودند توجه میکردند، باور کنید اگر تعداد پناهی‌ها زیاد شود دیگر هیچ دری بروی زنان قفل نخواهدبود.”
مردانی که همراه نیستند
یک فعال حقوق زنان حاضر در این تجمع نیز با انتقاد از عدم همراهی مردان جامعه به” روز” می‌گوید: “همه مشکل از دولت و مسئولان نیست. خیلی از مردان جامعه هم از حضور زنان در ورزشگاه‌ها حمایت نمی‌کنند. همراهی مردان در تحرکات برابری‌خواهانه بسیار حائز اهمیت است. اگر مردان کنار زنان می‌ایستادند و می‌گفتند اگر به زنان اجازه ورود ندهید ما هم وارد نمی‌شویم آن وقت بود که می‌دیدیم مسئولان چاره‌ای جز دادن اجازه ورود به زنان ندارند. توجه داشته باشید که هیچ قانونی ورود زنان را منع نکرده و این یک بخشنامه است که به سادگی امکان تغییر دارد.”
این فعال حقوق زنان معتقد است: “باید مردان را با خودمان همراه کنیم، آگاهشان کنیم که ما هم حق داریم، ما نیمی از جامعه هستیم و نباید هیچ حقی باشد که مردان آن را داشته باشند اما زنان از داشتن آن محروم باشند. این‌ها ساده‌ترین اصول یک جامعه مترقی است.”
به اعتقاد او در شرایط فعلی که جو و روحیه تغییرخواهی در جامعه ایجاد شده است، باید مطالبات زنان را بیشتر و بیشتر مطرح کرد و همراهی جامعه مردان را نیز جلب کرد.
دو عکس ارسالی از سوی شاهدان عینی روزآنلاین:
