جمکران دوم

علیرضا خامسیان
علیرضا خامسیان

سال 86 بود که علی اکبر ناطق نوری که سخنران ثابت شبهای قدر حرم امام بود به یکباره سنت هر ساله خود که شرح و تفسیر نهج البلاغه بود کنار گذاشت و نسبت به رواج خرافات در زمینه مهدویت هشدار جدی داد او گفت در یک شهرستان برخی دکانی برای خود درست کردند و حسینه و مسجدی ساختند و  نام آن را جمکران دوم گذاشتند.

صحبت های شیخ بازتاب وسیعی در رسانه ها داشت روزنامه جمهوری اسلامی سمت و سوی سخنان ناطق را متوجه مسجدی در شهر بابل به نام مسجد محدثین کرد مسجدی که گفته می شود بر اساس دستور امام زمان ساخته شده است اما طبق گفته عسگر نصیرایی امام جماعت این مسجد تا سال 86 این مکان آنچنان برای مردم شناخته شده نبود ولی به یکباره بعد از سخنان ناطق توجه ها به مسجد محدثین جلب شد اما در این بین برخی روحانیون و علمای مازندران انتساب این مسجد به امام زمان را رد می کنند که نمونه آن نماینده ولی فقیه در استان است طبق گفته نصیرایی، حجت الاسلام طبرسی(نماینده ولی فقیه در استان) تا سال گذشته پایش را داخل مسجد محدثین نگذاشته بود.

اما محدثین این روزها در بین مردم کوچه و بازار به عنوان جمکران دوم شناخته می شود امری که البته امام جماعت مسجد می گوید نمی خواهد جمکران دوم باشد.

 

در کتابچه ای با عنوان خانه خورشید که شما آن را نوشتید اصرار زیادی شده که مسجد محدثین در سطح کشور شناخته شود، دلیلش چیست؟

هر مسجد باید جاذبه هایی داشته باشد و جاذبه هایی را خلق کند. مخصوصا مسجدی به مانند محدثین که مسجد منحصر به فردی است هم شهدای گمنام در آن دفن است هم علمای بزرگی در آن مدفون هستند. قدمت 300 ساله ای هم دارد همچنین هم در مجاورت محله یهودی نشین ها و بهایی محله بوده است. این مسجد که مورد نظر مردم مازندران است به خاطر کتیبه ای که است که در محراب آن وجود دارد و مردم آن را منتسب به امام زمان می دانند.

 

فقط مردم آن را منتسب به امام زمان می دانند؟

مردم به خاطر وجود این کتیبه معتقدند امام عصر توجه ویژه ای به این مسجد دارد.

 

صرفا به خاطر وجود این کتیبه؟

ببینید هر مسجدی قداست خاص خودش را دارد این مسجد با قداستی که از گذشته داشته مورد توجه مردم بوده است البته قداست این مسجد پنهان بوده است.

 

چرا پنهان بوده؟ شما که می گویید 300 سال قدمت دارد فکر کنم حتی مردم بابل هم تا سالهای گذشته به وجود چنین مسجدی در شهرشان توجه نداشتند…

بله، در ست می گویید. بابل یک شهر مذهبی از گذشته بوده است و علمای زیادی در این شهر حضور داشته و دارند. در رژیم گذشته  و زمانی که هویدا بر سر کار آمد  تمام حوزه های علمیه بابل به مدارس تبدیل شد و حتی این مسجد هم فراموش شد و به عنوان مقبره شهرت پیدا کرد و حتی در نقشه های هوایی در رژیم گدشته اثری از وجود این مسجد دیده نمی شد و در میراث فرهنگی هم نام این مسجد وجود نداشته است.. یک تعمدی بوده که نام این مسجد حذف بشود. چون نامش محدثین است یعنی راویان حدیث که به فرهنگ شیعه 12 امامی اشاره دارد. بعد از انقلاب هم انگیزه ای برای شناساندن این مسجد وجود نداشته است البته این مسجد در حلقه مساجد متعدد شهر قرار داشت که هر کدام برای خود اسم و رسمی داشتند. مسجد محدثین حتی امام جماعت نداشته است. البته بعد از انقلاب به خاطر انتساب این مسجد به امام عصر(عج) برخی افراد سودجو و شهرت طلب ادعای حسنی بودن و ارتباط کردند. ولی در سال 84 امام جمعه شهر وظیفه تولیت مسجد را به اینجانب محول کردند و گفتند که این مسجد را با بضاعت خودمان احیا کنیم. ما اولین کاری که کردیم انحرافات فکری که در ارتباط با مهدویت بود را از بین بردیم  و با برخی افراد در این زمینه برخورد و حتی آنها را از مسجد اخراج کردیم.

 

از بعد از انقلاب تا سال 83 به دلایلی از جمله نبود انگیزه این مسجد تا حدودی ناشناخته بود از سال 84 که شما تولیت این مسجد را بر عهده گرفتید کم کم نام این مسجد بر سر زبان ها افتاد تا اینکه در شب قدر سال 86 اقای ناطق نوری در حرم امام بحث انحرافات در موضوع مهدویت را مطرح کرد و گفت برخی برای خودشان جمکران دوم راه انداخته اند که ذهن ها به سمت مسجد محدثین رفت.  شما شخصا با اقای ناطق در ارتباط با این موضوع صحبت کردید ؟

شخصا تلاش کردم که با ایشان صحبت کنم البته موفق نشدم ولی بواسطه برخی دوستان در نهایت با ایشان ملاقاتی داشتم و اقای ناطق گفتند من یک صحبت کلی مطرح کردم چون خرافات در ارتباط با مهدویت و امام زمان بسیار زیاده شده است به هر ترتیب بعد از سخنان اقای ناطق این ذهنیت در ارتباط با مسجدی که تا چندی پیش ناشناخته بوده ولی به از مدتی نام آن بواسطه انتساب به امام عصر بر سر زبان ها افتاد به وجود آمد. اقای ناطق یک ماه قبل از آن سخنرانی در یابل سخنرانی داشتند و از حال و هوای این مسجد با خبر بودند اگر واقعا منظورشان این مسجد بود همان زمان حضورشان در بابل میتوانستند به امام جمعه شهر مطالبشان را بگویند ولی هیچ مطلبی در این ارتباط نگفتند. متاسفانه در آن مقطع بعضی روزنامه ها که تفکر خاصی داشتند سخنان اقای ناطق را به سمت مسجد محدثین سوق دادند.

 

یعنی قصد و غرضی داشتند؟

نمی دانم، ولی اقای مسیح مهاجری مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی در سال 83 در دو صفحه کلیت مسجد جمکران را زیر سوال برد و ذهنیت های غلطی را نسبت به مسجد جمکران ایجاد کرد اقای  مسیح مهاجری حتی طی یک سخنرانی در دانشگاه نوشیروانی بابل انتقاداتی نسبت به مسجد محدثین مطرح کرد که در انجا برخی مومنین شهر با ایشان برخورد کردند که حتی بحث ایشان نیمه تمام ماند. بعد از سخنرانی اقای ناطق، روزنامه جمهوری اسلامی در ستون جهت اطلاع به مسجد محدثین اشاره کرد که عین عبارات این خبر در روزنامه های محلی استان به صورت وسیع باز انتشار پیدا کرد. و همین مساله باعث شد مسجدی که ناشناخته بود به یکباره شناخته شود. البته ما تلاش بسیاری از طریق صدا و سیما کردیم که این مسجد شناسانده شود که متاسفانه صدا و سیما با ما همکاری های لازم را به خاطر همین حرف و حدیث ها انجام نداد.

 

خود شما چقدر تلاش کردید که جلوی اینگونه خرافات گرفته شود حتی شنیده شد که چاهی در این مسجد وجود دارد که مردم برای گرفتن حاجت به این چاه مراجعه می کردند؟

هدف اصلی ما اتفاقا همین بود که این دکان ها بسته شود که الحمدالله همینطور هم شد و تا زمانیکه زنده هستیم اجازه نمی دهیم کسی از فرهنگ ناب شیعه و امام عصر سوء استفاده کند. در مورد چاهی که اشاره کردید در نقل سینه به سینه ای که وجود دارد این روایت آمده است که امامزمان به مرحوم ملا نصیرا که از علمای نامدار قرن دوازدهم بابل بود دستور دادند که در این مکان نماز جمعه برگزار کند و همچنین در خواب دیدند که حضرت مهدی از چاه مورد اشاره وضو ساختند و به نماز ایستادند.

 

شما که از سال 84 تولیت این مسجد را بر عهده گرفتید شخصا شاهد کراماتی از جانب مسجد بودید؟

ببینید، اینکه گفته شود در و دیوار حاجت میدهد که امر غلطی است و ما هم با آن مخالفیم. کرامات عنایت خداست. امام رضا و ائمه معصومین شفا نمی دهند شفا مال خداست ائمه واسطه هستند. خیلی ها متوسل به امام عصر می شوند و این مکان باعث شد بسیاری از افراد به امام زمان متوسل شوند. اگر فردی حاجتی داشته و از طریق این مکان متوسل به امام عصر شده است و حاجتش برآورده شد جزء کرامات این مسجد شناخته می شود. خیلی ها آمدند و گفتند فلان خواب را دیدیم ولی ما به اینجور حرفها اعتنا نکردیم ولی در هر صورت این مکان یک تقدس ویژه ای دارد و برای مومنین نظر گاهی شده است.

 

با توجه به ویژگی هایی که از این مسجد گفتید آیا در مازندارن علمایی هستند که آنگونه که شما از این مسجد و ویژگی های آن می گویید چنین اعتقادی نداشته باشند؟

خب طبیعی است. ولی مسجد خدا را که نمی شود انکار کرد خصوصیاتش هم قابل کتمان نیست  ولی آنچه که مورد مناقشه است بحث انتساب این مسجد به امام عصر است. در امور تاریخی دنبال سند بودن بی فایده است اگر از دید فقهی نگاه شود هم جمکران مورد انتقاد قرار می گیرد و هم مسجد محدثین.

 

البته من شنیدم که نماینده ولی فقیه در استان هم اعتقادی به انتساب این مسجد به امام زمان ندارد؟

ایشان(حجت الاسلام طبرسی) با نگاه طلبه گی شان به این موضوع نگاه می کنند. ما بارها از ایشان دعوت کردیم که به این مسجد بیایند ولی قبول نکردند تا اینکه سال گذشته در دهه مهدویت دعوت ما را پذیرفتند و گفتند چون سالهای گذشته حرف و حدیت های سیاسی بعد از سخنرانی آقای ناطق نوری در ارتباط با این مسجد بوجود آمد صلاح ندیدند به مسجد محدثین بیایند.

 

چرا صحبت های اقای ناطق جنبه سیاسی پیدا کرد؟

خب به هر حال ایشان یک رجل سیاسی هستند و صحبت هایشان تعبیر سیاسی پیدا می کنند و ما هم به شدت مراقب هستیم فعالیت های مسجد جنبه سیاسی پیدا نکند و می خواهیم فقط مردم با دین شان آشنا شوند و این مکان پایگاه خاص دینی باشد.

 

ولی سخنرانان شما عمدتا منتسب به یک جریان خاص سیاسی هستند مثل آقای آقاتهرانی، شجونی و…

ما برای دعوت از سخنرانان محبوبیت اجتماعی آنها را در نظر می گیریم مثلا آقای اقاتهرانی بیشتر بین مردم به عنوان چهره اخلاقی محسوب می شوند. البته اگر سخنرانی بخواهد از جمعیت مسجد در راستای اهداف سیاسی خود بهه ببرد ما با این سخنران برخورد می کنیم.

 

تا حالا سخنرانی بوده که با او برخوردی در همین ارتباط کرده باشید؟

بله یکی دو مورد بوده است که بعد از سخنرانی به آنها تذکر داده شد. چون برخی از مردمی که به این مکان می آیند حتی به اصل نظام هم اعتقادی ندارند ولی برایشان اصل دین مهم است و دوست ندارند این مسجد درگیر مباحث سیاسی بشودو ما هم تلاش کردیم مسائل شور و احساس در این مسجد در فرع قرار بگیرد. می خواهیم محدثین پایگاه اعتقادی باشد نه مکانی برای هیجانات سیاسی که متاسفانه برخی مساجد ما را در برگرفته است. ما می خواهیم نظر حضرت(امام زمان) را جلب کنیم و مسجد به اصل خودش برگردد.

 

بعضی از منازل اطراف مسجد هم گویا خریداری شده است پول خریداری این منازل از چه طریقی فراهم کردید؟

ما معمولا از راه خیرین استفاده می کنیم البته 2 منزل بیشتر خریداری نشده است که مردم آن را خریداری کردند و در اختیار ما قرار دادند متاسفانه دولت هم کمکی در این جهت به ما نکرد.

 

از دولت اسم بردید،  از دولت فعلی به عنوان دولت امام زمانی نام می برند دولت امام زمانی به مسجد امام زمان کمکی کرده است؟

نه به هیچ وجه. حتی در سفرهای استانی دولت هم حتی یک بازرس از جانب دولت برای حضور در این مسجد نیامد. در استان مازندران هیچ مسجدی به اندازه مسجد محدثین فعالیت ندارد. تمام هزینه های آن هم مردم و خیرین می دهند. از دولت مدعی امام زمانی انتظار این بود حداقل بازرسانی را به این مسجد می فرستاد تا درباره مسجد تحقیق کنند.

 

طی سالیان اخیر مباحثی درخصوص فلسفه مهدویت مطرح شده است سی دی هایی هم در ارتباط با ظهور امام زمان و انتساب برخی یاران ایشان به برخی دولتمردان فعلی طرح شد شما که می گویید تلاشتان در راه مبارزه با اینگونه مباحث بوده تا چه حد فعالیت تان را موفقیت آمیزمی دانید ؟

ببینید، هر کسی می تواند ادعای ارتباط با امام غایب را داشته باشدو چون قضیه بسیار حساس است باید در فرهنگ مهدویت خوب کار شود ولی متاسفانه به خاطر فراز و نشیب هایی که در کشور  بوجود آمده این مباحث به انحراف کشیده شده است بگونه ای که طی سالیان اخیر حوزه علمیه قم احساس خطر کرده است و کارشناسانی در حد دکترا در تمام کشور فرستادند تا پاسخگوی سوالات مردم درباره مهدویت باشند. ما هم سعی کردیم در توان خودمان از این پایگاه برای ترویج فرهنگ اصلی مهدویت استفاده کنیم.

 

البته فکر کنم شما آنچنان بی تمایل برای شناخته شدن این مسجد به عنوان جمکران دوم نباشید؟

پای مردم به مسجد باز شود و یک بار فرهنگی از آن بگیرند آرزوی ماست. این انتساب بهانه خوبی برای آوردن مردم به مسجد است. جمکران به دلیل قرار داشتن در شهر قم و حضور بارگاه حضرت معصومه جمعیت خاص خودش را دارد. ما اصلا نمی خواهیم این مسجد را به عنوان جمکران دوم و حتی شعبه ای از آن شناخته شود. البته خیلی ها آمدند و این انگ را به ما زدند که می خواهیم جمکران دوم شناخته شویم ولی گفتیم که هدفمان به هیچ وجه اینگونه نیست. فقط می خواهیم احیاگر مسجد خدا باشیم همین و بس. البته علاقه مند هستیم که مسجد محدثین از نظر وسعت به اندازه جمکران شود. ما چشم و هم چشمی با مسجد جمکران نداریم. یکی از آسیب های جدی به فرهنگ شیعه این است که مساجد، تکایا و حسینه ها بخواهند در عرض یکدیگر فعالیت کنند. ما نه به دنبال سود مالی هستیم و نه به دنبال شهرت.

منبع: دی پرس، شانزده تیر