اعتراضات مدنی زنان ایرانی برای کسب حق ورود به ورزشگاه‌های محل برگزاری مسابقات والیبال، هنگامی که با فشار فدراسیون جهانی والیبال همراه شد، نتیجه داد و یک مقام وزارت ورزش از مجاز شدن حضور زنان در ورزشگاه‌ها خبر داد. به گفته او زنان همانند چندین سال پیش که هنوز ممنوعیت تماشای مسابقات والیبال وجود نداشت، در بخشی مجزا از ورزشگاه حضور خواهند داشت. یک نماینده زن مجلس هم که پیش از این از مخالفان سرسخت حضور زنان در ورزشگاه بود و آنها را به تماشای مسابقات در خانه و از طریق تلویزیون توصیه کرده بود، این بار در گفت‌وگو با “روز” ضمن تعدیل مواضع خود می‌گوید که در صورت مجاز شدن حضور زنان، مسیر عبور و مرور آنها باید از مردان جدا باشد و به حجاب زنان حاضر در ورزشگاه هم توجه بشود.
عمرانی: نظر غربی‌ها برای ما مهم نیست
معاون ورزش بانوان وزیر ورزش روز چهارشنبه ۲۱ آبان ماه اعلام کردکه “قرار است قسمتی از سالن‌ها را برای مسابقات در اختیار دختران قرار دهیم.” شاهرخ شهناری، دبیر کل کمیته ملی المپیک هم گفته “سران نظام هم موافق حضور بانوان با حفظ ارزش‌های اعتقادی در استادیوم‌ها و ورزشگاه‌ها هستند.” سکینه عمرانی عضو فراکسیون زنان مجلس هم که پیش‌تر ضمن مخالفت با حضور زنان در ورزشگاه‌ها گفته بود “هیچ لزومی ندارد که خانم‌ها به ورزشگاه بروند، اگر هم خیلی مشتاق دیدن مسابقه هستند در خانه و از تلویزیون مسابقات را ببینند” حالا در گفت‌وگو با روز از بی‌مانع بودن حضور زنان به شرط رعایت احکام اسلامی سخن می‌گوید: “اگر قرار است زنان در ورزشگاه والیبال شرکت داشته باشند باید مساله حجاب به خوبی مد نظر قرار بگیرد و همچنین مسیر عبور و مرور خانم‌ها باید از مردها مجزا باشد. چرا که در آن محیط پرهیجان ممکن است به زنان بی‌احترامی شده و شان‌شان پایین بیاید.”
اختصاص بخشی از فضای ورزشگاه‌ها پس از چندسال به تماشاگران زن در پی ارسال نامه‌ای از سوی فدراسیون جهانی والیبال به فدراسیون والیبال ایران صورت می‌گیرد که در آن آرژانتین به عنوان میزبان رقابت‌های نوجوانان جهان در سال ۲۰۱۵ معرفی شده، این در حالی است که فدراسیون ایران پیش‌تر گفته بود میزبانی این رقابت‌ها به ایران داده شده است. یکی از مسئولین فدراسیون جهانی والیبال نیز گفته است تا زمانی که زنان نتوانند در ورزشگاه‌های ایران حاضر شوند، میزبانی جدیدی به ایران داده نخواهد شد.
سکینه عمرانی عضو فراکسیون زنان پیش از این مثل دیگر همکارانش در این فراکسیون در مخالف با حضور زنان در ورزشگاه سخن گفته بود: “اصلا رفتن خانم‌ها به ورزشگاه به چه دردی از اجتماع می‌خورد و چه باری از دوش کشور بر می دارد؟”
او اما این بار در گفت‌وگو با “روز” عنوان می‌کند: “تصمیم‌گیرنده نهایی باید مسئولان والیبال کشور باشند. ولی باید این را مد نظر قرار داد که حجاب حرف اول خانم‌های مسلمان ایران است. در درمواردی که حکم الهی داریم هرگز و تحت هیچ شرایطی ولو اینکه مورد پسند غربی‌ها نباشد، نباید عدول کنیم.”
عمرانی شرط حضور زنان را حفظ حرمت و خصیت آنها و جداسازی از مردان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: “حرمت و شان زن از هممه این مسائلی که غربی‌ها بر سر آن جنجال‌آفرینی می‌کنند برتر است، برای ما اهمیتی ندارد که غربی‌ها خوش‌شان بیاید یا بدشان.”
نماینده سمیرم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه حضور زنان در ورزشگاه‌ها پیش از این هم “خیلی” ممنوع نبوده می‌گوید: “ما معتقدیم اگر قرار است زنان در مقیاس وسیعی حضور پیدا کنند باید فضای حضور و حتی رفت و آمد جداگانه مهیا باشد که خدای نکرده مشکلی برای آنها پیش نیاید و شان‌شان زیر پا گذاشته نشود.”
اما زنان و مردان ایرانی در اماکن عمومی مختلفی کنار هم ظاهر می‌شوند و با هم تعامل دارند، چرا این حساسیت شدید از سوی مسئولان، روی ورزشگاه‌ها وجود دارد؟ این سوالی است که عمرانی پاسخ‌اش را این گونه می‌دهد: “در ورزشگاه‌ها، در همین مسابقات فوتبال و والیبال آن هیجانی که خود فضا ایجاد می‌کند، حرکات، داد و فریاد، به هوا پریدن و شلوغ کردن آقایان، متفاوت است از فضاهای دیگر. بله، در خیلی از اماکن زنان و مردان در کنارهم هستند. حتی زنان و مردان در دین ما مسلمان‌ها هم برای انجام مناسکی مثل طواف کعبه از هم جدا نیستند. اما آنجا فضا متفاوت است. فضای آرام، معنوی و روحانی خیلی متفاوت است با فضای شلوغ و هیجانی که برد و باخت برای طرفداران خیلی سرسخت و پرو پا قرصی ایجاد می‌کند و ممکن است به زیر پا گذاشتن حرمت زنان منجر شود.”
این عضو فراکسیون زنان نظرش در خصوص گسترش حضور زنان در ورزشگاه‌ها و رسیدن آن به استادیوم‌های فوتبال هم می‌گوید: “حضور زنان باید مشروط به رعایت همان مواردی که گفتم باشد. اگر شان زن حفظ شود و حجاب رعایت شود، مشکلی نیست. برای مسلمان‌ها بالاتراز همه این مسائل احکام الهی است، احکام الهی است که اولویت‌های ما را مشخص می‌کند.”
باز هم “رد پای لابی صهیونیست‌ها”
در روزهای اخیر و پس از جنجالی شدن سلب میزبانی از ایران، مدیران ورزش و برخی خبرگزاریهای اصولگرا این مسائل را با دستگیری غنچه قوامی مرتبط دانستند، فدراسیون جهانی والیبال اما در اطلاعیه‌ای این موضع را رد کرد. این فدراسیون بارها تاکید کرده برای رسیدن زنان به حق خود و حضور در ورزشگاه‌ها تلاش خواهد کرد.
اما محمدرضا داورزنی رئیس فدراسیون جهانی والیبال با اشاره به وجود رد پای لابی‌های صهیونیستی در این ماجراها، به خبرگزاری فارس گفته است: “رؤسای فدراسیون والیبال ۲۰۰ کشور با ارسال نامه به رئیس جمهور ایران خواستار آزادی غنچه قوامی شده و همین امر غیر ورزشی که ارتباطی با والیبال ایران ندارد را بهانه‌ای کردند تا به کمک دیده‌بان حقوق بشر میزبانی را از ایران بگیرند. “
غنچه قوامی دختر ۲۵ ساله ایرانی-بریتانیایی در ۳۰ خرداد ماه امسال پس از رفتن برای تماشای یک مسابقه والیبال مردان در ایران، توسط مأمورین نیروی انتظامی دستگیر و در همان روز آزاد می‌شود. او ده روز بعد و در روز ۹ تیر برای تحویل گرفتن اموال شخصی خود به بازداشتگاه مراجعه می‌کند مجدداً توسط مأمورین بازداشت و به زندان منتقل می‌شود. در حالی که برخی مسئولان دلایل بازداشت او را سیاسی می‌دانند خانواده و وکیل او بارها و در مصاحبه‌های مختلف تاکید کرده‌اند او هیچ فعالیت سیاسی نداشته و تنها قصد داشته برای تماشای مسابقات والیبال وارد ورزشگاه بشود.
یک تلاش چند ساله
برخلاف فوتبال، والیبال جزو ورزش‌هایی است که در مقاطعی از تاریخ جمهوری اسلامی، زنان ایران توانسته‌اند آن را از نزدیک تماشا کنند. اما حالا دو سال است که برای والیبال هم حکم ممنوعیت حضور زنان و برگزاری مسابقات در فضایی مردانه صادر شده است. برخی این موضوع را به موفقیت‌های تیم ملی والیبال در یکی دو سال گذشته و اقبال عمومی به این ورزش و توجه رسانه‌ها نسبت داده‌اند. چرا که هنوز هم بانوان را به عنوان تماشاچی در مسابقات لیگ‌هایی مثل بسکتبال می‌توان دید.
در ۲۹ خرداد سال گذشته، ده‌ها زن ایرانی که برای شرکت در جشن صعود تیم ملی فوتبال ایران به محل استادیوم ۱۰۰هزار نفری آزادی رفته بودند پشت درهای بسته ماندند تا جشن صعود مردانه، سوت و کور برگزار شود. زنان در حالی در گرمای خردادماه تهران به ورزشگاه راه نیافتند که کمتر از یک چهارم ظرفیت ورزشگاه پر شده بود. گزارش‌های رسیده به روز هم حاکی از برخورد خشونت‌آمیز پلیس و بازداشت چند تن از مردان حاضر در جمع زنان بود.
دور جدید تلاش‌های زنان ایرانی برای ورود به ورزشگاه از روز جمعه ۲۳ خرداد آغاز شد که پشت درهای بسته استادیوم ۱۲ هزار نفری آزادی ماندند. روز یکشنبه ۲۵ خرداد، تعداد بیشتری از زنان به مجموعه ورزشی آزادی رفتند اما این بار هم از ورود آنها به استادیوم جلوگیری شد. این بار در تجمعی که جلو در ورزشگاه با حضور ۵۰ زن شکل گرفت، سارا قاسمپور، دبیر کارگروه دختران معاونت زنان ریاست جمهوری نیز حضور پیدا کرده بود. هر چند صحبت‌های او با انتظامات ورزشگاه موثر نبود و مجوز حضور دختران در سالن والیبال صادر نشد. این اولین تلاش ناکام برای حضور در استادیوم آزادی نبود، بلکه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی هم برای باز کردن راه ورود به استادیوم‌ها صورت گرفته اما به نتیجه نرسیده است. آسیه امینی، روزنامه نگار و فعال حقوق زنان در خصوص تاریخچه این تلاش‌ها پیش‌تر به روز گفته بود: “اولین باری که برای حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی، یک کنش جمعی از طرف فعالان جنبش زنان ساماندهی شد، سال ۱۳۸۴ بود. می دانستیم که حضور زنان در ورزشگاه‌ها به ویژه برای تماشای فوتبال، منع قانونی ندارد و تصمیم گیری مدیران، اجرایی و در حد مقررات است نه قانون.”
حالا گویا اطلاع‌رسانی گسترده، اعتراضات مدنی و فشارهای بین‌المللی دست‌کم در ورزشگاه‌های والیبال را به روی زنان باز خواهد کرد.
روزآنلاین پیش از این در قالب گزارش‌ها و مصاحبه‌هایی به حق ورود زنان به ورزشگاه پرداخته است که می‌توانید اینجا، اینجا، اینجا برخی از آنها را بخوانید.
