مذاکرات ایران و گروه 1+5 در ماه جاری صورت میگیرد، اما آنچه حائز اهمیت است توجه به این موضوع است که باید اراده جدی از سوی طرفین مورد مذاکره برای حل و فصل مشکلات برنامه هستهیی ایران و گفتوگوی سازنده وجود داشته باشد. اینکه مکان مذاکرات در کجا باشد و در چه زمانی صورت گیرد چندان مهم و حیاتی نیست، اصل آن است که طرفین این مذاکرات بخواهند که بنبست پرونده هستهیی ایران از بین برود و مشکلات آن به بهترین شکل حل و فصل شود.
باید هدف اصلی و اراده طرفین تعدیل نسبی مواضع پیشین خود و آماده کردن فضا برای رفع معضل باشد و در این صورت دیگر مشکلی برای نتیجهبخش بودن مذاکرات وجود ندارد. البته برای برخی از کشورها اینکه مکان مذاکرات ایران و 1+5 در کشور متبوع آنها باشد بسیار مهم است تا از این واسطهگری بهرهبرداری سیاسی و دیپلماتیک داشته باشند. اما برای مذاکرهکنندگانی چون ایران و اعضای گروه 1+5 مهمترین نکته آمادگی و حسننیت طرف مقابل برای رفع مشکلات پرونده هستهیی ایران است. مساله اصلی آن است که تلاش شود این مذاکرات به نحو مطلوبی انجام شود.
شرایط ایجاب میکند که باتوجه به شرایط موجود منطقه و اظهارنظرهایی که درباره فرآیند دستیابی ایران به دانش هستهیی مطرح میشود، در چارچوب یک استراتژی نرمافزاری مذاکرات سازندهیی صورت گیرد. البته این خواسته مردم ایران نیز هست. مردم کشورمان خواهان آن هستند که مشکلات پرونده هستهیی ایران با اراده منطقی طرفین حل و فصل شود. یکی از موضوعاتی که موجب شده است مشکلات پرونده هستهیی ایران کماکان به قوت خود باقی باشد این است که به دلیل اختلافات طویلالمدت ایران و امریکا امکان دستیابی به یک موضع واحد وجود ندارد. در پیگیری ابهامات پرونده هستهیی ایران، امریکا به دلایل خاص نقش ویژهیی بازی میکند.
معمولا در زمان بروز بحرانهای سیاسی، طرفین مورد مناقشه به موازات هم و از طرق مختلف سعی در رفع مشکلات دارند. به طور مثال در زمان وقوع بحران موشکی کوبا ضمن طرح مساله در شورای امنیت سازمان ملل، موضوع به صورت مجزا نیز مورد رسیدگی قرار گرفت و در عرصههای مختلف به موازات هم دنبال شد که فرآیند هم منتهی به بهبود نحوه مذاکرات شد. نگارنده بر همین اساس معتقد است در مذاکرات پیش رو باید راهحلهای سختافزاری را به کنار نهاد و مذاکرات با دید منطقی مورد بررسی قرار گیرد. طرفین مذاکرهکننده پرونده هستهیی ایران باید خود را ملزم به بررسی آگاهانه مشکل بدانند و تاکید کنند که مشکلات از مسیر دیپلماسی حل و فصل شود و اراده صحیح طرفین وارد روند مذاکرات شود. در منشور سازمان ملل و بر اساس ماده 33 این منشور اگر ادامه اختلافات کشورها تهدیدی برای صلح و امنیت بینالمللی باشد بر کشورهای مورد اختلاف است تا با گفتوگو و مذاکره و از روشهای مسالمتآمیز چون میانجیگری، سازش، داوری، تسویه قضایی یا ترتیبات منطقهیی به پیگیری موضوع موردنظر بپردازند. بنابراین مذاکره نخستین گامی است که در جهت رفع مشکلات پرونده هستهیی ایران باید برداشته شود و البته با ارزیابی صحیح، تا نتایج قابل قبولی حاصل شود.علاوه بر این خط و مشیهایی باید انتخاب شود که براساس تعدیل مواضع پیشین طرفین و به منظور نیل به هدف مورد توافق اندیشیده شده باشد.
منبع: اعتماد، شانزده فرودین